Wat is het verschil tussen de film en het boek On the Road?. Zondag keek ik naar de opgenomen On the Road. Hij werd afgelopen zaterdag uitgezonden door de VPRO. De film komt uit in 2012 en is de langverwachte verfilming van de bestseller van Jack Kerouac uit 1957.
Is dit boek te verfilmen? Eigenlijk niet. Het boek is vooral een ode aan het leven. Het bruist, sprankelt en bloost. Het is een flirt naar de liefde en een hang naar vrijheid. Op de manier zoals Jack Kerouac dat verwoordt, is het niet in een film over te zetten.
Als je dat in je hoofd hebt voordat je naar de film gaat kijken, kun je zeker plezier beleven aan de bijzondere verfilming uit 2012. De film volgt het boek namelijk heel aardig. Vooral de eerste 50 bladzijden komen overvloedig terug in de film. Voor de rest zijn het vooral fragmenten die aangehaald worden.
Het is ook onmogelijk om de drie grote reizen in twee uur film te vatten. En toch is dat heel aardig gelukt in de film. Al duurt de opening van de film naar mijn oordeel veel te lang. In het boek begint de reis onderweg en is de aanlooptijd veel korter.
De hoofdpersoon Sal Paradise komt tot leven als hij onderweg is. Zijn muze Dean Moriarty achterna. Of zoals de verteller Sal het in het boek noemt:
| Ik beloofde hem [Dean] dat ik dezelfde kant op zou gaan als de lente echt in volle bloei was en het hele land uitliep. Dat was eigenlijk het begin van alles dat ik onderweg zou beleven, en de dingen die er stonden te gebeuren zijn te fantastisch om niet te vertellen. (11) |
Overigens verschilt de film essentieel van het boek in de beginopmerking. In de film keert Sal regelmatig terug naar het graf van zijn vader. In het boek wordt niet over zijn overleden vader gesproken.
Hier opent de film hetzelfde als het originele boek van Jack Kerouac. Het boek van de meterslange aan elkaar geplakte rol papier, zonder interpunctie, hoofdstukindeling en zelfs alinea’s. Deze oerversie van het boek opent wel met de dood van zijn vader aan een ziekte, waaraan de verteller ook leidt.
Overigens komen in deze oerversie ook de ‘echte’ namen van Jack Kerouacs vrienden voor. Gelukkig gaat de film hier niet in mee. Voor is namelijk de bekende druk uit 1957 de echte versie van On the Road en niet de oerversie uit 1955.
Wel is de film erg expliciet op seksueel gebied, waarbij het boek in verhullende bewoordingen spreekt. De film krijgt in mijn ogen teveel seks in zich, terwijl het verhaal zelf al sensitief en erotisch genoeg is. Dean Moriarty is gewoon een vrouwenverslinder, dat hoeft niet in expliciete seks te worden uitgedrukt, vind ik.
De film slaagt wel heel goed in de verbeelding van Dean Moriarty. Je valt in zwijm bij deze bijzondere man. Zeker, hij is een lul die alleen aan zichzelf denkt, maar hij laat ook een kant zien om van het leven te genieten en het te nemen zoals het is. Of zoals de verteller het zelf zeg, nadat Dean hem in de steek laat als hij doodziek ver van huis ligt met dysenterie:
| Toen ik beter was realiseerde ik me wat een smeerlap hij was, maar ik moest ook begrijpen dat zijn bestaan onmogelijk gecompliceerd was, dat hij me wel ziek moest achterlaten om door te gaan met zijn leven van vrouwen en rampspoed. (299) |
De film laat een klein glimpje zien van de verbeelding die het boek rijk is. De ‘Joy of Life’ en het leven door onderweg te zijn. Dat het boek meer lagen bevat waar de film niet aan toekomt, neem ik voor lief.
De film besteedt ook veel meer aandacht aan filmische elementen als seks, drugs en het wilde leven onderweg. Het boek nodigt daar ook wel toe uit, maar biedt veel meer dan alleen deze oppervlakkige elementen. Maar daarvoor verschilt het medium film teveel van het boek en vooral het plezier in lezen van taal en verhaal.
Jack Kerouac: Onderweg. Oorspronkelijke titel: On the Road. Vertaald door Guido Golüke. Vierde druk. Amsterdam: Bezige Bij, 1996 [1988]. 304 pagina’s. ISBN 90 234 2476 X.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten