De geheimzinnigheid, bijna magisch-realisme, geeft de roman enerzijds zijn extra dimensie, maar staat tegelijkertijd het verhaal ook in de weg. Daarmee houdt de roman Goldberg van Bert Natter het midden tussen de geschiedenis van Bas Lesage die worstelt met zijn afkomst, de Utrechtse volksbuurt Lombok, het verlies van zijn zus en de drift om in de huid van zijn onderwerp te kruipen: de muzikant Goldberg.
Zijn zus overlijdt aan een overdosis harddrugs. Kort daarvoor woont ze nog even bij hem. Ze is gevlucht uit haar beknellende relatie, maar Bas kan haar ook niet helpen. Ze woont een paar weken bij hem. Hij stuurt haar zelfs weg en ze keert terug naar haar vriend. De rest is geschiedenis, een geschiedenis die Bas zich bijzonder aantrekt.
Het verwerken van dit verlies, doorkruist de speurtocht naar Goldberg. Dat is in het kort gezegd het verhaal in de roman Goldberg. Hoofdpersoon Sebastian Savage (Bas Lesage) is op zoek naar de echte identiteit van deze muzikant. Hij wil de biografie schrijven van deze schimmige figuur uit Dresden. Gevoed door de informatie van zijn overleden informant, speurt hij naar documenten, brieven en andere getuigen van deze muzikant aan het hof van Dresden.
Zittend in bibliotheken stuit hij op brieven en andere eigenaardige documenten. Ze vertellen een verhaal dat hij niet kent en dat telkens als hij het geraadpleegd heeft, verdwenen is. En meer dan dat, hij ontmoet zijn held in de straten, stegen en verdwenen gebouwen van Dresden. Ze praten samen over het Musikalisches Opfer van Johann Sebastian Bach. Verkwisting van zijn talent noemt Goldberg het:
| ‘Weet je wat ik denk?’ zeg ik. ‘Nee,’ zegt Goldberg. We staan voor het operagebouw. ‘Bach wilde samen spelen. Dat is het: een spel. Hij verzon die canons alleen maar om een reden te hebben nog een keer samen met jou aan het klavier te zitten. Dit was zijn afscheidscadeau.’ (395) |
Goldberg gelooft het niet en vindt de laatste werken van Bach alleen maar verkwisting. Het brengt de ik-verteller Bas Lesage bij een herinnering aan zijn zus met wie hij over hetzelfde muziekstuk sprak. Het betekent niet alleen offer, maar ook slachtoffer, oppert zijn zus.
Zo weet Bas Lesage nog veel verder binnen te dringen in het leven van deze bijzonder muzikant, naar wie de beroemde variaties van Bach zijn vernoemd. Ook duikt de verteller dieper in de compositie zelf, de opbouw van de variaties en de motieven die Bach gebruikt. Zoals de melodie van het lied ‘Mein junges Leben hat ein End’ naar de compositie van Sweelinck die Bach in zijn variaties verwerkt.
Dat brengt hem in de oude stad, de stad zonder ziel, zoals de mensen van nu zeggen. Een façade, veroorzaakt door het bombardement van de geallieerden op de stad op 13 februari 1945, Vastenavond. De roman schetst daarmee een prachtige weergave van een stad die er niet meer is. De gevels geven hun geheimen prijs en de verhalen van het verleden vertellen een prachtig verhaal.
Bert Natter: Goldberg. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0358 1. 632 pagina’s. Prijs: € 22,90. Bestel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten