Wat is jouw leesmoment - #50books vraag 31

Elke ochtend is het even mijn moment: na het uitlaten van de honden lees ik een stuk in een boek bij het ontbijt. Het is ligt ergens tussen een kwartier en een halfuurtje dat ik een helemaal in een boek duik.

Rust in mijn hoofd

De rust in mijn hoofd, nog voordat de indrukken van de dag doordringen. Het komt uit de tijd dat ik met de trein naar mijn werk reisde en dat moment heerlijk gebruikte om te lezen. Nu ik op de fiets ga, heb ik het momentje lezen wel gehouden. Het is belangrijk om even met iets heel anders bezig te zijn.

’s Avonds pak ik het tweede deel van mijn leesmoment. Lekker in bed, een kwartier voor ik ga slapen, met een goed boek. Zo kan ik even de indrukken van de dag achter mij laten liggen. Al merk ik dat een heftig boek je ook uit de slaap kan houden. Dan maalt het verhaal rustig verder in mijn hoofd.

Begin en eind dag

Aan het eind van de dag en aan het begin van de dag. Dat zijn dè 2 momenten van de dag die ik bewust pak om te lezen. Het zijn ook mijn momenten waar iedereen van af moet blijven. Nee, nu niet, ik lees.

Dat brengt mij bij de boekenvraag voor vandaag:
Op welk moment van de dag lees jij het liefste?

Hoe zit het bij jou? Heb je een vast moment dat of maakt het voor jou niet uit? Lees je altijd en overal zoals mijn lerares Nederlands bij wie overal in huis boeken rondzwierven en die bij het koken zelfs verdiept zat in een roman. Het gebeurde bij haar regelmatig dat de aardappels aanbranden.

Ik ben heel benieuwd naar jullie antwoorden.

Blog mee over #50boeken

Schrijf een blog over de vraag van vandaag en laat hieronder in de reactie een linkje naar je site staan. Heb je zelf een idee voor een vraag? Ze zijn van harte welkom. Mail gerust een vraag of stel hem in via het contactformulier.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Barbara Pavinati: een stadse in de Achterhoek

Barbara Pavinati, het meisje met de poëtische naam. Ik ken haar uit mijn studietijd waarbij we samen een leesclubje oprichtten en die de mooie klankdichten schreef. Ze volgde een aantal jaren geleden de liefde en verhuisde naar de Achterhoek, haar liefde Boef achterna.

Daar schreef ze haar eerste boek: Grillige pad der liefde. Het vormde een bundeling van haar blogs over haar liefde voor Martin, de jongen in de rolstoel die heel bijzondere kunst maakte. Het is een ontroerend verhaal over aantrekkingskracht, sterke karakters en een liefde die ze voor altijd bij zich draagt.

In Grillig pad der liefde schrijft ze ook over Boef, de jongen die ze leert kennen via een datingsite en die haar naar het Oosten van het land brengt. Haar nieuwe leven is uit uitgangspunt van haar nieuwe bundel columns Een stadse in de Achterhoek. Het boekje bestaat uit 14 korte stukjes over deze bijzondere streek waarin ze belandt is als ‘stadse’.

Ik heb vlak na mijn studie enkele jaren in het Oosten van het land gewoond. Weliswaar ietsje noordelijker, in Twente. De 2 streken grenzen aan elkaar, hebben veel overeenkomsten maar ook heel veel verschillen. Ook ik moest erg wennen aan de bijzondere, typisch Twentse gebruiken. Zo leerde ik als verslaggever van de Twentsche Courant Tubantia de foekepot kennen in Goor en hoorde de verhalen over brommers kieken na het weekend.

Vormde haar eerdere boek een heel persoonlijk en ingrijpend verhaal, nu verwijst Barbara Pavinati naar haar nieuwe leven op een luchtige manier. Soms schiet ze een beetje door in mijn beleving, waarbij ze zich soms westerse voordoet dan ze is. Bovendien is het niet altijd de Achterhoek waar het gebruik leeft. Het kan zich over grotere delen van Nederland verspreiden, maar niet in de Randstad.

Of het dan het contrast is tussen de stedeling en de Achterhoeker, is ook de vraag. Het draait eerder om de Randstedeling Barbara die soms wel heel verwonderlijk kijkt naar de gewoontes die haar vriend erop na houdt. Ze ziet het echter graag met de nodige contrasten en wijst dan naar haar afkomst als ‘stadse’. Zie je wel, daar komt het door, zegt ze dan:

Ben ik nu een stadse? In de eerste plaats voel ik me gewoon mens. Eigenaardigheden hoeven in mijn ogen niet per se met de plek waar je vandaan komt te maken te hebben, maar zijn wel een mooie kapstok om ze aan op te hangen. Nu ben ik de uitzondering, in de stad was ik de regel. In de regel was iedereen in de stad namelijk de uitzondering. Als je begrijpt wat ik bedoel. Dus ja, ik ben een stadse in de Achterhoek. De uitzonderlijke westerling die de ongeschreven regels in het Oosten bevestigd ziet. (21)

Met deze bewering zet ze zich apart en ook buiten spel. Dan vraag ik mij af of het inderdaad zo zwartwit is. Ik heb dat zeker niet zo ervaren toen ik als verslaggever op de streekredactie werkte. De dingen die Barbara Pavinati beschrijft, zijn zeker soms best leuk, grappig en ontroerend, maar ze benoemen niet altijd het verschil tussen het westen en het oosten.

De tekeningen die ze bij haar stukjes heeft gemaakt zijn van een ontroerende eenvoud en drukken daarmee precies uit waar het over gaat. Zo is het boekje Een stadse in de Achterhoek een uitzonderlijk boekje van een uitzonderlijke vrouw, die de regel vaker bevestigt dan ze zelf zou willen.

Barbara Pavinati: Een stadse in de Achterhoek. Uitgegeven in eigen beheer. ISBN: 978 1 36 441431 3. Prijs: € 8,95. 54 pagina’s. Bestel

Haiku's leren lezen

Bij het afscheid van mijn collega’s van Ziggo vorig jaar kreeg ik een bijzonder cadeau: een bundel met foto’s van de lucht met een haiku. Iedere haiku had een heel eigen karakter en vertelde mij veel over de persoon die het schreef.

Wat mij veel meer trof bij het initiatief van de bundel, was dat deze collega’s de wereld betraden waarin ik mij dagelijks begeef. Ze probeerden een gevoel te verwoorden in die paar lettergrepen die een haiku telt. Daarbij kwam er soms een heel treffende verwoording uit.

Ellen Deckwitz gaat in haar cursusboek over het lezen van gedichten ook in op de haiku. De Japanse dichtvorm haalt ze aan bij het hoofdstuk over de betekenis van gedichten. Ze citeert hier een haiku van de grote haikudichter Matsuo Bashõ. Ze schrijft:

Zelfs in Kyoto wanneer de koekoek roept, mis ik Kyoto.

Ze heeft er zelf een gedicht over Charlie op geschreven als verwijzing naar deze haiku. Helaas is de haiku niet heel mooi vertaald. Hij mist hiervoor een lettergreep in de 2e regel. Erg is het niet, maar het leidt mij erg af. Een gedicht bestaat zeker uit regels, zeker een haiku van Bashõ, de Shakespeare van de haiku.

Je zou veel moois over dit gedicht kunnen vertellen. Bijvoorbeeld dat de eerste regel een abstractie is, de 2e een natuurbeschrijving en de laatste een typering wat het met het lyrisch ik doet.

Die koekoek is veelzeggend, schrijft Ellen Deckwitz. Het verwoordt de naderende zomer. Het hele gedicht is veelzeggend en laat zien dat een paar woorden genoeg kunnen zijn om een hele wereld op te roepen.

Ik noem het mijn wereld omdat ik elke dag een haiku probeer te schrijven. Ik weet wel beter, want bij het lezen van Basho sta ik weer helemaal terug op mijn plaats.

En toch blijf ik het proberen.

Ellen Deckwitz: Olijven moet je leren lezen, Een cursus genieten van poëzie. Amsterdam/Antwerpen: UItgeverij Atlas, 2016. ISBN: 978 90 450 3134 7. Prijs: € 17,99. 160 pagina’s.Bestel

Lezen of schrijven

Bij het lezen van de cursus poëzie lezen in 23 antwoorden op hetzelfde aantal vragen van dichteres Ellen Deckwitz, scheidt ze het schrijven van poëzie. Waarom zou een gedicht schrijven toegedaan zijn aan weinigen en het lezen aan velen?

Ze pleit in haar boek namelijk voor het lezen van poëzie en eigenlijk niet voor het schrijven van gedichten. Terwijl het tweede net zoveel plezier (of nog meer plezier) kan geven dan het eerste.

De oervraag die ze stelt is misschien wel begrijpelijk: waarom schrijven mensen wel veel gedichten, maar haken ze af om ze te lezen. De dichtbundels zijn niet gretig in aftrek, terwijl een miljoen Nederlanders geregeld een gedichtje op zou schrijven. Als die miljoen mensen nu eens gedichten zou lezen…

Niet dat dit die lezer aan te rekenen is:

Ik vermoed dat hier sprake is van onkunde in plaats van onwil. En onwil strikt genomen draagt het huidige literatuuronderwijs op de middelbare school daaraan bij. (8/9)

Het onderwijs, de leraar Nederlands op de middelbare school, is de sleutel tot de bijzondere wereld van de poëzie. Zonder hem of haar zul je het geheim niet leren kennen. Daarom denk ik zeker dat docenten Nederlands en andere talen leerlingen kunnen helpen bij het lezen van poëzie.

Poëzie draait namelijk om de lezer. Zonder lezer bestaat een gedicht niet. Al spreken de gedichten van de door Ellen Deckwitz bewonderde Emily Dickinson dit een beetje tegen. Het grootste deel van haar werk is pas gepubliceerd na haar dood. Daarmee bestonden haar gedichten pas echt na haar dood.

In gedichten draait het daarmee veel meer om de lezer dan menig dichter zou willen. Veel thuisdichters schrijven niet voor een lezer, maar voor zichzelf. Ze proberen een bepaald gevoel juist te verwoorden of een bepaalde gedachte heel sterk op papier te zetten. Het gedicht zelf staat daarmee op de 2e plaats.

Dat is niet erg, maar slaat de spijker precies op zijn kop. Het lezen van gedichten stimuleert enerzijds om zelf te schrijven en helpt tegelijkertijd om kennis met een wereld die je ervoor nog niet kende. De wereld van de poëzie is een ontdekkingstocht.

Als Ellen Deckwitz iets doet in haar boek, dan is het haar enthousiasme voor het gedicht. Ze wil niet alleen gelezen worden, ze wil juist stimuleren verder te lezen. Of je daarvoor veel gedichten moet lezen, weet ik niet. Soms helpt het juist om kleine stapjes te maken en de ruimte te geven aan het gedicht.

Ellen Deckwitz: Olijven moet je leren lezen, Een cursus genieten van poëzie. Amsterdam/Antwerpen: UItgeverij Atlas, 2016. ISBN: 978 90 450 3134 7. Prijs: € 17,99. 160 pagina’s.Bestel

Gedichten leren eten

Gedichten schrijven zouden veel Nederlanders kunnen, schrijft Ellen Deckwitz in haar inleiding bij haar schriftelijke cursus hoe je kunt genieten van poëzie. Dat het lezen een stuk lastiger is, bewijst ze in haar Olijven moet je leren lezen.

Poëzie lezen is hetzelfde als het leren eten van olijven, schrijft de dichteres. Hoe vond je de eerste olijven? Of het allereerste biertje? Je hebt ontdekt dat het lekker is door het te eten en te drinken. Zo werkt het ook met poëzie, stelt Ellen Deckwitz.

Ook gedichten kun je leren eten. (11)

Of ze daar gelijk in heeft, weet ik niet. Ze doet wel een poging om poëzie bereikbaar te maken. In 23 artikelen schetst ze verschillende aspecten van gedichten en licht ze bepaalde dingen toe. Moet een gedicht bijvoorbeeld rijmen of kan poëzie troosten? Het zijn legitieme vragen over de geheimzinnige wereld van de gedichten.

Het blijft voor mij wel de vraag of poëzie niet onbereikbaarder wordt door het te proberen uit te leggen. Juist die geheimzinnigheid, dat weëe gevoel in je maag. Dat helpt je verder om gedichten tot de diepste kern te vinden. Niet het praten dat het mooi is, maar het voelen dat hier iets machtigs gebeurt waar je geen invloed op hebt. Dat vind ik het mooie van poëzie. Het verstand kan er daarom niet altijd bij en ik weet niet of je verder moet willen.

Zo beweert Ellen Deckwitz dat een gedicht zeker niet alles kan betekenen. Als je dat zou beweren, doe je het gedicht onrecht:

Poëzie betekent dus een leesafspraak. Een gedicht kan veel betekenen, maar niet alles. Wie dat denkt is gemakzuchtig en doet het gedicht onrecht. Je beroept je dan op het moeilijke imago van de poëzie, terwijl hier net in amper achthonderd woorden is gedemonstreerd dat interpretatie in de praktijk reuze meevalt. (77)

Het draait bij poëzie niet om wie er gelijk heeft, maar wat het losmaakt, stelt ze. Ik ben het maar gedeeltelijk met haar eens. Juist dat interpreteren maakt voor veel lezers zoveel stuk. Het onheimelijke gevoel dat een gedicht of een dichtregel kan oproepen, hoeft niet altijd verklaart te worden. Maar mag er zijn en in dat geval mag er betekenis zijn, maar het hoeft niet.

Dat is juist het geheim van de poëzie.

Ellen Deckwitz: Olijven moet je leren lezen, Een cursus genieten van poëzie. Amsterdam/Antwerpen: UItgeverij Atlas, 2016. ISBN: 978 90 450 3134 7. Prijs: € 17,99. 160 pagina’s.Bestel

Gedichten lezen - #50books vraag 30

Deze week bespreek ik op mijn blog de cursus genieten van poëzie van dichteres Ellen Deckwitz. In haar boek Olijven moet je leren lezen merkt ze op dat er heel veel gedichten geschreven worden, maar niet veel gedichten ook echt worden gelezen.

Lezers hebben geen idee hoe ze een gedicht moeten lezen en dan is het veel prettiger om zelf iets te produceren dat op een gedicht lijkt, dan dat ze iets van iemand anders moeten lezen. Dan heersen er nog allerlei misvattingen dat een gedicht alles kan betekenen bijvoorbeeld of dat songteksten altijd poëzie zijn.

Wat een misvattingen. en dat terwijl poëzie zo fantastisch is. Ze kan tegelijkertijd grappig én schrijnend zijn, ontroerend én ontluisterend. Acht regels kunnen de impact hebben van een natuurdocumentaire en actiefilm in één. (10)

Dat brengt mij bij de leesvraag van deze week.

Lees je weleens poëzie en hoe lees je poëzie?

Wat zou je voor een tips hebben hoe je gedichten leest en waarom zou je gedichten moeten lezen?

Ik ben erg benieuwd naar jullie antwoorden.

Blog mee over #50boeken

Schrijf een blog over de vraag van vandaag en laat hieronder in de reactie een linkje naar je site staan. Heb je zelf een idee voor een vraag? Ze zijn van harte welkom. Mail gerust een vraag of stel hem in via het contactformulier.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Mateloos lezen - #50books antwoorden vraag 29

Het woord ‘binge’ verwijst naar een onbeteugelde inname van iets. Dat kan eten zijn, maar ook drinken of alle afleveringen van een televisieserie in 1 avond. Dat het bij lezen ook bestond, wist ik niet, maar had ik natuurlijk wel kunnen vermoeden. Ook de boekenseries kunnen in 1 keer achter elkaar gelezen worden.

In vrij korte tijd achter elkaar

Niet echt mijn ding. Ik heb wel series in vrij korte tijd gelezen, zoals Het bureau van Voskuil. Of het grootste deel van het oeuvre van een schrijver zoals bij Daum. Verder ben ik er denk ik toch te nuchter voor. Gelukkig riep mijn boekenvraag genoeg reacties op en er blijken veel lezers te zijn die wat minder goed maat kunnen houden.

Het idee voor deze boekenvraag komt van een tweet van Gerhard Hormann die op vakantie is zijn eigen achtertuin. Hij brengt zijn dagen al lezend door. Hij jaagt al lezen door het hele oeuvre van Thomas Verbogt en Nico Dijkshoorn. De term ‘binge reading’ heeft hij in het nieuwe boek van Jan Dijkgraaf gelezen. Ik las vooral een leuke boekenvraag in deze tweet.

Best wel willen

De blogger weerzinwekkend schrijft in haar reactie dat ze het eigenlijk best zou willen, maar het leven van alledag slokt haar toch weer op. Alleen de vakantie biedt ruimte voor een piek in het lezen. Maar een hele stapel boeken in heel korte tijd achter elkaar lezen, is best lastig als je een druk en hectisch leven leidt.

Boeken verzwelgen

Blogger Niek zegt dat ze niet aan ‘Binge reading’ doet. Wel ‘verzwelgt’ ze een heel seizoen televisieserie in 1 keer, maar voor boeken gaat die vlieger niet op. Als ze erover gaat nadenken, dan gebeurt het toch wel 1 of 2 keer jaar dat een boek haar zo bij de kladden heeft, dat ze niet meer kan stoppen met lezen. Dan lijken de letters op het papier haar niet te vermoeien, maar energie te geven. Het houdt pas op als ze een nacht geslapen heeft, dan kan ze weer terugkeren in deze wereld en laat ze de wereld van het boek achter zich.

Napolitaanse romans

Al leest blogger Lalagè liever op zichzelf staande boeken, ze doet soms ook aan ‘binge reading’. Zo las ze laatst de eerste 3 delen van de Napolitaanse romans van Elena Ferrante in 1 keer uit. Een prettige ontdekking, vindt ze. Al is het fijn dat het 4e deel nog niet uit is. Zo heeft ze tijd voor haar andere romans, waarbij soms een deel uit een serie zit. De reeks vakantieboeken die ze gaat lezen bevat veelbelovende namen: Maarten ’t Hart, Haruki Murkami, Rascha Peper en Kader Abdolah.

Op zoek naar betekenis

Carel gaat eerst op zoek naar de betekenis van het woord. Hij zegt dat hij het weinig doet. Dat geldt zeker voor een hele serie in 1 keer achter elkaar uitlezen. Maar voor een boek kan het zeker gebeuren dat hij zo gepakt wordt door het verhaal dat hij het in 1 keer uitleest.

Hele serie in 1 keer

Aan ‘binge reading’ wil Martha best meedoen. Ze herkent de verhalen dat je in 1 keer een hele serie wilt uitlezen. Het gebeurde haar bij Harry Potter, De kronieken van Aurian en The secrets of the immortal Nicolas Flamel. Ze verheugt zich deze vakantie op een nieuwe serie waaronder The Iron Fey.

Binge reading bestaat niet

Volgens Jannie is het helemaal niet mogelijk om aan ‘binge reading’ te doen. Je lijdt er immers als lezer niet onder, terwijl het Engelse woord ’to binge’ dit wel suggereert. Ze leest veel en graag. Soms een hele serie of een groot deel van het oeuvre van een schrijver.

Geluk

Als je die schrijver later ontdekt, heb je het geluk dat je veel boeken kunt lezen. Is de schrijver net gedebuteerd, dan is elk nieuw boek een feestje. Voor de rest vindt ze zich te oud om aan ‘binge reading’ te doen. Wel waakt ze voor boekenmarkten en kringloopwinkels, want het begrip Binge bying kan wel degelijk schade toebrengen en daar wil ze zichzelf voor behoeden.

Binge-lezen

Binge-lezen, inderdaad daar doet Ali aan. Ze vindt het heerlijk om hele Fantasyreeksen te lezen, liefst in 1 keer achter elkaar. Van sommige schrijvers heeft ze de hele serie in huis en dan merkt ze als de serie achter de rug is, dat het even omschakelen is. Dan moet ze even afkicken en leest even wat lichtere kost. Zo heeft ze de series Harry Potter, Twillight of de boeken van Raymond Feist allemaal in 1 keer gelezen.

Outlander

Soms is het ook lastig als de serie in ontwikkeling is en uitdijt of dat de schrijver even een uitstapje maakt naar een ander boek. Dat heeft Ali bijvoorbeeld bij de Outlander serie van Diana Gabalon. Deze schrijfster heeft gezegd 6 delen te schrijven, het zijn er inmiddels 8 en het einde is nog niet in zicht. Daarom leest ze eerst maar de eerdere delen voor ze verdergaat.

Lees morgen de nieuwe boekenvraag.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Veluwse bosbessen

We pakken een stukje Veluwe om te kijken of daar bosbessen groeien. Het is iets van de snelweg af en ik herinner mij van de fietsvakantie dat vanaf het pad heel veel bosbessenstruiken te zien waren. Het is de weg die naar de spoorwegovergang bij Assel leidt waar ik in 2010 midden in de nacht pauzeerde bij de barre tocht door de Veluwe.

Iets verderop begint dan de hei. Hier heb je prachtige vergezichten en de bochtige weg brengt je naar kleine bossen waar de bosbes welig groeit. We rijden de snelweg af en pakken dan de snelste weg. Een paar honderd meter verderop is de weg ineens veranderd in een zandweg en hobbelen we over de keien.

Dan is daar een stukje bos en zien we de eerste bosbessenstruiken. We parkeren vlak voordat de weg onder de snelweg gaat via het betonnen tunneltje. Naast de zendmast om de automobilist op de Veluwe genoeg bereik op zijn mobiel te geven. We horen het verkeer razen en lopen een stukje terug naar de struikjes.

Inderdaad zijn dit bosbessenstruikjes. Onder de kleine groene blaadjes ontwaren we de donkerblauwe bessen. Het zijn er opnieuw niet zoveel. Ook zijn de vruchten erg klein, maar we slaan aan het plukken. Ik zie hoe de wilde zwijnen hier gewroet hebben aan de rand van de weg.

We gaan dieper het bos in en vinden steeds meer struiken. Ze zijn ook wat groter en hoger. Ook zitten er meer bosbessen aan. Zo kom ik in de tranche en vergeet alles om mij heen. Alleen de bessen zie ik en ik pluk ze van de struiken. Het is de Zen van het plukken. Je voelt je alleen in het hier en nu. Geen gepieker over verleden of toekomst. Alleen hier telt.

De bessen zijn ook hier erg klein. Het lijkt wel of de emmer maar niet vol wil raken. Sommige struiken hebben best veel bessen, maar ze zijn klein. Heel soms vind je een iets grotere bes, maar in mijn herinnering waren in vroeger dagen bij een goed jaar alle bessen minimaal zo groot. Nu moeten we het hebben van voornamelijk klein grut.

Zo belanden de bessen in het emmertje waarin snoeppaprika’s gezeten hebben. De emmer is al halfvol en na nog even doorplukken, raakt hij tegen de rand. Inge is naar de andere kant van de weg geklommen en plukt daar de struiken leeg. De emmers raken voller en voller. Ik stop wat we geplukt hebben in een vrieszakje uit angst dat de pluk omvalt en in de aarde verdrinkt. Bij het plukken vroeger gebeurde dat maar al te vaak en dat wil ik nu niet laten gebeuren.

Ik ben het ritme en de cadans van eerder kwijtgeraakt. De zon vertelt dat het al avond is geworden. Daarom stoppen we en aanvaarden de terugreis. Over de spoorwegovergang van Assel rijden we naar Hoog Soeren, waar ik vorige zomer met Doris langs het kerkje reed. Nu rijden we verder en kiezen de rustige weg naar huis.

En overal zien we langs de kant van de weg bosbessenstruiken groeien. Thuisgekomen gaat het zakje op de weegschaal, want we zijn verschrikkelijk benieuwd hoeveel we nu geplukt hebben. Zou het een kilo zijn? De weegschaal verklapt het: 924 gram. Net geen kilo. En hoeveel potjes jam kun je daarvan makem?

Dat weten we even later. 6 potten jam: 3 grote en 3 kleintjes. En de smaak… Eerst moeten we nog het Heuvelrugpotje van vorige week opmaken.

Afbuigen - omzwervingen (2)

Ik besluit toch af te buigen naar de hut op de grote plas. Een echtpaar met een kinderwagen staat met de rug naar de openingen toe. Een man en een echtpaar is aan de andere kant druk met elkaar in gesprek. Het jonge stel groet mij vriendelijk en ik duik snel in de richting van een smalle opening.

Dan verraden ze waar ze naar kijken. Vlak naast mij zit een zwaluwnest. 4 kopjes kijken me met de brede, smalle bekjes aan. Dan scheert een ouder door de opening, vlak langs mij heen en geeft het kroost eten. ‘Daarom zitten we omgekeerd zegt het jonge stel.’ De opening van de kinderwagen is eveneens naar hen gekeerd. Zo zien ze hun kroost en de jonge zwaluw in 1 oogopslag.

De braamstruiken laten al de nieuwe vruchten zien. Dat kan een mooie oogst worden dit jaar. Ik zie er al naar uit. De wilgenbossen aan de andere kant van de vaart, zien er prachtig uit. De wind blaast de bladeren zilver, de bomen veranderen in het decor van een sprookje waarlangs de boten tuffen.

Het wilgenbos verliest zelfs niet in de zomer de geheimzinnigheid die je associeert met andere tijden van het jaar. Juist het donker, het gesuis van de bladeren in de wind en de hoge brandnetels. Tussen de wilgen hangen draden spinnenweb en andere webben van kleine beestjes. Mogelijk dat er nog rupsen of andere dieren hun web weven. De combinatie van de populierenpluisjes geven het nog iets extra sprookjesachtig mee.

Als ik verderop langs de vaart rij, wil ik hier doorfietsen. Ik zoek de vaart steeds lager op, dwars door Almere heen en fiets zo door verschillende wijken. Ik zak verder af in de richting van de Groene kathedraal die zich zoveel dieper langs deze vaart bevindt. Zo kom ik langzaam maar zeker terecht in Oosterwold.

Natuurlijk kan ik niet laten om via de bossen van Almere Hout te fietsen naar de plek waar straks de Tiny House Farm zal verrijzen. Nu kijk ik mijn ogen uit naar de oprukkende berenklauw. Het lijkt of de plant zijn grote klauwen zet in het polderland. Overal steken ze metershoog uit tussen de bomen van het bos.

De akker staat er mooi geel bij. Een flinke groep duiven vliegt op uit het veld met de winterkoren. Hoog zweeft een buizerd. Ik vraag mij af of hij de duiven niet in de smiezen heeft. Verderop in de akker met aardappels staat een stelletje te kijken over het uitgestrekte land. Zouden zij hier plannen hebben?

De Groene kathedraal ziet er weer even imposant uit als een paar weken geleden dat ik hier kwam. De zomer maakt de groep bomen tot een gebouw. Ik bekijk het groene bouwwerk vanaf de vlonder op het water. Zo vanuit de laagte, ziet het er weer heel anders uit. Best boeiend hoe zoiets zich steeds ontwikkeld. Een bouwwerk van natuur, verandert voordurend. Elk seizoen is het anders, maar ook per jaar verschilt het weer.

Zo aanvaard ik de terugreis. Ik fiets door het Waterlandse bos weer naar huis, langs het kasteel en zie de stad al liggen aan de andere kant van het Weerwater. Ik vraag mij af hoe het straks zal zijn als ik hier fiets van mijn eigen, kleine huisje naar dit deel van de stad. De omgekeerde route van wat ik vandaag deed. Bijna thuis.

De omgekeerde route - omzwervingen (1)

Het warme weer lokt mij ’s middags voor een heerlijk fietstochtje. Ik wil naar 2 plekken, maar eigenlijk kan ik er maar 1 kiezen. Het wordt een tochtje naar de Lepelaarplassen. Omdat het alweer een tijdje terug is dat ik het voor het laatst deed.

Daarom fiets ik via het Beatrixpark en de Noorderplassen naar mijn geliefde plassen. De omgekeerde route van de gebruikelijke weg die ik meestal fiets. De entree, het schelpenpad, is vanaf deze kant veel mooier dan de uitgang als je van de andere kant komt.

Ik haal een traag fietsend echtpaar in. Ze fietsen heel langzaam naast elkaar en reageren laat op mijn bel. Iets verderop besluit ik om bij de uitkijkpost even te gaan kijken. Een moeder met 2 kinderen staat net in het huisje. Het meisje tuurt door de smalle openingen. ‘Kijk een knobbelzwaan’, zegt ze.

Ze praat tegen het jongetje dat de andere kant op kijkt. Ze vindt de ijsvogel het mooiste, maar het blijft onduidelijk of ze die vandaag al gezien heeft. Waarschijnlijk niet. De lepelaar zoekt ze, maar alle vogels waarnaar ze wijst zijn zilverreigers. De lepelaar vindt het vandaag niet lekker om hier te zijn, lijkt het.

Ze vertrekken weer op de kleine kleuterfietsjes en slaan af in de richting van de woonwijk. Ik kijk nog even, maar zie niet veel spannends. Ik ga liever verder en fiets langs de dijk. Het uitzicht op Almere is genoeg voor vandaag. Als ik verderop het slome echtpaar zie afstappen om te gaan kijken bij de laatste uitkijkpost, besluit ik om ook hier door te rijden.

Op de brug stop ik even. Alle wilgenbomen lijken dezelfde kant op te wijzen met hun kruin. Net als iemand die een wild kapsel heeft na een fietstocht in de storm te hebben gemaakt. Zou het hier ook door de wind komen, het oogt wel zo.

Dan over het smalle fietspad. Heel ver voor mij uit zie ik dat iets mijn weg verspert. Het zijn de jonge koeien. Ze staan midden op het pad. Ik stap af en sta meteen met mijn voet midden in een verse koeienvlaai. Voorzichtig loop achter ze langs.

De koe die midden op het fietspad staat, kijkt mij verbaasd aan. Hé stond die net niet aan de andere kant? Hoe komt hij hier? De koeienogen spreken boekdelen.

Lees morgen deel 2: Afbuigen

Binge reading - #50books vraag 29

Een opmerkelijk tweetje las ik gisteren van Gerhard Hormann:

In het nieuwe boek van @jndkgrf komt de term “binge-reading” voor. Dat doe ik nu met #thomasverbogt en @Dijkshoorn. pic.twitter.com/75ncNZpc5p

— Gerhard Hormann (@Gerhardhormann) July 14, 2016

De term ‘bing reading’ refereert naar ‘bing watching’ waarbij een hele serie in 1 keer achter elkaar wordt bekeken. De kijkers krijgen er vierkante ogen van, maar volgens nu.nl zouden 4 van de 10 televisiekijkers doen aan ‘bing watching’ of ‘bing viewing’.

Hoe zit het met ‘binge reading’? Het wordt niet alleen in het boek van Jan Dijkgraaf genoemd, maar geldt als een fenomeen waar vooral jong volwassenen zich aan schijnen over te geven. Net als bij het kijken naar televisieseries schijnen ze in 1 keer een hele boekenserie in 1 ruk uit te lezen.

Ik heb het ook wel gehad bij een paar boekenseries. Zo las ik Voskuils boekenreeks van Het bureau in 1 zomer uit. In het eerste jaar van mijn studie was ik zo gek op de Tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden dat mijn studie eronder leed. Ik las het ene na het andere deel en begon bijna aan de zojuist verschenen 2 3e delen. Gelukkig pakte ik het net op tijd weer op.

Ik merk het ook bij het lezen van het oeuvre van 1 schrijver. Dan heb ik de onbedwingbare neiging om alles te gaan lezen. Ik heb alle romans van P.A. Daum in een paar weken achter elkaar gelezen. Zo las ik al een groot gedeelte van de boeken die Jan Wolkers schreef en werk ik ook de boeken van Paul Theroux af. Gelukkig doe ik het wel kalm aan. Het moet wel leuk blijven.

Dat brengt mij bij de 29e boekenvraag:
Heb jij ook weleens aan binge reading gedaan?

Hoe zit dat bij jou? Heb je weleens in een paar weken achter elkaar het hele oeuvre van een schrijver gelezen? Of waagde je in een heel korte tijd aan een hele serie?

Ik ben erg benieuwd naar jullie antwoorden.

Blog mee over #50boeken

Schrijf een blog over de vraag van vandaag en laat hieronder in de reactie een linkje naar je site staan. Heb je zelf een idee voor een vraag? Ze zijn van harte welkom. Mail gerust een vraag of stel hem in via het contactformulier.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Vakantieboeken - #50books antwoorden vraag 28

Bestaat het, een lijst met boeken die je in de vakantie gaat lezen? In veel reacties geven bloggers aan dat ze geen specifieke vakantieboekenlijst in gedachten hebben. Ze lezen gewoon waar ze zin in hebben en hanteren er niet bepaald een vakantieagenda bij. Blijkbaar lenen zich in de zomerperiode dezelfde boeken voor lezing als daarbuiten.

Licht vakantiewerk

Carel pakt in de vakantie vooral zijn e-reader. Dat is vooral ideaal vanwege de beperkte ruimte die het elektronisch lezen vraagt. Op vakantie kiest hij echter sinds hij Het puttertje van Donna Tart eens meenam, vooral het lichte werk. Detectives, thrillers en boeken met columns. Carel vindt dat er in zijn vakantie vooral niks moet en een zwaar boek is te veeleisend.

Geen vakantielijstjes

Ook Fokke heeft geen vakantielijstjes. Hij heeft tijdens zijn vakantie in Portugal lekker doorgelezen. Zo lag er op het eerste stuk van zijn vakantie De wereld van gisteren (Herinneringen van een Europeaan) op zijn schoot. Nu zit hij helemaal gedoken in Oorlog en vrede van Tolstoi. Dus toch! Zijn 2! eerdere pogingen strandden, dus ik ben ontzettend benieuwd hoever hij nu is gekomen in de 1652 pagina’s tellende nieuwe vertaling.

The Kraus Project

Het boek The Kraus Project van Jonathan Franzen is ongelezen teruggekomen van zijn vakantie. Veel kan Fokke er niet over vertellen. Het boek is al een vakantie eerder gekocht, maar nog altijd ongelezen.

Hoewel Liesbeth zich had voorgenomen niet mee te gaan bloggen met de wekelijkse boekenvraag, bij deze vraag over vakantieboeken begon het toch te kriebelen. Gelukkig heeft ze haar eigen verbod overtreden, want ze schrijft altijd heerlijk over boeken. De vakantielijst brengt haar in een weemoedige stemming over vroeger waarbij het samenstellen van de lijst met boeken die mee op vakantie moest, een onderdeel van de voorpret was.

2 e-readers mee op vakantie

Dat kwam ook omdat de boeken van de bibliotheek werden geleend en een verkeerde keuze een rampzalige vakantieperiode zou betekenen. Nadat ze stopte met haar bibliotheekabonnement, kocht ze haar huis vol boeken. Maar ook dat is gestopt. Ze heeft een e-reader. Al haar boeken heeft ze zo bij zich. En als je moeilijk keuzes kan maken, is dat een uitkomst. Zeker ook omdat ze tegenwoordig 2 e-readers bij zich heeft. Voor het geval er eentje crasht.

Hoewel Jannie niks in de vraag zag, heeft zij toch een blogje gemaakt. De ervaring leert dat dit de beste blogjes zijn. Iemand voelt er eerst niks voor, maar gaat erover denken en komt tot verrassende inzichten. Dat geldt zeker ook voor Jannie. Ook zij heeft de luxe van het pensioen, waardoor ze elke dag kan lezen wat ze wil.

Lezen ter ontspanning

Het maken van lijstjes is vooral een last en niet een lust. Gelukkig biedt het lezen ook een ontspanning. Al geeft Jannie deze vakantie ook ruimte aan andere dingen als wandelen en fotograferen. En misschien gaat er nog een dichtbundel mee. Wie weet.

Luxeprobleem

Martha heeft last van een luxeprobleem. Ze kan niet kiezen in de stapel boeken die op lezen wachten. Het is een flinke vakantieleeslijst waaruit ze kan kiezen. Leest ze eerst Neil Gaimans roman De oceaan aan het einde van het pad of waagt ze zich aan wat Nederlandse literatuur als Erik Jan Harmens of de poëziecursus van Ellen Deckwitz? Ze krijgt al hulp lees ik in de reacties.

Styx, of: de zesplankenkoorts

Niek heeft een zomerleeswensenlijstje gemaakt. Ze spaart weliswaar geen boeken op voor de vakantie, want ze leest als ze werkt ook heel veel. Daarom is de vakantieleeslijst een lijst met boeken die ze van plan is om te gaan lezen in augustus. En daar zitten zeker juweeltjes tussen zoals STYX, of: de zesplankenkoorts van striptekenaar Peter Pontiac.

Een boek over de dood, terwijl de schrijver en tekenaar aan een akelige ziekte leed. Hij is niet meer onder ons, maar laat een bijzonder boek na. Daarmee biedt dit boek naast het leesgenot ook de ruimte voor bezinning. Een beter vakantieboek kun je daarmee niet wensen, zeker als het boek daar ook mogelijkheden toe geeft.

Lees morgen de nieuwe boekenvraag. En niemand hoeft zich verplicht te voelen om te antwoorden.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

De Frauenkirche in Dresden en Goldberg van Bert Natter

De roman Goldberg van Bert Natter speelt voor een groot gedeelte in Dresden. De hoofdpersoon Bas Lesage is er in 2020 tijdens de herdenking van het bombardement. Onderwijl gaan zijn gedachten terug naar zijn held: de muzikant Goldberg.

Voor mij staat de poster die ik van mijn ouders kreeg, symbool voor de wederopbouw van de kerk in de jaren 1990. Het gebouw fascineerde mij, maar misschien vooral door de herinnering aan de ruïnes van dit gebouw in de tijd van de DDR.

Vlog over Bert Natters roman Goldberg

Aan de hand van deze poster bespreek ik de bijzondere roman van Bert Natter.

Roman over Dresden

Dresden en het bombardement door de geallieerden op de stad. Er zijn aardig wat romans over geschreven. Het stenen bruidsbed van Harry Mulisch, de Franse schrijver Henri Coulonges die de indrukwekkende roman Vertrokken schreef over het bombardement op Dresden, net als Slaughterhouse-Five van Kurt Vonnegut. Ook Bert Natter laat zich inspireren door deze Duitse stad in de roman Goldberg.

Deze roman duikt wel wat verder het verleden in, de tijd dat Goldberg er muzikant was. Net als de zoon van Bach en de oude Bach die door de barokke stad lopen. Het is nog niet zo lang nadat de stad volledig is herbouwd na de verwoestende brand door de aanval van de Pruisen in 1760.

Het bombardement dat aan het einde van de carnaval in 1945 plaatsvond, kenmerkt de stad. Het fascineert schrijvers om over dit onderwerp te schrijven. Het komt uit op weemoed over het Florence aan de Elbe. Een stad waar de weelde en de historie pronkt, maar die door een zinloos bombardement ten prooi is gevallen. De wraak van de geallieerden, nijd van de Britten en Amerikanen omdat de oorlog zo lang duurt.

Voor Bert Natter is de stad een façade geworden. De gevels zijn herbouwd, maar het hart is eruit verbrand. De ik-verteller Bas Lasege vergelijkt het met de herbouw van zijn gebouw van Lego. Als hij jong is en een huis van Lego heeft gebouwd, sloopt zijn zusje het. Zijn vader bouwt het huis na, maar het is niet meer zoals het was.

Zo is Dresden ook, als je verder kijkt dan de pracht en praal van de herbouwde gevels. Het centrum bestaat uit monumentale kopieën van de oorspronkelijke gebouwen die van hun functie ontdaan zijn. Er wonen geen mensen. Het is een maquette. Achter de gevels verschuilen zich winkels, hotels, hier en daar een peperduur appartement, maar nergens leeft iemand. (287/288)

De stad kan alleen leven in het verleden. Daarmee roept Bas Lasege de historische personages op zoals de muzikant Goldberg naar wie de beroemde variaties van Bach zijn vernoemd. De tijd dat Casanova de stad aandeed en waarbij de klavecimbelspeler gewoon door de stad zwerft. Het verleden wordt opgewekt in de verbeelding van de verteller, waarmee het verhaal een bijzondere vorm krijgt.

Dat het verhaal ook nog eens in februari 2020 speelt, maakt de roman extra bevreemdend voor de lezer. Een toekomstroman, met wijn uit 2017, maar in de nabije toekomst. Een toekomst die niet eens zo heel vreemd oogt, na het referendum in Engeland laatst.

In de roman van Bert Natter is Europa uit elkaar gevallen. Duitsland is versplinterd in de kleine staatjes van de 19e eeuw, elk met een eigen munteenheid. Bas Lasege loopt in het Dresden dat stilstaat bij het bombardement dat 75 jaar eerder plaatsvond. Van de herdenking krijgt de ik-verteller niets mee.

Daarmee is Goldberg een vuistdikke ideeënroman dat opwelt onder alle druk van de losse gedachten, ideeën en ingevingen. Het leidt soms teveel af van het eigenlijke verhaal, dat van een man vol schuldgevoel over de dood van zijn zus Heleen. Een man die zich probeert te onttrekken aan een verleden dat hij niet wil en duikt in een verleden veel verder weg en raadselachtiger. Het brengt hem alleen maar verder weg van zichzelf in plaats van dichterbij.

Bert Natter: Goldberg. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0358 1. 632 pagina’s. Prijs: € 22,90. Bestel

Thee en honing van Lindebloesem

De linde staat in bloei. De eerste bomen die ik in volle bloei zag, stonden aan het Weerwater. Afgelopen week volgde de enorme linde in het Den Uylpark. De takken reiken tot aan de grond, dus ik kon bij deze overweldigende boom de bloemen heel goed losmaken. Ik pak er het blaadje bij en trek zo het hele stronkje met de bloemen los.

Nog weer later begonnen ook de bomen langs de fietspaden en de bomen verderop langs de Amsterdamweg in bloei te staan. Het park geurt naar de zoetige lucht van deze bijzondere boom.

Ik trek er al een paar jaar heerlijke lindebloesemthee van. In eerste instantie kreeg ik de rest van het gezin nog niet zo goed mee, maar dit jaar zijn ze heel enthousiast. Zo enthousiast dat zelfs Doris met een plastic tasje naar buiten ging om een paar bloemen te plukken van de bomen.

Het is erg lekker om te drinken. Je moet het natuurlijk niet teveel drinken, maar in deze tijd smaakt het heel fris, licht zoetig met een aangename afdronk. Om deze kleur te krijgen, doe ik ongeveer 6 blaadjes met bloemen eraan in het water dat op kooktemperatuur is. Het moet wel even trekken, een kwartier tot 20 minuten. Als je het opgiet, moet het er een roze uitzien, als een glaasje lichte rosewijn.

Vorige week waren we bij kennissen in het oosten van het land. Hij is imker en houdt een paar bijenvolkjes voor zijn hobby. Hij vertelde over de lindebloesem waar de bijen nu allemaal van genoten. Sommige schijnen er een beetje wild van in het hoofd te worden. Een dag eerder had hij net honing geoogst en we kregen een potje mee.

Nu genieten we ook van de verse honing. Het smaakt heerlijk, overweldigend. En als je heel goed proeft, smaakt het heel lichtjes naar lindebloesem.

Vakantieboeken - #50books vraag 28

De zomervakantie is al aangebroken in sommige delen van Nederland. Het is rustiger op de weg want veel mensen gaan lekker een paar weken weg. Zo biedt de vakantie tijd om tot rust te komen en je een beetje te bezinnen. Het levert na de vakantie wel weer een stortvloed aan echtscheidingen op of mensen hakken eindelijk andere knopen door om dingen in hun leven aan te pakken.

Zou iedereen geïnspireerd raken door de boeken die ze lezen? Veel mensen beperken het lezen van echt goede boeken tot de vakantie. Ze lopen dan te zeulen met vuistdikke boeken die al een heel jaar – of langer – liggen te wachten gelezen te worden. Terwijl dat juist vaak tot frustratie leidt. Het boek is veel te dik voor die 2 weken waarbij ook nog veel plaatsen worden aangedaan. Het is beter om een paar dunnere boeken mee te nemen, dat leest veel lekkerder en frustreert een stuk minder.

Ik ga op reis en ik neem mee. Toen ik alleen op reis ging naar Italië, nam ik een enorme stapel boeken mee. Zeker ook een paar dikke pillen zoals Anna Karenina van Tolstoi en De gebroeders Karamazov van Dostojevski.

De eerste las ik uit, bij de tweede bleef ik ergens steken. Overigens heb ik alle andere boeken die ik bij mij had uitgelezen. Het was een heerlijke vakantie waarbij ik aan de hand van Goethes dikke Italiaanse reis een beetje mijn Duitse held achterna ging.

Dat brengt mij bij de boekenvraag voor vandaag:
Wat is jouw vakantielijstje?

Welke boeken ga je zeker deze vakantie lezen en welke laat je (weer) liggen? Ik ben heel benieuwd naar de tips om de zomer al lezend door te komen.

Blog mee over #50boeken

Schrijf een blog over de vraag van vandaag en laat hieronder in de reactie een linkje naar je site staan. Heb je zelf een idee voor een vraag? Ze zijn van harte welkom. Mail gerust een vraag of stel hem in via het contactformulier.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Op zoek naar plaatsen - #50books antwoorden vraag 27

Roepen bepaalde literaire verhalen of romans je op om een bepaalde plaats te bezoeken? Dat is de boekenvraag van deze week. Martha noemt in haar blog over plaatsen en boeken de roman Labyrinth van Kate Moss. Het speelt in de Languedoc nabij Carcassonne. In dit landschap vol kastelen en andere Middeleeuwse bouwwerken speelt de roman van Kate Moss. Hier zou Maria Magdalena met de heilige graal zijn gevlucht.

Wel de plaats, niet het boek

Ze is er alleen nog nooit geweest. Precies het omgekeerde is voor haar het geval met Agneta van Jan van der Mast. Ze kent de wijk goed, maar het boek niet. Dat gemis is goedkoper en eenvoudiger op te lossen. Ze hoeft er alleen maar voor naar boekwinkel of bibliotheek en het boek te lezen. De rit naar de Languedoc is iets kostbaarder en tijdrovender, maar ligt ook niet verschrikkelijker ver. Allebei goed te doen om deze zomermaanden te gaan doen.

Boeken en Berlijn

Jannie beantwoordt haar eigen vraag in een prachtige blog over hoe zij zich verdiept in Berlijn voor ze de stad bezoekt. Voor haar is het niet de Lonely Planet maar het boek Boze geesten van Berlijn van Philippe Remarque, maar ook Alleen in Berlijn van Hans Fallada. Thuisgekomen was ze nog zo vervuld van Berlijn dat ze Rode liefde, een Oost-Duitse familiegeschiedenis van Maxim Leo las. Niet een literair boek, maar wel meeslepend.

Boeken over Berlijn

Over Berlijn is er overigens ontzettend veel te lezen, niet alleen het vorig jaar verschenen boek Duel met paard van Pauline Genee, maar ook de reisverhalen en romans Cees Nooteboom, waarin de stad een prachtige hoofdrol speelt. Ik zou bijna een blogpost kunnen maken met een enorme lijst aan boeken over de Duitse hoofdstad.

Frederiksoord en Veenhuizen

Daarnaast vertelt Jannie in haar blog hoe ze Frederiksoord en Veenhuizen via de omgekeerde route leert kennen. Bij een bezoek aan de musea, koopt ze het boekje Een steen in de vijver van L. Lambregts. Later maakte ze via Suzanna Jansen kennis met de wereld in het strafkamp Veenhuizen. Overigens ook over deze belevingswereld, lazen we Hollands Siberië van Mariët Meester voor Een perfecte dag voor literatuur. Een schitterende roman.

Praag en Gustav Meyrink

Voor Wim is de stad Praag vooral gaan leven door de schrijver Gustav Meyrink (1868-1932). Hij kende het Praag van Franz Kafka, maar de roman De Golem heeft zijn liefde voor de stad versterkt. Veel plaatsen die in de roman een rol spelen, heeft hij ook bezocht, zoals het oude getto en de Joodse begraafplaats.

Praag en Milan Kundera

Het bezoek aan de stad stimuleerde hem om alles te lezen wat er over Praag verschenen is of waar de stad een rol in speelt. Zo maakte hij kennis met het oeuvre van Milan Kundera. Wim merkt tegelijk op dat hij ook steden bezocht vanwege een film, zoals Venetië om alle plekken uit de film Don’t look now te bezoeken.

Lezen in de luie stoel

Voor blogger Niek ontstaat niet zo sterk de neiging om te gaan reizen naar aanleiding van een boek dat ze gelezen heeft. Zij vindt de reis in het hoofd bij het lezen zelf veel belangrijker. Lekker in de luie stoel maakt ze de grootste reizen al lezend. Het brengt haar op plekken waar ze anders nooit zou komen en nu bereikt ze deze vanuit haar eigen huis. Zonder een stap te hoeven zetten.

Vlieland wordt Texel

Daar heeft Lalagé ook een beetje last van. Zij vindt het ook heerlijk om een grote reis te maken door een boek te lezen. Ze hoeft niet zonodig het boek achterna. En de keren dat ze dan besluit om bijvoorbeeld naar Vlieland te gaan nadat ze Het leek stiller dan het was van Eva Kelder las, dan zijn de huisjes volgeboekt. Zodoende kwam ze op Texel aan. Ook leuk, maar natuurlijk niet echt een boek achterna.

Ze schrijft het heel mooi in een tijd waarin je alle plekken van de hele wereld kunt bereiken:

Als je de hele wereld kunt bereizen, bestaat de echte uitdaging erin thuis te blijven en de wereld daarvandaan te ontdekken.

Lees morgen de nieuwe boekenvraag.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Orgelspelen in de Frauenkirche

Het spel tussen fantasie en werkelijkheid voert Bert Natter prachtig uit in zijn roman Goldberg. Zoals bij zijn speurtocht naar het leven en werk van Goldberg. Hoofdpersoon Bas Lesage of Sebastian Savage zoals hij zich op de cover van zijn boek over Bach noemt, ziet de wereld om zich heen veranderen in de wereld van Goldberg.

Bas Lesage gaat met de systeembeheerder Dieter mee de kerk in omdat er een storing is in het orgel.

Hij mag mee omhoog en ziet de speeltafel. Het instrument is een reconstructie van het Silbermann-orgel dat hier voor het bombardement in de kerk stond. Overigens behelst de reconstructie alleen het uiterlijk, de façade van het instrument. Achter het front huist een modern instrument.

Het resultaat van een strijd tussen 2 kampen, de eerste wilde een nauwgezette reconstructie van het orgel van Silbermann. De tweede wilde achter het historisch ogende front een instrument waarop muziek uit de tijd van ontstaan van de kerk gespeeld kan worden, maar waar ook moderner werk goed op klinkt.

De laatsten hebben gewonnen. Het is een orgel geworden net 4876 pijpen, waarvan de kleinste amper tien centimeter is en de grootste meer dan vijf meter lang. (308)

Buiten is Dieter tegen hem opgefietst en nu maakt Bas van de gelegenheid gebruik om kerk van binnen te zien en het orgel van dichtbij te bekijken. Er is een computerstoring in het orgel die Dieter moet verhelpen. Hij start Windows XP op terwijl Sebastian het orgel van dichtbij gaat bekijken. Even later krijgt hij de vraag of hij een stukje wil spelen, maar hij kan helemaal niet spelen. Het maakt volgens de systeembeheerder Dieter niet zoveel uit wat hij speelt, als hij maar iets speelt.

Mijn vingertoppen liggen al een tijdje op de toetsen en daar gaan ze. Mijn vingers drukken de toetsen in en ik kan er niets aan doen, ik ben niet in staat te begrijpen wat ze beweegt, met een mogelijkheid kan ik ze sturen, of tegenhouden. Kunt u wellicht een stukje spelen? Dat zal Dieter weten, ik zal die hele herbouwde koepel laten instorten onder het geweld van mijn spel. (371/372)

Er gebeurt een wonder. Bas heeft niet in de gaten wat zijn vingers precies doen, maar ze maken een vloeiende beweging. Hij hoort wat zijn handen precies spelen: de Goldberg Variaties. Ze spelen de 26e variatie. Bas voelt hoe Goldberg zich een weg vreet door zijn lichaam.

Als de technicus zijn hoofd weer om de hoek steekt, moet Dieter wel iets over het orgelspel van Bas zeggen. Sebastian hangt voorover gebogen van de pijn in zijn buik.

‘U heeft geen woord te veel gezegd,’ zegt de Duitser vriendelijk, ‘u bent inderdaad een waardeloze organist.’ (373)

Hij gaat naar de wc bij het orgel voor als de organist hoge nood heeft. Als Bas klaar is, is de pijn in zijn buik verdwenen.

De roman Goldberg zit vol met dit soort raadselachtigheden. De verteller wisselt steeds van de fantasie naar de werkelijkheid en terug. Het is een schommelen van het verhaal waarmee hij speelt. De verwarring haalt je soms ook uit balans als lezer. Dan lijk je de weg kwijt te raken. Gelukkig heeft de werkelijkheid dan weer snel genoeg grip op je.

Bert Natter: Goldberg. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0358 1. 632 pagina’s. Prijs: € 22,90. Bestel

Waarheid en fantasie

De geheimzinnigheid, bijna magisch-realisme, geeft de roman enerzijds zijn extra dimensie, maar staat tegelijkertijd het verhaal ook in de weg. Daarmee houdt de roman Goldberg van Bert Natter het midden tussen de geschiedenis van Bas Lesage die worstelt met zijn afkomst, de Utrechtse volksbuurt Lombok, het verlies van zijn zus en de drift om in de huid van zijn onderwerp te kruipen: de muzikant Goldberg.

Zijn zus overlijdt aan een overdosis harddrugs. Kort daarvoor woont ze nog even bij hem. Ze is gevlucht uit haar beknellende relatie, maar Bas kan haar ook niet helpen. Ze woont een paar weken bij hem. Hij stuurt haar zelfs weg en ze keert terug naar haar vriend. De rest is geschiedenis, een geschiedenis die Bas zich bijzonder aantrekt.

Het verwerken van dit verlies, doorkruist de speurtocht naar Goldberg. Dat is in het kort gezegd het verhaal in de roman Goldberg. Hoofdpersoon Sebastian Savage (Bas Lesage) is op zoek naar de echte identiteit van deze muzikant. Hij wil de biografie schrijven van deze schimmige figuur uit Dresden. Gevoed door de informatie van zijn overleden informant, speurt hij naar documenten, brieven en andere getuigen van deze muzikant aan het hof van Dresden.

Zittend in bibliotheken stuit hij op brieven en andere eigenaardige documenten. Ze vertellen een verhaal dat hij niet kent en dat telkens als hij het geraadpleegd heeft, verdwenen is. En meer dan dat, hij ontmoet zijn held in de straten, stegen en verdwenen gebouwen van Dresden. Ze praten samen over het Musikalisches Opfer van Johann Sebastian Bach. Verkwisting van zijn talent noemt Goldberg het:

‘Weet je wat ik denk?’ zeg ik. ‘Nee,’ zegt Goldberg. We staan voor het operagebouw. ‘Bach wilde samen spelen. Dat is het: een spel. Hij verzon die canons alleen maar om een reden te hebben nog een keer samen met jou aan het klavier te zitten. Dit was zijn afscheidscadeau.’ (395)

Goldberg gelooft het niet en vindt de laatste werken van Bach alleen maar verkwisting. Het brengt de ik-verteller Bas Lesage bij een herinnering aan zijn zus met wie hij over hetzelfde muziekstuk sprak. Het betekent niet alleen offer, maar ook slachtoffer, oppert zijn zus.

Zo weet Bas Lesage nog veel verder binnen te dringen in het leven van deze bijzonder muzikant, naar wie de beroemde variaties van Bach zijn vernoemd. Ook duikt de verteller dieper in de compositie zelf, de opbouw van de variaties en de motieven die Bach gebruikt. Zoals de melodie van het lied ‘Mein junges Leben hat ein End’ naar de compositie van Sweelinck die Bach in zijn variaties verwerkt.

Dat brengt hem in de oude stad, de stad zonder ziel, zoals de mensen van nu zeggen. Een façade, veroorzaakt door het bombardement van de geallieerden op de stad op 13 februari 1945, Vastenavond. De roman schetst daarmee een prachtige weergave van een stad die er niet meer is. De gevels geven hun geheimen prijs en de verhalen van het verleden vertellen een prachtig verhaal.

Bert Natter: Goldberg. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0358 1. 632 pagina’s. Prijs: € 22,90. Bestel

Goldberg

In de roman Goldberg geeft Bert Natter 2 aspecten een mooie rol: de stad Dresden en de klavecimbelspeler Johann Gotlieb Goldberg. Het boek is een ode aan de stad Dresden en tegelijkertijd aan de componist Johann Sebastian Bach. Zijn beroemde Aria mit 30 Veränderungen heeft de naam van de klavecimbelspeler Goldberg gekregen.
Dat is te danken aan de eerste biograaf van Bach, Forkel die beweert dat de graaf Keyserlingk bedlegerig was en de 14-jarige Goldberg vroeg om voor hem te spelen. De graaf zou in die tijd Bach hebben gevraagd om muziek voor Goldberg te schrijven, zodat zijn slapeloze nachten enigszins zouden worden opgevrolijkt.

Natter speelt met deze notitie van Bachs eerste biograaf in zijn roman Goldberg. Hij maakt daarmee een heel nieuwe creatie in zijn werk, dat doordrongen is van een magisch realisme. De hoofdpersoon van de roman, Bas Lesage, raakt helemaal vervuld van Goldberg. Zo sterk zelfs dat hij met zijn held door de stad Dresden loopt en daarmee in het rijke, barokke verleden van de stad terechtkomt. Letterlijk.

De lijn tussen fantasie en werkelijkheid raakt steeds vager gedurende de roman. Allerlei gebeurtenissen laten zich niet met elkaar rijmen. Zoals de bijzondere gewaarwording van de musicoloog Sebastian Savage, zoals Bas Lesage zich noemt op de kaft van zijn boek. Hij krijgt een brief uit Duitsland om wat meer over Goldberg te weten te komen. Dit is het begin van een mysterie.

De uitnodiging blijft jaren liggen, maar kort nadat zijn zus Heleen overlijdt, gaat hij toch naar Dresden. Net te laat, zo blijkt. Zijn informant is net overleden en volgens de gastvrouw, mevrouw Loveday, is Bas Lesage nog net op tijd.

‘Meneer Weiß heeft er nooit aan getwijfeld dat u zou komen. Hij stief in de gelukkige overtuiging dat u op tijd zou zijn en u bent op tijd.’ Ze kijkt op haar horloge, alsof het een kwestie van minuten of seconden was. ‘Niet voor hem, maar wel voor zijn verzameling.’ (141)

Vervolgens krijgt Bas Lesage precies een nacht de tijd om kennis te nemen van de grote bibliotheek van meneer Weiß. In een mapje staan de aanwijzingen voor hem welke boeken hij ter hand moet nemen. Het is het begin van een speurtocht. Als hij de volgende morgen wakker wordt, is alles opgehaald.

Door het boek heen spelen de variaties van Johann Sebastian Bach een prachtige rol. Ze klinken tussen de regels door en je hoort ze in de vele uitvoeringen die er zijn van Glenn Gould tot aan Gustav Leonardt. Uitvoeringen van een meesterwerk die de ik-verteller Bas Lesage naar zich toe probeert te halen door Goldberg te vinden. Een missie die gedoemd is te mislukken en alleen in de fantasie is te overwinnen.

Bert Natter: Goldberg. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0358 1. 632 pagina’s. Prijs: € 22,90. Bestel

Steden en boeken - #50books vraag 27

Ging het vorige week over muziek, de vraag die Jannie in haar blog over boeken en muziek stelt over een ander aspect in boeken, staat aan de basis van de vraag van vandaag.

Land, streek of plaats in boek

In veel boeken speelt namelijk een bepaalde plaats, land, gebied of streek een prominente rol. Jannie haalt in haar voorbeeld mijn woonplaats Almere aan, waarnaar ze erg nieuwsgierig werd toen ze vorig jaar Renate Dorresteins roman Weerwater las.

Door omstandigheden heb ik het boek nog steeds niet gelezen, maar Jannie werd wel heel nieuwsgierig naar Almere en ze heeft zelfs al eens een wandeling rond het Kasteel gemaakt. Een prachtige plek. Ik kom er wel een paar keer per jaar. Ik ga vooral in de winter, omdat de desolate indruk van dit half affe bouwsel dan het sterkste op mij overkomt.

Agnetapark in Delft

Ik vind het wel heel mooi dat een boek iemand naar de plek waar het verhaal speelt, krijgt. Dat geldt natuurlijk ook voor het boek van Jan van der Mast Agneta waarin het Delftse arbeiderstuindorp Agnetapark een belangrijke rol speelt. Allemaal plaatsen waar je na het lezen van een boek in geïnteresseerd raakt.

Het zijn de plekken van schrijvers en dichters die mensen bezoeken, maar de plekken die in een roman of boek een rol spelen, zijn minstens zo belangrijk. Het schijnt dat jaarlijks mensen op Bloomsday door Dublin lopen in het spoor van romanheld Leopold Bloom door de stad.

Dat brengt mij op de volgende vraag:
Welk boek heeft jou geïnspireerd een bepaalde stad, streek of land te bezoeken?

Beïnvloeden door plaats?

Laat jij je door de beschrijving van een plaats in een roman beïnvloeden? Of word je niet nieuwsgierig naar een bepaalde stad na het lezen van een mooi boek? Ik ben waanzinnig benieuwd naar de antwoorden.

En wat betreft het lezen van Renate Dorrestein haar roman over Almere. Ik ben er zeker van. Het komt wel, alleen weet ik nog niet wanneer.

Blog mee over #50boeken

Schrijf een blog over de vraag van vandaag en laat hieronder in de reactie een linkje naar je site staan. Heb je zelf een idee voor een vraag? Ze zijn van harte welkom. Mail gerust een vraag of stel hem in via het contactformulier.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Boeken met muziek - #50books antwoorden vraag 26

Boeken en muziek gaan prima samen stelt boekenblogger Wim. Bij het lezen draait hij vaak muziek, meer als achtergrondbehang dan om intens naar te luisteren. Als het wat intensiever moet, luistert hij jazz. Dat ontregelt een beetje, schrijft hij.

Leonard Cohen

De boekentip als het om muziek en lezen gaat, in de mooiste combinatie dat boek en muziek elkaar aanvullen, is Leonard Cohens The Book of Longing. Hierbij past uitstekend de muziek van zijn cd Ten New Songs uit 2001, stelt Wim. Dat Philip Glass op dit boek muziek heeft gemaakt, vermeldt hij wel. Maar dit is niet geschikt om te luisteren als achtergrond muziek bij het lezen.

Philip Glass

Ik heb genoten van deze muziek van Philip Glass, ik ben ook een fan. Al vraagt hij soms meer aandacht dan de achtergrond. In sommige gevallen is de muziek van Glass juist prachtig als achtergrond omdat het de cadans van het lezen zo mooi kan stimuleren.

Muziek als afleiding

Mooi om te lezen dat de boekenvraag Jannie juist stimuleerde erover na te denken. In eerste instantie zag ze er niet zoveel in, bij het lezen leidt muziek haar juist teveel af. Maar ze heeft zeker wel dat een boek haar kan stimuleren om naar bepaalde muziek te gaan luisteren.

Grote zwijgen

Dat heeft ze bijvoorbeeld gehad met het boek van Erik Menkveld Het grote zwijgen. Zo verwijst de titel van het boek naar een symfonisch lied van Diepenbrock, Im grossen Schweigen op een tekst van Friederich Nietzsche. Het zorgde bij Jannie ervoor dat ze zich in muziek is gaan verdiepen waar ze in eerste instantie niet zo snel bij zou uitkomen.

Louis Paul Boon

Martha denkt bij muziek meteen aan het boek Menuet van Louis Paul Boon. De titel verwijst naar een bepaalde dans waarop veel muziek geschreven is, het verwijst naar de kleine passen die de dansers moeten maken. Het blijft een beetje de vraag of het boek ook echt muziek in je losmaakt.

De dikke Steinz

Daarom helpt het om de dikke Steinz open te slaan. Dan gaat er een wereld voor je open. Je komt dan Wurthering heights tegen van Emily Brontë waarop Kate Bush een gelijknamig nummer geschreven heeft. Of wat dacht je van Lolita van Nabokov dat Martha doet denken aan The Police.

Lolita

Het laatste nummer herinner ik mij bij een Leids leesclubje. We lazen toen inderdaad Lolita en daar kwam inderdaad dit nummer van The Police ter sprake.

Tietekont

Blogger Carel heeft wat minder verbeelding nodig bij muziek en boeken. Hij verwijst met plezier naar de Radetskimars van Strauss. In Turks fruit wordt dat wel heel plastisch uitgedrukt met: ‘Tietekont tietekont tietekontkontkont, tietekont tietekont tietekontkontkontkont, tietekontkontkont et cetera.’

Goldberg variaties

In de reacties onder Carels blog, merkt Jan op dat hij het vaak heeft bij het horen van een bepaald muziekstuk dat hij dan aan een bepaald boek moet denken. Zo denkt hij vaak aan Godfried Bomans als hij Bachs Goldberg variaties in de interpretatie van Glenn Gould hoort. Het krakkemikkige krukje waarop de Amerikaanse pianist verplicht moet zitten waarbij hij de muziek neuriet. Het doet hem onmiddellijk aan Godfried Bomans denken.

Minimale muziek

Voor Niek is er niet meteen een boek waar ze aan moet denken bij een bepaald muziekstuk of liedje. Alle pogingen van Simon Vestdijk en Maarten ’t Hart ten spijt. Wel luistert ze vaak naar muziek als ze leest. Geen grootse en meeslepende muziek, maar minimale muziek zoals van Wim Mertens of haar favoriete band Swans. Muziek die niet te veel van je vraagt, maar heerlijk het lezen ondersteunt.

lees morgen de nieuwe boekenvraag.

#50books

De leesvraag #50books is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf de eerste vraag doe ik regelmatig mee. Naar overzicht van alle vragen.

Wie vlucht en wie blijft

De roman Wie vlucht en wie blijft van Elena Ferrante valt in een serie: De Napolitaanse romans. Het is het derde deel uit de reeks met als ondertitel Vroege volwassenheid en verhaalt over Lila en Elana, 2 vrouwen die in dezelfde buurt zijn opgegroeid, ongeveer even slim zijn en net zo begaafd in het schrijven en verwoorden van hun gedachten. Het boek is een internationale bestseller zegt de sticker op de cover.

In de roman gaan beide dames een totaal andere weg met hun gave. Elena gaat studeren in Pisa, terwijl Lila jong trouwt en kinderen krijgt. Ze zoeken allebei hun weg in de moeilijke mannenwereld. Lila scheidt al vroeg van haar man en wordt de schande van de wijk. Als Elana klaar is met studeren en haar eerste roman publiceert, valt zij ook ten prooi aan de dominante mannenwereld.

Ze trouwt met Pietro, professor aan een universiteit. Al snel krijgt ze een dochter, eigenlijk tegen haar zin. Ze komt dan terecht in een ongelukkig leven en laat zich drukken in de rol van moeder voor het gezin. Pietro vindt dat ze de kinderen moet opvoeden en eten koken.

Mijn hele wezen verzette zich tegen de moederrol. […] Maar ik hield vol, ik sloofde me af, deed alles zelf. Omdat er geen lift was in het gebouw, droeg ik de wandelwagen met het kleintje erin trap op, trap af, deed booschappen, kwam beladen met tassen weer terug, maakte het huis schoon, kookte en dacht: ik word voortijdig oud en lelijk, net als de vrouwen in de wijk. (226)

Het wordt haar allemaal teveel. Ze wil schrijven, maar alles wat ze op papier krijgt is dramatisch slecht. Als ze zwanger is van haar tweede kind en in een opwelling een roman schrijft, is niemand erover te spreken. Pas later ontdekt ze wat haar kracht is en schrijft over het feminisme, de rol waartoe vrouwen veroordeeld zijn.

Wat het precies is wat ze schrijft, kan ze niet goed benoemen. Enerzijds is het een verhaal, anderzijds een essay. Ze schrijft het, aangemoedigd door haar oude liefde Nino. Het schrijven van dit essay is haar bevrijding. De indrukken die dit artikel achterlaat bij lezers is overweldigend en geeft Elena het laatste zetje om haar leven te veranderen. De vraag is: wie vlucht en wie blijft.

Elena Ferrante: Wie vlucht en wie blijft. De Napolitaanse romans 3: Vroege volwassenheid. Vertaald uit het Italiaans door Marieke van Laake. Oorspronkelijke titel: Storia di chi fugge e di chi resta. Amsterdam: Uitgeverij wereldbibliotheek, 2016. ISBN: 978 90 284 2667 2. 416 pagina’s. Prijs: € 24,99. Bestel

Een perfecte dag voor literatuur

Dit is mijn tweede bijdrage over Wie vlucht en wie blijft van Elena Ferrante. We lazen dit boek bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.