Valse Tulpenboom

De Tulpenboom wordt vaak verward met de Magnolia, een boom die bijna rond dezelfde tijd van het jaar in bloei staat. De roze bloemen van de Magnolia zijn indrukwekkender dan de gelige bloemen van de Tulpenboom.

De Magnolia als geheel vind ik minder indrukwekkend dan de Tulpenboom. Dat komt voornamelijk door de bladeren die bij de Tulpenboom heel mooi zijn en bijna een volmaakte vorm bezitten.

Ook op het landgoed van Kasteel het Nijenhuis stond een Magnoliaboom. Heel terecht stond op het bordje bij de boom dat het een ‘valse Tulpenboom’ is. De volksmond heeft het namelijk echt bij het verkeerde eind deze boom Tulpenboom te noemen.

Wat mij bij deze Magnolia opviel waren de zachte bladeren. Ze voelen heel zacht, bijna fluweelachtig aan. Als je eens langs een Magnolia loopt, is het zeker de moeite waard met je vingertoppen over de bladeren te glijden.

Tulpenboom

Ik herkende de Tulpenboom meteen in de tuin van kasteel het Nijenhuis. Hij stond vlak achter het kunstwerk van de opgestapelde rode meubels, naast de Ginkgo. Ik ging eens op onderzoek uit. Van een afstand is de boom snel te verwarren met een esdoorn.

De grote boom die er staat, is in 1990 gepland, vertelt het bordje bij de boom. De Ginkgo is een paar jaar eerder gepland in 1984, maar is de helft kleiner dan de Tulpenboom. Zo zie je goed het verschil tussen een snelle groeier een langzame groeier.

Ik genoot van de boom waar de vruchten al aanhingen. Ze vormden niet meer zo’n contrast met de bladeren als dat de bloemen doen. Daarvoor waren we net iets te laat. Aan het begin van augustus staat de Tulpenboom altijd prachtig in bloei.

De grote verrassing is een andere Tulpenboom die op het landgoed van Kasteel het Nijenhuis staat. Deze is meer dan honderd jaar eerder gepland volgens het bordje: rond 1870. Het is een immense Tulpenboom. Zo groots is zelfs de Tulpenboom in de Hortus van Leiden niet.

In elk geval is de Tulpenboom van Leiden niet zo imposant als de boom die in Heino staat. Dat is nog niet alles, want de boom bij Kasteel het Nijenhuis heeft een aftakking die de grond ingaat, daar wortelt en dan de grond uitschiet omhoog en weer verder aftakt. Hierdoor ontstaat een indrukwekkend spel van vertakkingen en vergroeiingen.

Doris en ik hebben tussen de bladeren van de Tulpenboom gestaan voor een paar mooie foto’s. De bladeren zijn nog mooi en intens groen. Het leverde prachtige plaatjes op en het bevestigt weer hoe mooi de Tulpenboom is. Niet voor niks, de lieveling van Jan Wolkers.

Voermans inspiratie

Geïnspireerd door de schilderijen in Kasteel het Nijenhuis, reden we naar Hattem om te zien waar Jan Voerman de inspiratie vandaan haalde. De schilderijen in het Voermanmuseum geven een heel goed beeld van het werk van beide Voermannen. Er hangen niet zoveel schilderijen van Jan Voerman senior.

Het grootste deel van zijn schilderijen is bij Museum De Fundatie ondergebracht. Desondanks geven de schilderijen die in het Voermanmuseum hangen een heel aardig beeld van zijn oeuvre.

Jan Voerman junior ontbreekt helemaal in de collectie van De Fundatie. Terwijl dat werk erg de moeite van het bekijken waard is. Vooral het winterlandschap behoort tot een van de topstukken uit zijn oeuvre. De gedetailleerdheid waarmee hij te werk is gegaan, de vele tinten wit die hij op doek weet vast te leggen en vooral de weergave van het moment, maakt het schilderij tot een belevenis.

Aan de andere kant is het boeiend ze naast elkaar te zetten en te kijken naar de contrasten en de overeenkomsten. Lijkt junior heel gedetailleerd te werk te gaan, senior is meer van de grote lijnen. Maar dan zijn er toch weer schilderijen die deze bevindingen tegenspreken.

Ik raak niet uitgekeken op het werk van de Voermannen.

Kasteel in de wolken

De wolkenschilder Jan Voerman is een schilder die ik bewonder. Zijn indrukwekkende wolkenluchten in combinatie met de rivier De IJssel en landerijen er omheen. De landelijke taferelen van noppende paarden en koeien in de wei. Het zijn heel mooie schilderijen waar ik erg gek van ben.

De expositie met werk van Jan Voerman in Kasteel het Nijenhuis bij Heino bood een uitgelezen kans meer schilderijen van hem te zien. Onderweg zagen we mooie Voerman-luchten boven de IJssel en op het platteland waar we reden.

Ik had niet zoveel met de andere expositie in het kasteel. Een expositie over Europa van David Bade. Doris vond de abstracte kunst die in de verschillende kamers van het kasteel waren opgebouwd, heel interessant. Ze kreeg geen genoeg van het purschuim dat de kunstenaar in overvloed gebruikte, samen met de suggestieve tekeningen en andere verbeeldingskracht.

Op de eerste verdieping hing het werk van Voerman, ingedeeld naar thema. Naast de wolkenluchten waren er ook noppende paarden, koeien in de wei en bloemen. In een vitrine lagen het potje en zijden kleedje die Jan Voerman vaak gebruikte als achtergrond bij zijn stillevens.

Het was een feest der herkenning, maar de vele studies die in een kamer hingen, waren ook verhelderend. De koeien, wolken en andere pentekeningen gaven een leuk inkijkje in het werk van de wolken-kunstenaar.

 

Kasteel het Nijenhuis

Ik herkende het kasteel meteen van de film Discovery of Heaven, de verfilming van Harry Mulisch’ De ontdekking van de hemel. In deze film vormt dit kasteel het decor voor het buitenverblijf Groot Rechteren in Drenthe.

De raaf Edgar speelt daar een belangrijke rol in de film. Hij vliegt uit een raam van het kasteel. Naast het raam hielpen de oprijlaan en hoge bomen rond het kasteel mee aan de herkenning.

Bij het kasteel is een immense beeldentuin met indrukwekkende beelden uit verschillende periodes. We kwamen aan rond lunchtijd en gingen meteen in de beeldentuin zitten. Het was net droog. De regenbui was onderweg gevallen.

De tuin stond vol met stoeltjes. We konden zo zitten op een gunstige plek en genieten van het zonnetje. We namen plaats tegenover de grote bol met spiegels erin. Verderop stond een kunstwerk van opgestapeld meubilair waar kinderen op mochten spelen. De perfecte plek voor ons om even te zitten en bij te komen van de rit naar Heino.

Ik zag meteen bij de beelden een Tulpenboom en Gingko staan. De bomen vormden een mooi harmonisch geheel met de beelden en de gasten. Zo was deze tuin bij het kasteel, een tuin om van te genieten. Kunst en natuur vielen mooi samen.

Maar we kwamen natuurlijk voor de schilderijen van Jan Voerman senior. Henk van Ulsen was een groot bewonderaar van zijn werk en verzamelde tijdens zijn leven meer dan 240 schilderijen van de Hattemse kunstenaar. Vooral de verbeelding van het IJssellandschap met bijbehorende luchten spraken hem aan.

Henk van Ulsen was net als Jan Voerman in Kampen geboren, weliswaar 70 jaar later. Misschien dat hij daarom een voorliefde had voor het werk van de wolkenschilder. Van Ulsen heeft zijn verzameling Voerman-schilderijen in 1994 verkocht aan de Hannema-De Stuers Fundatie. Sindsdien is de collectie ondergebracht bij Museum De Fundatie.

Soms is er een expositie van een aantal schilderijen. Zoals nu het geval is. Tot 21 september zijn deze werken te zien in Kasteel het Nijenhuis. Gedreven door de einddatum gingen we naar het museum. Het was een uitgelezen kans dieper kennis te maken met het werk van deze wolkenschilder.

Voerman in kasteel

Was ik in oktober met Jacob Jan Voerman naar het werk van zijn opa en overgrootvader geweest, zondag wilde ik ook graag de schilderijen zien uit de collectie die Henk van Ulsen verzamelde. Deze schilderijen zijn te bewonderen bij Museum De Fundatie. Dit keer werden ze geëxposeerd in een speciale expositie in het Kasteel Het Nijenhuis bij Heino.

Het is de dependance van het museum in Zwolle en ligt prachtig midden tussen de weilanden en coulissen van het Overijsselse landschap. Niet ver ligt het museum van de plekken waar Voerman vaak schilderde: bij Hattem. Wanneer het weer het zou toelaten, zouden we ook nog even in Hattem naar het Voermanmuseum gaan.

Het was ook nog eens een echt Voerman-dag: met prachtige wolkenhemelen. Ik voelde mij in de zevende hemel en nam de vele en hevige regenbuien voor lief. De trip naar Heino is best een aardig eindje, maar het landschap is best afwisselend. Eerst door de polder, daarna een stukje Veluwe en tenslotte het rivierlandschap van de IJssel met bijbehorende weilanden en koeien.

Ongemerkt passeerden we ook het klooster van Windesheim of wat ervan rest: de kapel. Het vormt een heus baken in het landschap en ziet er indrukwekkend uit, net als Kasteel Het Nijenhuis met zijn imposante oprijlaan en mooie voorgevel. De klok, de toren achter en de imposante gracht vol met eendenkroos.

Alle ingrediënten voor een mooie dag uit.

Morgen deel 2…

Mijzelf tegenkomen

Vanavond kwam ik mijzelf tegen in het park. Hij was wel wat ouder en had helemaal grijs haar. Hij reed mij tegemoet op zijn fiets terwijl ik met de honden liep. Het gras net gemaaid. Een bril halverwege zijn neus gezakt.

Hij keek moeizaam voor zich uit en trapte alsof hij een harde tegenwind had. Bij mij gekomen, stopte hij, zette een voet op de grond en keek mij indringend aan. Ik stopte ook. De honden trokken de tegengestelde richting op.

‘WK gezien?’ vroeg hij. Ik schudde mijn hoofd. ‘Nee’, mompelde ik zo zacht mogelijk. ‘Groot gelijk. Ik ook niet’, zei hij. ‘Een beetje gaan zitten kijken hoe 22 man tegen een balletje trappen.’ Ik knikte bevestigend.

‘En dan dat Sao Paulo. Ben er drie keer geweest voor mijn werk.’ Hij keek mij ernstig aan. ‘Een kans van 0 dat als je daar loopt niet wordt beroofd.’ Ik bleef staan waar ik was en staarde naar zijn fiets.

Uit de donkere fietstassen stak een licht plastic zakje. Wanneer zou hij verder gaan? Hoe kon ik dit gesprek zo makkelijk mogelijk afwimpelen? Hier had ik geen zin in en eigenlijk ook geen tijd voor.

Het probleem loste zichzelf op. Hij duwde de trapper omhoog met zijn scheenbeen. Ik knikte even. ‘Nee, wees maar blij dat je hier woont. Niks dat Brazilië’, vervolgde hij. Hij zette zijn rechtervoet op trapper die hij zojuist omhoog had geduwd. Klaar voor vertrek.

Daar ging hij. Even moeizaam kwam hij vooruit als hij gekomen was. Ik keek hem nog even na. Had de man even hardop nagedacht of had hij mij werkelijk aangesproken? Maar misschien was ik gewoon mijzelf tegengekomen. Alleen iets ouder en cynischer.

Isolement

In het boek Gordel van God van Willem Oosterbeek kom ik zelfs bekenden tegen. Zoals John Exalto, een buurjongen waarmee ik soms speelde. Wij noemden hem Johnny. Ze leefden ze in een isolement. Op Oudejaarsavond hielden ze alles pikdonker en sliepen door het vuurwerk heen.

Wanneer ik moest plassen als ik daar speelde, vroeg zijn moeder of ik dat thuis wilde doen. Hun vader las op een monotone manier voor uit de bijbel. Zodra de tekst voor hem verscheen, veranderde zijn gelaat en droeg hij eentonig en eerbiedig de tekst voor. Het hield het midden tussen voordragen en zingen, vond ik.

De jongens zaten op een school ver van de mijne. En leefden in isolement. Een isolement waarover John Exalto zelf ook vertelt in Gordel van God:

Exalto was in zijn jeugdjaren lid van de uiterste kleine Gereformeerde Gemeenten in Nederland buiten synodaal verband of zoals Exalto het zelf aanduidt: ‘Ger gem in Ned BV’. Op de kerkelijke kaart klein, maar in Veenendaal was het een grote kerk.

De kerk had zich in 1980 losgemaakt van een eerder afgesplitst gereformeerd kerkverband en hield zich sterk afzijdig van andere gereformeerd gezindten:

‘Het waren gescheiden werelden,’ vertelt Exalto aan Willem Oosterbeek. ‘De gereformeerde gemeente heeft bijvoorbeeld jeugdverenigingen. Bij ons was dat geenszins het geval.’ (74)

Exalto vertelt over de bewogen scheiding van de kerkgenootschappen waarbij de emoties hoog opliepen. Hij heeft het over ‘schreeuwende mensen in de kerk’.

Ik ken een verhaal dat extremer is: de gelovigen vlogen elkaar te lijf en de politie moest de vechtende gelovigen uit elkaar halen. Of mijn variant op waarheid berust, weet ik niet, maar het illustreert wel dat geloofskwesties hele geloofsgemeenschappen en families uit elkaar rukte.

De discussie ging om een bijbelfragment: een vers, een regel, een woord. Het verscheurde levens en zorgde ervoor dat mensen elkaar nooit meer mochten zien. Het is een kant van het zware geloof dat Willem Oosterbeek heel mooi illustreert in zijn boek.

Willem Oosterbeek: Gordel van God, Een voettocht langs ’s Heeren wegen. Inmerc, 2006. 144 pagina’s. ISBN 90 6611 674 9.

Voettocht langs geloofconcentraties

Of de Bible Belt echt bestaat, is een beetje gezeur natuurlijk. Ook na het lezen van Gordel van God, Een voettocht langs ’s Heeren wegen van Willem Oosterbeek blijf ik ervan overtuigd dat zich buiten de Bible Belt ook grote concentraties van Reformatorisch gezindten ophouden. De Bible Belt is een idee, maar helemaal niet zo’n verkeerd idee blijkt uit de wandeling van Willem Oosterbeek.

De voettocht van Willem Oosterbeek voert ondermeer langs Veenendaal en het eerder genoemde Opheusden. Het zijn de plaatsen uit mijn jeugd. In Veenendaal groeide ik op. In Opheusden woont een groot deel van mijn familie, mijn moeder komt er vandaan. Het verhaal van Willem Oosterbeek sluit goed aan bij mijn bevindingen met deze strenggelovigen.

Zonder een hard oordeel te vellen, probeert hij de lezer in te wijden in een complexe wereld. Het gaat om kleine interpretatieverschillen van bijbelgedeelten, die de scheuringen veroorzaakten. De ene gereformeerde gemeente is de andere niet. En licht en zwaar laten zich niet makkelijk onderscheiden.

Willem Oosterbeek bezoekt allerlei plaatsen langs de Bible Belt en spreekt daar met mensen over het geloof. Het zijn voornamelijk mensen met een reformatorische achtergrond. Ze vertellen makkelijker aan hem over hun leven, dan aan een documentairemaker met een camera.

Willem Oosterbeek: Gordel van God, Een voettocht langs ’s Heeren wegen. Inmerc, 2006. 144 pagina’s. ISBN 90 6611 674 9.

Langs Gods wegen

Een eenzijdige documentaire vond de burgemeester van Opheusden. Bij het verschijnen van de documentaire Waar de worm niet sterft, was zijn kritiek niet mals. Het eenzijdige beeld werd deels veroorzaakt doordat de betrokkenen juist niet mee wilden werken.

Ze vertelden de mooiste verhalen aan documentairemaker Peter Gielissen. Als hij dan vroeg of ze het voor de camera wilden vertellen, sloegen ze dicht. Dat wilden ze echt niet.

In het boek Gordel van God komt documentairemaker Peter Gielissen even aan het woord. Hij klinkt enigszins gefrustreerd. Wat een mooi project moest worden, eindigde in een half portret. Ergens geeft hij de burgemeester gelijk, maar verbindt de oorzaak van het gewenste wederhoor bij dezelfde groep. In hechte gemeenschap is het lastig binnendringen. Dat geldt helemaal voor een documentairemaker.

In het boekje Gordel van God maakt journalist en atheïst Willem Oosterbeek, maar wel op Reformatorische grondslag, een wandeling door de Nederlandse Bible Belt. Een brede strook land die dwars door Nederland trekt waar een hoge concentratie van strenggelovige reformatorische Nederlanders woont.

Over de lijn valt te twisten. Bestaat er echt wel een Bible Belt of is de verbeelding groter dan de werkelijkheid. Willem Oosterbeek laat de delen in Friesland en Twente van de zwaar gereformeerde lijn achterwege. Zo vereert hij plaatsen als Vriezeveen en Rijssen niet met een bezoek, terwijl deze plaatsen weldegelijk in de signatuur passen van Willem Oosterbeek.

Willem Oosterbeek: Gordel van God, Een voettocht langs ’s Heeren wegen. Inmerc, 2006. 144 pagina’s. ISBN 90 6611 674 9.

Kladbriefjes, kaarten en kassabonnetjes - #50books

Hoe houd ik bij waar ik gebleven ben in een boek: de boekenlegger. Ik begon als kind met het lezen van bibliotheekboeken waarin ik ezelsoren aanbracht. Iets dat mijn moeder mij had geleerd. Later walgde ik van ezelsoren en sindsdien breng ik nooit meer zo’n vervelend vouwtje boven de bladzijde van een boek.

In mijn jeugd werden bijbels en bijbelse dagboekjes voorzien van indrukwekkende boekenleggers. Geborduurd in de meest weelderige sticksels of leren lapjes die zendingsorganisaties als promotiemateriaal maakten. Ik ruik nog het leer dat tussen de dunne bladzijden van de bijbel werd gedrukt.

Tijdens mijn studie probeerde ik ook aantekeningen te maken bij het lezen. Daarvoor gebruikte ik gratis Hallmark-kaarten. In cafés of in de hal bij de collegezalen hingen ze in rekken. Ik trok zo’n rek leeg en schreef op de achterkant van de kaart mijn aantekeningen bij het boek. Als het boek uit was, liet ik de kaart achter. Voor later.

Nu houd ik op alle mogelijke manieren bij waar ik gebleven ben. Aantekeningen maak ik nog altijd, maar meestal krabbel ik ze in potlood op een flinterdun kladpapiertje. Dubbelgevouwen voor de stevigheid. Dan weet ik waar ik ben, maar kan gelijk wat notities maken bij het boek. Anders krijg ik zo’n recensie echt niet klaar.

Maar als ik een kaartje bij een boek krijg of toevallig een kassabonnetje heb rondzwerven, dan verdwijnt dat papiertje tussen de bladzijden en weet ik altijd precies waar ik gebleven ben. Tijdens het lezen verdwijnt de aanwijzer een bladzijde of vijftig verder (of terug als er niet zoveel meer zijn in het vooruit).

#50books

Dit is het antwoord op vraag 33 van het blogproject #50books. #50books is een initiatief vanPeter Pellenaars. Martha Pelkman heeft in 2014 het stokje overgenomen. Bekijk mijn andere bijdrages voor dit bijzondere boekenblogproject.

 

Een thuis vinden in Portugal

Langzaam ontspruit in de roman Thuis in Portugal van Marieke Woudstra de mogelijkheid om zelf ook iets te gaan beginnen in Portugal. De hoofdpersonen Marjolein en Bart worden hierbij geïnspireerd door een bezoek aan het echtpaar Ana en Ermando.

Zij leven volledig zelfvoorzienend. Ze hebben hun eigen stroom van zonnepanelen, water uit hun eigen put en groenten uit de moestuin. Hun auto is verkocht. Als ze iets nodig hebben, ruilen ze het voor iets dat ze zelf verbouwen of maken.

Dit echtpaar inspireert Marjolein en Bart om zelf ook zo’n leven op te bouwen in Portugal. Alleen ontbreekt het ze aan het nodige kapitaal om dit te kunnen doen. Door het noodlot ontstaat echter wel de kans om te emigreren. Ze vinden een huis dat ze goed past. Bart kan ook af en toe bijspringen in het verzorgen van de paarden in de omgeving.

Ze vertrekken. Marjolein laat haar dochters achter die net klaar zijn met de middelbare school. Ze kiezen een oud landgoed in de Algarve. In het huis kunnen ze meteen intrekken. De eerdere bewoners hebben het allemaal net opgeknapt. Alleen blijkt de bijbehorende boomgaard met olijfbomen wat minder goed te zijn onderhouden.

Dat ontdekken ze bij de eerste oogst. Hierdoor komen Marjolein en Bart even heel krap te zitten. Het zorgt ervoor dat ze nog zuiniger moeten zijn dan ze al waren. Het past bij hun nieuwe levenswijze, maar ze zullen straks royaal worden beloond.

Thuis in Portugal is een inspirerend boek. Het doet ernaar verlangen om eenzelfde eenvoudig leven te leiden. Net als dat Marieke Woudstra met veel liefde en passie over Portugal schrijft in haar roman. Ze laat een prachtig land zien waar je meer van wilt weten, na het lezen van deze debuutroman.

Marieke Woudstra: Thuis in Portugal. Amsterdam: De boekerij, 2014. ISBN: 978 90 225 7077 7. 244 pagina’s. Prijs: € 15,00

Marieke Woudstra: Thuis in Portugal

Marjolein en haar vriend, de dierenarts Bart, delen in Marieke Woustra’s roman Thuis in Portugal hun liefde voor Portugal. Marjolein neemt haar kersverse vriend mee naar het land waar ze al sinds haar studie gek op is. Ze studeerde ook Portugees, dat heeft wel meegeholpen.

Zo dwalend door de heuvels van Algarve, verlangt ze ernaar zelf een huisje te bezitten in deze omgeving. Ze komen de Nederlanders Marianne en Jeroen tegen. Het stel is enigszins teleurgesteld in het verblijf in Portugal.

Marianne concludeert dat het misschien wel te doen is als je geld hebt, of iets te doen hebt waarmee je vanuit Nederland je geld verdient. Beide dingen ontbreken voor haar en Bart, waardoor het stel overweegt weer terug te keren naar Nederland.

De wens om haar leven in Nederland ter verruilen voor een leven in Portugal, blijft bij Marjolein in het achterhoofd hangen. Haar nieuwe liefde Bart is ook enthousiast over het land en de mensen. Hij is teruggekomen uit Nigeria waar hij op een paardenfarm werkte en verlangt weer naar een verblijf in het buitenland.

Voor dierenartsen met een liefde voor paarden is in Nederland niet veel werk te vinden. Als Marjolein ook nog eens haar baan in de zorg kwijtraakt, schiet de moed in de schoenen.

Ze halen troost uit hun reizen naar Portugal. Ze keren steeds terug naar Calista, een Nederlandse vrouw die ze op hun eerste reis door Portugal hebben ontmoet. Calista woont alleen op een boerderij en vindt het wel fijn als Marjolein en Bart langskomen om haar te helpen. In ruil daarvoor krijgt het stel kost en inwoning.

Een eigen plekje in Portugal blijft trekken. Het verlangen wordt steeds sterker. Zijn er misschien toch wel mogelijkheden?

Marieke Woudstra: Thuis in Portugal. Amsterdam: De boekerij, 2014. ISBN: 978 90 225 7077 7. 244 pagina’s. Prijs: € 15,00

Mix van Boer zoekt vrouw en Ik vertrek?

Bij het blogevent van Meulenhoff sprak ik Marieke Woudstra. Ze vertelde over haar nieuwe boek Thuis in Portugal waarin een vrouw met haar vriend naar Portugal vertrekt. Daar proberen ze een energieneutraal leven te leiden. Terug naar de natuur.

Ik vatte haar verhaal snel samen: ‘Dus eigenlijk is je roman een mengeling van de televisieprogramma’s Ik vertrek en Boer zoekt vrouw’. Ze moest er eerst hartelijk om lachen, maar vond best wel iets in mijn samenvatting zitten.

Het lezen van Marieke Woudstra’s debuutroman Thuis in Portugal roept zeker associaties op met het Tros-programma Ik vertrek. Ze noemt zelfs even expliciet het tv-programma warbij Nederlanders naar het buitenland emigreren. Ze beginnen daar een camping of bed and breakfast. Zonder voorbereiding en geld moeten ze meestal vrij snel na het vertrek weer terugkeren. Berooid en al.

Marieke Woudstra laat in haar roman wel een ander programma zien. Ze laat de goed voorbereide Marjolein zien. Ze spreekt goed Portugees en is echt vervuld van een droom: een rustig leven in Portugal opbouwen en daar proberen klimaatneutraal te leven.

Het klimaatneutrale leven roept associaties op met Boer zoekt vrouw. Al spreekt in de roman van Marieke Woudstra vooral de rustieke vorm van leven, zonder haast en dicht bij de natuur veel meer aan. Letterlijk: een leven waarbij je je thuis voelt.

Het plattelandsleven krijgt in Thuis in Portugal een heel andere dimensie dan in programma’s als Boer zoekt vrouw. Bij Marieke Woudstra vinden de hoofdpersonen het evenwicht door deze manier van leven. Een manier van leven die mij erg aanspreekt en die de roman zelfs bij mij aanwakkert. Een leven met liefde voor de aarde en alles wat leeft.

Marieke Woudstra: Thuis in Portugal. Amsterdam: De boekerij, 2014. ISBN: 978 90 225 7077 7. 244 pagina’s. Prijs: € 15,00

Lekker verwend zondagskind

Hoeveel keer zou je nou jarig zijn op de dag dat je geboren bent? Ik liep vanmorgen met de honden en de vraag doemde in mij op. 39 jaar geleden werd ik namelijk ook op een zondag geboren, iets over half 6 ’s middags. Een heus zondagskind.

Het was wel wat warmer en ook regende het niet zoals vandaag. Of er een stroomstoring was zoals ons vanmiddag trof, weet ik niet. Op het moment dat ik geboren werd, zat ik lekker in bad. De stroom deed het weer.

Snel rekenend ben ik dus in de volgende jaren op zondag jarig geweest: 1980, 1986, 1997, 2003, 2008 en 2014. De volgende keer dat 17 augustus op een zondag valt is in 2025. Dat is net zo’n hobbel als tussen 1986 en 1997. Het schrikkeljaar 2020 zorgt ervoor dat de volgende zondag wordt overgeslagen.

Maar ik ben lekker verwend vandaag. Ik kreeg mooie cadeaus zoals de vertaling in verzen van Dantes Goddelijke komedie van Ike Cialona en Peter Verstegen. Een prachtige vertaling, waar ik al heel lang naar uitkeek.

Doris gaf mij een boekje dat ze donderdag speciaal voor mij op Het Loo kocht over de Willems, Wij Willem heet het. Het is per slot van rekening mijn derde naam.

Ook kan ik weer heerlijk tikken op mijn Asus-laptop. De adapter had het begeven. Het schijnt bij die dingen te horen. Ik heb een nieuwe die mijn laptop weer als een zonnetje laat draaien.

Omdat het mij nog nooit gelukt is en het er echt van moet komen, kreeg ik een Rubiks kubus. Ik ben al hard aan het oefenen en het zou mij op de volgende zondag dat ik jarig ben wel moeten lukken.

Paul Theroux over de wereld

Bijna alle boeken van Paul Theroux heb ik in mijn bezit, in Nederlandse vertaling weliswaar. Toch kom ik zelfs dan nog nieuwe dingen tegen waar ik helemaal blij van word. Zoals het Engelstalige boek dat ik gisteren vond: Travelling the World, The Illustrated Travels of Paul Theroux.

Het boek is een selectie uit de tot dan toe (1990) verschenen zes reisboeken van Paul Theroux. Hij heeft het boek zelf samengesteld, afgewisseld met veel foto’s. Het zijn niet de foto’s die Paul Theroux zelf onderweg maakte.

Hij nam slechts op één reis zijn fototoestel mee. Het resultaat was zo slecht dat hij nooit meer zijn fotocamera meenam op zijn reis.

In Travelling the World staan daarom de foto’s van anderen en ze maken de reizen van Paul Theroux heel beeldend. Of zoals de tekst op de flap het zegt:

Others, travelling in his footsteps, have taken brilliant pictures of those same landscapes and people. For the first time, Mr Theroux has authorized a book of his writing which contains photographes – pictures taken at roughly the same time as his travels.

Het resultaat is werkelijk adembenemend. Zo zie je in de passages uit De oude Patagonië Expres de blinde Borges staan voor zijn boekenverzameling. De boeken waaruit Paul Theroux moet voorlezen in zijn reisverhaal. Het zijn de mooiste passages uit zijn reisboeken.

Ook de verhalen over China, per trein komen in dit boek tot leven met de foto’s. Zoals het bezoek aan de stoomlocomotievenfabriek in Datong. Je ziet op de foto zelfs het gat waarin Paul Theroux dreigt te vallen. Net als de passages in Rusland die aan het begin van dit reisverslag een prominente rol spelen.

Paleis Het Loo

Ik geloof niet zo in jubilea. Het is maar een getalletje dat op een nul of een vijf eindigt en zegt niks over wat je hebt bereikt. Met ademen en de boel over je heen laten komen, gebeurt het ook. Ik wil er liever niet te lang bij stilstaan, het vertelt meer over de vergankelijkheid van dingen dan ik zou willen. Ik sta liever stil bij het hier en nu dan terug te blikken.

Toch betrap ik mij erop dat ik vaak nadenk over de tien jaar die ik dit jaar met Inge getrouwd ben. Zodoende wilde ik graag naar Paleis Het Loo, de plek waar ik het eerste afspraakje met haar had op 9 september 2001. Drie jaar later trouwden we op de dag waarop we elkaar voor het eerst ontmoetten.

Gisteren bezochten we Het Loo. Nooit kunnen vermoeden dat ik daar dertien jaar later weer zou rondlopen met haar en ons kind. Doris keek haar ogen uit, ze genoot van de karpers die naar haar toe zwommen. Ik dacht daar onder de colonnade aan. We zaten daar dertien jaar terug ook en nu genoten we van ons ijsje.

Ik herinnerde me weinig meer van het interieur. Wel van de loofgang en de schitterende tuin. Zo lopend over het knarsende grind, genoot ik van het kletterende water en de rust. Het was in de tuin misschien net zo druk als binnen, maar de ruimte filterde de mensen. Het viel mij niet eens op.

En daar genietend van de rust besefte ik dat ik nu veel meer rust in mij heb dan dertien jaar eerder. Ik nam de tijd om te genieten en te luisteren naar de stilte en mijzelf. Precies de dingen die ik dertien jaar terug zocht en nu gevonden heb. En zij zijn er dankzij haar.

Gewoon - #WoT

Je hebt gewoon als in gewoontjes, maar gewoon wordt ook gewoon als gewoon gebruikt. Zo liep ik vanavond met de honden na een druk dagje uit naar Paleis het Loo. In het park zaten een paar hangjongeren in de speciale hangplek, een stalen frame dat onmogelijk te molesteren is.

Ik hoorde ze praten over de hoge torenflat Carlton. Het rode gebouw siert met 120 meter hoogte sinds 2010 de skyline van Almere. ‘Je komt er heel makkelijk naar binnen’, zei de jongen terwijl hij aan zijn sigaret zoog. De twee andere hangjongeren keken hem verbaasd aan. ‘Ja, je gaat gewoon naar binnen en vraagt gewoon om een kaartje.’

Ze keken hem nog verbaasder aan. ‘Ja, je zegt gewoon dat je de ICT-stagiair bent en noemt de naam van een bedrijf. Ze geven je zo een toegangskaartje. Dan ga je naar de verdieping waar je moet zijn, stapt uit de lift en wacht even in de hal. Daarna ga je gewoon naar de dertigste verdieping.’

Hoe je dan gewoon aan een adres kon komen, vroegen de twee medehangjongeren. ‘Nou, gewoon even kijken op het lijstje met bedrijven in de hal.’ Hij zoog nog triomfantelijker aan zijn sigaret. Ik liep langs met de honden en rook de wietlucht overduidelijk. Ik keek ook even snel naar het knipperende lampje op de antenne van het hoge gebouw.

Zo gewoon is het om op de top te komen.

Weetjes over trams

Bij zo’n ritje met de tram op de Electrische Museumtramlijn doe je allerlei weetjes op over trams:

• Een Haagse tram rijdt precies andersom dan een Rotterdamse of Amsterdamse tram. Als je bij de Haagse tram remt, ga je in de Amsterdamse juist harder. Daarom mogen trambestuurders van de Haagse tram niet in andere trams rijden en andersom bij de Electrische Museumtramlijn.
• Een tram met 2 voorlichten reed op de buitenlijnen. Een tram met één koplamp in het midden, reed in de stad.
• De Groningse tram is een oude Haagse tram, de tram werd na buitendienststelling in Den Haag overgenomen in Groningen waar hij van Groningen naar Haren reed.
• Ruitenwissers: op de oude Haagse tram draai je handmatig de ruiten schoon met een ruitenwisser die om een as draait.
• Om een (oude) tram te laten rijden, ontdoe je de electromotor van een weerstand. De electromotor heeft meerdere weerstanden. Elke weerstand minder, zorgt ervoor dat hij harder gaat rijden.

Verschil tram en trein

Wat is eigenlijk het verschil tussen een tram en een trein vroegen wij ons af onderweg naar de Electrische Museumtramlijn.

We kwamen tot de volgende verschillen tussen de tram en de trein:

• Een tram rijdt langzamer dan een trein.
• Een trein rijdt op een vrije baan, terwijl trams vaak op de openbare weg meerijden en zo deelnemen aan het verkeer.
• Een tram stopt vaker dan een trein.
• Tramhaltes liggen doorgaans op maximale enkele honderden meters van elkaar, terwijl treinstations minimaal enkele kilometers van elkaar verwijderd liggen.
• Trams verbinden stadsdelen met elkaar, treinen overbruggen juist de stad. Zij verbinden een stad met andere steden en dorpen.
• Tramhaltes bevinden zich doorgaans op straatniveau en niet met een verhoogd perron bij een station zoals bij de trein.
• De wissels van de tram worden vanuit de tram bediend of door de conducteur op de tram. In een trein worden de wissels van afstand bediend.
• Een tram bevat minder comfortabele stoelen omdat de gemiddelde reistijd in de tram beduidend korter is dan in de trein.
• Technische verschillen: tram heeft krappere bochten, kortere wissels en minder vloeiend verloop, schokkerig.
• De rails: een tram rijdt in een ‘gootje’ terwijl een trein op de rails rijdt, aan de binnenkant tegengehouden door een zogeheten flens.

Aanvullingen of correcties zijn van harte welkom…

Tram op lokaalspoor

Het rijdt natuurlijk wel anders op een lokaalspoorlijn dan op een tramlijn door de stad. De Haarlemmermeerlijn waar de trams van de Electrische Museumtram op rijden, is van origine een lokaalspoor en niet een tramlijn.

De trams van de Electrische Museumtramlijn rijden nu over enkelspoor en kruisen elkaar bij enkele gedeeltes met dubbelspoor. Ook steken de trams over verschillende overwegen alsof het een trein is.

Bij een onbewaakte overweg gelden regels zoals deze bij (historische) treinen gebruikelijk zijn. De conducteur stapt uit en houdt het verkeer tegen, de tram steekt over, waarna de conducteur achter opstapt en een vertreksignaal geeft.

Het is erg leuk om de verschillende trams die op de Electrische Museumtramlijn rijden onderweg te zien. Elke twintig minuten vertrekt een tram van het Haarlemmermeerstation in Amsterdam. Zo kom je onderweg heel wat trams tegen. Bij een ritje door de stad zou dat veel minder opvallen en ook te zien zijn.

Wij zagen zo in het voorbijgaan de Rotterdamse vierasser, een Amsterdamse drieasser, een Weense tram en de Groningse tram, die eigenlijk een oude Haagse tram is. Best een mooie verzameling en al reden we er in maar twee, het is mooi om al die andere trams met reizigers langs te zien rijden bij de stopplaatsen.