29 april 2017

De Bijlmer en zijn bouwmeester

Een heuse biografie over de bouwmeester van de Bijlmer. Het boek De betonnen droom is een mooie mix geworden van de futuristische wijk ten zuidoosten van de hoofdstad: de Bijlmer en de man op wiens tekentafel deze stad vorm kreeg: Siegfried Nassuth.

Daan Dekker heeft dit boek geschreven. Het is een mooi verhaal geworden. Aan de hand van zijn speurtocht naar de sporen van de inmiddels overleden ontwerper en de vele mensen die hem gekend hebben, schrijft Dekker het verhaal van de Bijlmer zelf.

Hij staat stil bij allerlei vragen en ontwikkelingen. Hoe een gedroomde wijk in een nachtmerrie verandert. Hoe veel mensen de Bijlmermeer zien als een mislukt project. Of hoe het mogelijk is dat deze woonwijk met honingraadflats is verworden tot een symbool van architectonische grootheidswaanzin.

Is het echt zo dramatisch gesteld met deze wijk? De vernieuwingsdrift van tegenstanders heeft de Bijlmer wel gemaakt tot een wijk die inwisselbaar is met allerlei andere nieuwbouwprojecten. Stond het eerst nog symbool voor gelijkheid en zag Siegfried Nassuth het groen als dé toegevoegde waarde, later is het vooral het beton en de hoogbouw geweest waartegen mensen zich verzetten.

In de biografie van Daan Dekker is het tijd voor de nuancering. Hij spreekt voorstanders en tegenstanders. De architect Pi de Bruijn heeft geen goed woord over heeft voor Amsterdam Zuidoost. Hij presenteert Siegfried Nassuth als een driftig mannetje dat zijn gelijk moet hebben. Als je hem tegenspreekt, verschijnt bij hem het schuim op de lippen.

Dit terwijl de architect Rem Koolhaas lyrisch is over de Bijlmer, zo vertelt Daan Dekker in zijn biografie.

Rem Koolhaas had zich al meerdere malen lovend over de woonwijk uitgelaten. ‘De Bijlmer heeft een monumentale grootsheid en is, ondanks haar onbeholpenheid, ruwheid en eentonigheid, een architectonisch spektakel. In haar monotomie, hardheid, ja zelfs in haar brutaliteit.’ (264)

De Bijlmer als ‘Socialisme in de jungle’. Het heeft niet mogen baten, want de woonwijk moest eraan geloven de laatste 25 jaar. Nog geen 25 jaar oud vielen de honingraadflats ten prooi aan de sloophamer. Het project was voor veel mensen mislukt. Maar zijn het niet heel andere fouten die gemaakt zijn bij de Bijlmer? En heeft deze wijk wel een kans gekregen?

Het lijkt er vaak op dat Nederlanders een duidelijk oordeel hebben over wat schoonheid is. Temidden van krakkemikkige woningen in een overvolle binnenstad, bijvoorbeeld. En moet iedereen echt aan een gracht wonen midden in Amsterdam. Net als het oordeel dat veel mensen klaarhebben over Almere. Het zijn plaatsen waar je blijkbaar niet trots op mag zijn.

Daan Dekker: De betonnen droom: over de Bijlmer en zijn eigenzinnige bouwmeester. Amsterdam: Thomas Rap, 2016. Prijs: € 19,99 (paperback). ISBN 9789400404731. 366 pagina’s.Bestel

Geen opmerkingen: