22 september 2022

Weglopen - #ZKV #WoT

Even sigaretten halen, zegt de man en hij trekt de deur achter zich dicht. Daarna komt hij nooit meer terug. Het is altijd al donker als hij dat doet. Of hij echt het sigarettenautomaat bezoekt en zich dan bedenkt. Ik weet het niet. 

In de roman Joe Speedboot van Tommy Wieringa laat Papa Afrika zijn nieuwgebouwde schip te water. Er is een hele receptie om de tewaterlating te vieren.

Papa Afrika verdween in de bocht van de rivier, men keerde terug naar de tafel met limonades, bier en hapjes. Meneer Eilander liet zijn schoenen uit en wachtte aan de waterkant op de terugkeer van het schip. Mussen namen stofbaden in het zand onder de populieren, het was vrede op aarde. Regina's ogen dwaalden steeds af naar de rivier.

Hij komt niet meer. Ze rijden met de auto nog een stuk de dijk af tot aan de brug. Ze vinden hem niet. De politie ontvangt het opsporingsbericht, maar van Papa Afrika en het schip geen spoor.

Hij komt net als Berend Botje nooit weer om. Of hij naar Afrika is gevaren met zijn traditionele Egyptische zeilboot of toch uitgeweken is naar Amerika, blijft onduidelijk in de roman. Hij is weg en komt niet meer terug.

In het Engels haalt iemand melk om nooit meer terug te komen. In Australië is het een ritueel van jongemannen. Ze verlaten het ouderlijk huis en zwerven maanden door de outback. Als een jonge wolf die het nest verlaat en honderden kilometers rondzwerft voor hij zijn nieuwe leefgebied vindt. Het is een heus ritueel waarbij een groep mannen zich verzamelt en samen verder trekt.

Als Paul Theroux in De gelukkige eilanden het huis ontvlucht, merkt hij op dat zijn reis is als een Walkabout:

Ik was almaar op reis gebleven, net als de man die even uitgaat om een krant te kopen en nooit meer terugkomt. Die man was ik. Ik was verdwenen. Er was nu geen reden meer om terug te gaan. Niemand miste me.

De neiging van veel mensen om op vakantie te gaan, te reizen, het vliegtuig te pakken naar verre oorden, zit in die vlucht. De vlucht naar het onbekende om het alledaagse te vergeten. Het is een drang, een aanval van waanzin. Het wezen dat rondjes rent achter zijn eigen staart.

In de roman Moederland doet de ik-verteller hetzelfde. Bij een etentje met zijn familie, wordt het hem opeens teveel. Hij staat op en zegt dat hij even naar de wc is. Daarna vertrekt hij en laat zijn familie achter. Als hij vier uur later terugkomt, is iedereen vertrokken. Later blijkt het een gewoonte te worden van de verteller.

Het lijkt mij heerlijk om dit te doen. Ik weet zelf eigenlijk niet waarom ik het niet gewoon doe. De beschaving. Waarom niet gewoon gaan als je het zat bent, er geen zin meer in hebt. Gewoon opstaan en vertrekken.

Zonder een woord.

Misschien moet ik het maar eens doen. Ik kan altijd weer terugkomen.

18 september 2022

De Nieuwe Bibliotheek 12,5 jaar

De Nieuwe Bibliotheek in Almere viert het 12,5 jarig bestaan. Na een lange bouwperiode ging in het voorjaar van 2010 de bibliotheek eindelijk open. Het vormde het pronkstuk van het 4 jaar eerder opgeleverde stadshart.

Het spiksplinternieuwe gebouw van de Meyer & Van Schooten Architecten aan het Stadshuisplein behoorde bij de opening op 27 maart 2010 tot het 'crème de la crème' van de openbare bibliotheken en ook wereldwijd.

We hadden het in die tijd allemaal een beetje opgegeven door alle bouwperikelen. Het duurde maar en duurde maar. Van loslatende gevelstenen tot allerlei andere bouwtoestanden. Uiteindelijk ging de deuren open. Wat een indrukwekkend gebouw. Een heuse cultuurtempel kreeg Almere. 

De oude bibliotheek

De oude bibliotheek in het gebouw De Voetnoot ademde meer de oude bibliotheeksfeer met spruitjeslucht en heel veel rijen boeken. Het gebouw staat nog altijd schuin tegenover de nieuwe bibliotheek aan de andere kant van het Stadshuisplein. Nu huizen kunstenaars in De Voetnoot en is het een mooi voorbeeld van een creatieve broedplaats.

Ik heb veel over die nieuwe bibliotheek geschreven. Ik kom er nog bijna elke week om gelezen boeken terug te brengen en een nieuwe stapel weer mee naar huis te nemen. Ook struin ik altijd door de afgeschreven boeken. Soms kom ik met indrukwekkende boeken thuis waar ik nog steeds heel veel plezier heb.

De Nieuwe Bibliotheek nu opgeleverd

Zou de bibliotheek van 12,5 jaar geleden nog steeds zo opgeleverd zijn? Ik denk het niet. De hoge raampartijen en het vele licht zijn niet goed voor de gasrekening, maar dat even weggelaten, de bouwkunst heeft de laatste 10 jaar toch ook grote stappen gemaakt. Mogelijk zou er nog meer andere materialen zijn gewerkt, zou veel materiaal opnieuw zijn gebruikt en zou er veel meer groen in en om het gebouw zijn gekomen. 

Vergelijk de nieuwe bibliotheek met het Aeresgebouw op de Floriade. De groene planten aan de gevel, de zonnepanelen op het dak en het vele groen binnen het gebouw. Het zou ongetwijfeld in een bibliotheek die nu gebouwd zou zijn, zijn terechtgekomen. Ook het binnenplaatsje van de bibliotheek zou er heel anders hebben uitgezien. Daar ben ik zeker van. Hopelijk zullen deze aanpassingen langzaam met de tijd komen. 

De strakke gevel zoals die nu is, zou er veel groener en minder stenig hebben uitgezien. Aan de andere kant moeten we oppassen niet door te slaan in de vergroening. Het stadsplein De Esplanade is sinds de bouw al twee keer grondig verbouwd. Het is soms ook zoals het is, zeker als het probleem ergens anders ligt dan in aanplanten van een paar bomen.

Veranderingen in 12,5 jaar

De bibliotheek is wel veranderd sinds de opening. Ik zie de sociale functie meer dan ooit toenemen. Afgelopen donderdag was ik er. Er waren grote groepen mensen voor de taal en thee bijeenkomst. Ook de studiemogelijkheden bovenin de bibliotheek zijn veel groter geworden. Het is niet alleen een cultuurtempel. Het is vooral een plek om anderen te ontmoeten en kennis met elkaar te delen.

Voor mij blijven de boeken de belangrijkste reden om naar de bibliotheek te komen. De boekenrijen zijn er nog steeds, wel op een veel toegankelijkere manier ingericht. Open en transparant met veel doorkijkjes. Zo is er genoeg te zien terwijl je met een boekje in een hoekje zit. Het is een gezonde mix van genoeg stilte om te kunnen lezen en genoeg roering voor de sociale contacten.

Tegenslagen

De Nieuwe Bibliotheek heeft in de laatste 12,5 jaar laten zien bestand te zijn tegen veel vooral financiële tegenslagen. De bibliotheek stond er nog niet koud of de kredietcrisis noopte tot flinke bezuinigingen. Voortdurend staan dergelijke voorzieningen op de tocht. Dat terwijl de bibliotheek van onschatbare waarde is voor onze stad. 

Ook tijdens de coronapandemie toonde de bibliotheek heel goed bestand te zijn tegen deze wereldwijde crisis. Het uitlenen van de boeken op afstand en ophalen bij de deur van je 'bestelling'. Geweldig dat veel mensen op die manier konden blijven lezen en in verbinding blijven met een wereld die op slot zit. Ook de aanpassingen in het gebouw en de relatie met wat er in de stad gebeurt. De tentoonstellingen en andere activiteiten. Sommige staan echt in mijn geheugen gegrift.

Op naar de volgende 12,5 jaar en verder. Want als De Nieuwe Bibliotheek iets de laatste 12,5 jaar heeft laten zien, is dat de bieb niet weg te denken is in de toekomst. Ook al neemt het aantal boeken misschien af, er blijft meer dan genoeg over om naar de bibliotheek te gaan.

Er is van alles te doen op zaterdag 24 september bij het 12,5 jubileum van De Nieuwe Bibliotheek.