26 juli 2016

Lezen of schrijven

img_20160724_183538.jpgBij het lezen van de cursus poëzie lezen in 23 antwoorden op hetzelfde aantal vragen van dichteres Ellen Deckwitz, scheidt ze het schrijven van poëzie. Waarom zou een gedicht schrijven toegedaan zijn aan weinigen en het lezen aan velen?

Ze pleit in haar boek namelijk voor het lezen van poëzie en eigenlijk niet voor het schrijven van gedichten. Terwijl het tweede net zoveel plezier (of nog meer plezier) kan geven dan het eerste.

De oervraag die ze stelt is misschien wel begrijpelijk: waarom schrijven mensen wel veel gedichten, maar haken ze af om ze te lezen. De dichtbundels zijn niet gretig in aftrek, terwijl een miljoen Nederlanders geregeld een gedichtje op zou schrijven. Als die miljoen mensen nu eens gedichten zou lezen…

Niet dat dit die lezer aan te rekenen is:

Ik vermoed dat hier sprake is van onkunde in plaats van onwil. En onwil strikt genomen draagt het huidige literatuuronderwijs op de middelbare school daaraan bij. (8/9)

Het onderwijs, de leraar Nederlands op de middelbare school, is de sleutel tot de bijzondere wereld van de poëzie. Zonder hem of haar zul je het geheim niet leren kennen. Daarom denk ik zeker dat docenten Nederlands en andere talen leerlingen kunnen helpen bij het lezen van poëzie.

Poëzie draait namelijk om de lezer. Zonder lezer bestaat een gedicht niet. Al spreken de gedichten van de door Ellen Deckwitz bewonderde Emily Dickinson dit een beetje tegen. Het grootste deel van haar werk is pas gepubliceerd na haar dood. Daarmee bestonden haar gedichten pas echt na haar dood.

In gedichten draait het daarmee veel meer om de lezer dan menig dichter zou willen. Veel thuisdichters schrijven niet voor een lezer, maar voor zichzelf. Ze proberen een bepaald gevoel juist te verwoorden of een bepaalde gedachte heel sterk op papier te zetten. Het gedicht zelf staat daarmee op de 2e plaats.

Dat is niet erg, maar slaat de spijker precies op zijn kop. Het lezen van gedichten stimuleert enerzijds om zelf te schrijven en helpt tegelijkertijd om kennis met een wereld die je ervoor nog niet kende. De wereld van de poëzie is een ontdekkingstocht.

Als Ellen Deckwitz iets doet in haar boek, dan is het haar enthousiasme voor het gedicht. Ze wil niet alleen gelezen worden, ze wil juist stimuleren verder te lezen. Of je daarvoor veel gedichten moet lezen, weet ik niet. Soms helpt het juist om kleine stapjes te maken en de ruimte te geven aan het gedicht.

Ellen Deckwitz: Olijven moet je leren lezen, Een cursus genieten van poëzie. Amsterdam/Antwerpen: UItgeverij Atlas, 2016. ISBN: 978 90 450 3134 7. Prijs: € 17,99. 160 pagina’s.Bestel

Geen opmerkingen: