Vruchtbaar - Reis door Het Natuurkunstpark 2024

Dit jaar is het thema van Natuurkunstpark 2024 Vruchtbaar. Ik bezocht het park op 4 augustus en op 26 augustus nog een keer. Geïnspireerd door de kunst en de zomer ontstonden verhalen, gedichten en tekeningen. 

Het is een reisverhaal. Een voettocht door het natuurpark Lelystad. Verwonderend over alles wat ik tegenkom. De bomen, de mensen, het gras en de dieren. En natuurlijk de kunst door 11 Flevolandse kunstenaars en een 12e kunstwerk van de bezoekers aan het Natuurkunstpark.

Vruchtbaar

Een buitenexpositie in het Natuurpark Lelystad. De 20e. Ik ben bijna 3 weken geleden geweest. Vond 10 van de 11 werken langs de route. Niet alles in één keer. Gelukkig vond ik 3 gemiste kunstwerken wel bij mijn fietsrondje. Voor het laatste nog een hele ronde gefietst, maar niets gevonden. Onmogelijk om het te vinden. Het grote nadeel van de tocht wandelend afleggen. Als je iets mist, moet je het helemaal overdoen.

Dat geldt nu niet. Ik kan rustig kijken, want ik weet waar 10 van de 11 kunstwerken staan. Ik hoop het 11e en laatste werk nu wel te vinden. Het moet iets zijn met een soort zwangere buiken in het gras. Helderwit zoals alleen gips kan zijn. Geen idee of het vandaag lukt. Het is een missie. De regen valt onderweg. We nemen het risico maar.

beelden rennen langs

fietsen zoemen elektrisch

niemand heeft haast hoor

Rode streep

Het is rustig in het Natuurpark. Zelfs bij de ingang stroomt het niet over van de mensen. De vorige keer was dat wel zo. De reis begint met de ansichtkaarten bij de ingang. Voor de route en waarnaar we moeten zoeken. De gedichten van Hein Walter staan er ook bij. Op het kaartje staat een nieuwe rode streep. De route stond er niet goed op aangegeven. Ik loop de route andersom dan de vorige keer.

getekende lijn

rood ingekleurd op de kaart

andere wegen

De wandeling begint dus waar ik de vorige keer eindigde. Een op haar zij liggend, hurkend wezen. Door midden gesneden bij de middel. Precies op dat punt groeit een roos vanuit haar achterste. De figuur ligt als een ineengedoken slachtoffer van de vulkaanramp van Pompeji. Die zijn teruggehaald in gips. Indrukwekkende wezens. Deze figuur ligt in het gras. Je kunt niet goed achterhalen of het een man of een vrouw is. Het wezen mist een gezicht. Het vlak in de afdruk van het beeld zouden lange haren kunnen zijn.

gekrulde houding

ik sla een arm om mij heen

rozenstruik mijn buik

Teckel

Een oudere vrouw loopt met haar teckel in het natuurpark. Ze noemt hem Thijs. Hij gedraagt zich precies zoals een teckel. Bezig met de hogere dingen zoals bij een teckel hoort. Stilstaan. Ruiken. Er zijn zoveel belangrijkere kwesties dan achter de bazin lopen. Ze trekt aan het tuigje. Thijs vindt helemaal niet dat hij verder moet. Het grassprietje waaraan hij ruikt is veel interessanter.

de teckel blijft staan

de bazin stapt stram vooruit

het gaat van sjok sjok

Een flink eind lopen over de paden. Lange lanen op een soort dijkjes ontsluiten het park. De wegen zijn verhard met schelpen. Soms knispert een fietser achter je. Je hoort de uitgewoonde en gekraakte huisjes van zeedieren onder je voeten kraken. De populieren wijzen metershoog. Bladeren ritselen bij elke zucht wind. Als het wat harder waait, lijkt het wel op het ruisen van de zee. Verder hoor je niks. Alleen die lange laan met bomen aan weerszijden. Zo ver je kan kijken tot een flauwe bocht de verdere weg voor je verbergt.

de lange lanen

verklappen niet dat halfweg

een dode boom bloeit

Familie

We zoeken een gezin. Vader, moeder en 2 kleine kinderen. Ze zien er onooglijk uit. Zonder gezicht. Er gaapt een opening bovenin. Of opzij. Dat kan ook. De borsten van moeder steken omhoog naar links. Een buikje verraadt kinderen of eetlust. Misschien allebei. De uitstulping is een uitdagende poenie of de aanzet van een halfslachtige penis. Kan ook een poging tot een laaghangende borst zijn. Benen, buik en romp zijn duidelijk herkenbaar.

bij de modderpoel

papa, mama, kinderen

veilig brandnetels

Pa, ma en kroost staan verstopt in de bosschages. Ergens voor een poel. Het groene kroos van de poel wekt tot waakzaamheid. Het kan zomaar mis gaan. Dat moet je niet hebben. Een misstap is genoeg voor de verdrinkingsdood. Of het groene monster verslaat je. Het duikt als een legereenheid uit het bekroosde water op. Je weet heus wel dat het onzin is maar de droom groeit over de groene droesem.

vader moeder kind

de omgevallen bomen

verbergen appels

groene brandnetels vlammen

prikkelbare familie

(Naar 'Gezin' van Marja Thijssen)

Gebedsvlaggetjes

Het labyrint van energie van André Broens is mijn reden om naar het natuurpark te gaan. De vlaggetjes zijn geknipt uit de lappen stof die zijn moeder naliet. Hij heeft ze allemaal op dezelfde lengte afgeknipt. Een paar grote hekken zoals bij bouwplaatsen, heeft hij neergezet. De lapjes stof hangen eraan. Ze blazen mee op de wind. Ze verwijzen naar gebedsvlaggetjes zoals in Lhasa van de Boeddhistische monniken. 

achter rietkragen
verdwalen gebedsvlaggen
kwakende kikkers

Je komt er via een hoge populierenlaan. Het lijkt wel of alleen bos om je heen is. Vlaggetjes aan een boomstam vertellen dat je dit zijpad moet inslaan. Anders zou je het niet zien. Zo verstopt zit het plekje van het labyrint. De vlaggetjes aan de bomen vertellen hoe je moet lopen. Ze vormen een wegwijzer voor elke mysticus die hier het pad afdwaalt.

de hoge rietkraag

oneindige wind

vlaggetjes bidden

Het labyrint staat prachtig bij het water. Vanuit het restaurant zie je de kleurrijke rekken staan achter de rietkragen. Precies nog voor de bomen. Wij staan voor het labyrint, betreden de ruimte en voelen een bijzondere mystiek. Het heeft zijn eigen geheimen. De wind en ruimte geven ze langzaam prijs. De vele kleuren en het zachte fladderen van de stofjes op de wind. Ze maken deze plek aan het water nog paradijselijker.

vol bewondering

door het labyrint gegaan

vergeten bidden

(Naar 'Labyrinth of Energy' van André Broens)

Protest

De bocht om. Een andere laan. Andere bomen vergezellen je op weg naar het volgende kunstwerk. Het water links en rechts geeft de laan een ander karakter van waar je net liep. Op de driesprong twee bomen. Eromheen een protest van borden, spandoeken en afzetlinten. Het is een protest voor de kunst. Je kunt op het stoeltje zitten en een selfie maken. Als je het ermee eens bent. Ook als je het er niet mee eens bent. Ik ga zitten, bal mijn vuist en kijk boos met een zelfverzekerde protestblik in de camera. Lippen op elkaar geperst. Klik.

de borden schreeuwen

stilletjes tussen 3 bomen

kunstdemonstratie

(Naar 'Klein, lief protest' van Aleksander Willemse) 

Het is rustig in het park. Het lijkt of iedereen op vakantie is en de schoonheid hier mist. De wind en de wolken doen de rest. Iedereen verblijft liever elders dan hier te lopen. Terwijl hier alles zo in evenwicht is. Het gras, de bomen. De lege paden waaraan de bomen al voorzichtig herfst verraden. De lindebomen pieken gele bladeren aan het einde van hun takken. Ze schommelen op de wind en doen alsof het oktober is. Terwijl ik hier loop in augustus. Is het klimaat van slag, ben ik van slag of zijn het alleen de bomen die uit de seizoenen willen stappen?

gele toppen

steken uit de lindeboom

herfsttooi in zomer

Hoge hangmat

Dan kom je terecht op het pad naar het volgende object. Een hoog net dat als een hangmat tussen de bomen hangt. Het net is groen. Kom je dichterbij en dan zie je dat er blaadjes bovenop een laag schelpen liggen. Het moet verwijzen naar het strand, de zee en uiteindelijk ook wel bij de schepping en vruchtbaarheid. Zo door de zon gezien lijkt het wel of er water in de hangmat staat. Een troebel watertje ontstaat. Zelfs de bladeren vallen helemaal in dit plaatje van de zee.

de wind golft de zee

hoog tussen de bomen in

hangmatten schelpen

(Naar 'Het wiegende water' van Ninette Koning)

Krak

De afwisseling van bomen en water maakt het natuurpark tot een bijzondere plek. De brede lanen onder de hoge bomen, doen de rest. Verrassend als je een hoekje om gaat. Ik heb het vorige keer andersom gelopen en verwacht nu Mannie Krak te vinden. De in wit plastic verpakte delen, waarover een slang is gedrapeerd. Je moet er zo voor staan dat de slang een geheel is.

de flauwe bocht door

verwacht je iets anders dan

wat in de boom hangt

Ik verraad nu wat er komen gaat, maar het komt niet. In de kale kastanjeboom hangt een groot ronde bol met een gat erin. Het spuwt als een zaaddoos allemaal kleine oranje en groene bolletjes om zich heen. Onder de boom ligt een laag opgedroogd vocht in een heel overtuigende oranjeroze kleur. Er drijven wat bolletjes in. Het beeld van Eveline Stor oogt als vruchtbaarheid in optima forma.

De kastanjeboom oogt wel heel kaal. Een paar bladeren proberen door te breken. Ze steken maar heel magertjes af tegen het imposante geraamte van de boom. Het is confronterend om een stervende boom deze stroom van kunstzaden te zien uitbraken. Kan kunst natuur redden?

zaad op de akker

uitgebraakt kleurenrijk

neergesmakt op gras

(Naar 'Spuw' van Evelien Stor)

Omgevallen boom

Ik kijk over het hek en riet. Een omgevallen boom in de bosschage. Een enorme boom. De bladeren zweven er nog aan. Het is ook de overlevingsdrang van de natuur die je hier ziet. De boom laat zich niet gekmaken. Zou hij het redden, meer dan de kastanje waar ik zojuist naar keek?

achter brandnetels

een omgevallen boom

scheuten dapper omhoog

Mannie Krak is een klein stukje verder. Je ziet de witte installatie. Je herkent de voorwerpen wel als je goed kijkt. Een pallet, een matras, een wiel en een vierkant voorwerp waar je zomaar een kast in kan zien.

Ophaaldag

Het lijkt wel ophaaldag voor het grofvuil. De wit ingepakte voorwerpen krijgen al gezelschap van allerlei mossen en andere levend gespuis. De enorme regenworm die Mannie over het geheel heeft geschilderd, maakt het een kunstwerk. De opruimers doen hun werk. Een soort variant op het zaadkunstwerk van Eveline, iets terug.

de wormen slangen

van wiel naar stuur naar draagbaar

op wit geslingerd

(Naar 'Vruchtbaarheid' van Mannie Krak)

Op de t-splitsing een afgehakte boomstam. Uit het hout doemt een Afrikaanse vrouw op. Het lijkt of ze zo uit het hout is gesneden. Ze draagt een schelp tussen haar borsten. Haar lichaam welft mooi naar beneden. Borsten en buik. De rondingen cirkelen een waterval naar de stam. De zwarte vrouw houdt haar armen langgerekt langs haar lichaam. 

Een indrukwekkend lichaam zo uitgehakt in het hout. De substantie die haar huid vormt, lokt allerlei dieren. Een kleurrijke vlinder, brommende vliegen. Spinnetjes.

vlieg op haar voorhoofd

stapt dapper langs oog en wang

hongerend naar vies

Schaal

Op haar hoofd draagt ze een schaal. De appel bovenop de schaal valt op. Half opengesneden biedt het ruimte aan alle dieren die honger hebben. De substantie in de schaal ruikt naar heel vies. Het lokt alle dieren. Uitgestrekt in de strontstroop liggen vliegen die de begeerte geen weerstand konden bieden. Een vlinder ligt met gestrekte vleugels op de gladde substantie.

De appel maakt van haar bijna een Wilhelm Tell. Het schot wordt afgeleid door het botje dat uit de schaal steekt. Hoe boordevol leven het verval kan zijn. Deze vrouw komt als een feniks uit haar as herrijzen. De boomstam die nieuw leven biedt. De schoonheid van het verval.

vliegen rond het hoofd

dralen viezigheid naar zee

uitgeholde stam

(Naar 'Uit de shit' van Michel Bongertman)

Lantaarns

Boven het pad zweven kleurrijke lantaarns. Als je dichterbij komt, zie je de bouwsels hangen aan touwen tussen de bomen. Ze zijn gemaakt van ijzerdraad en plastic. Op de plastic huid staan teksten geschreven. Allemaal lichtwensen. De vruchtbaarheid weergegeven in verlichte woorden.

5 spreuken spreken

je toe vanuit de hoogte

lantaarns van wijsheid

(Naar 'Kijk omhoog' van Foktje Doornbos)

Wolkenbed

Een bed midden in het gras. Er ligt een kussen op. Het blauw van de lucht, met witte schapenwolkjes. Het is een droomkussen. Dit kunstwerk van Collin de Bruin is wel aan mij besteedt. Een stenen beer zit bij het kussen. Ik lig stil op mijn kussen te dromen.

kruip tegen elkaar

op het grote spijkerbed

ligt een wolkendroom

(Naar 'Vruchtbare plek' van Collin de Bruijn)

De vorige keer zat op het bed ook een gehaakte blauwe beer. Naast de andere beer. Ze waren duidelijk maatjes. Ze zaten lepeltje lepeltje achter elkaar. Misschien dat grijze beer de blauwe wel het credo leerde zingen. Stiekem de liefde bedrijven als de anderen niet kijken. Het pad is 's avonds en 's nachts verlaten genoeg. Het hele park gaat dicht. Dan kom je er niet zomaar in.

blauwe beer gegaan

zijn liefde achterlatend

in veel te groot bed

Ik nader het gedeelte van de Davidsherten. Grote herten. De vorige keer zag ik ze tot schofthoogte in de plas staan. Ik meende ze vandaag ook even in het water te hebben zien zwemmen. De grote man met het grote gewei stond nu niet op de uitkijk. Het water is diep en er zijn veel gevaren.

in de diepe plas

dames davidsherten

de man badmeestert

Nu is niemand om mee te kijken. Geen zoevende elektrische fietsen. Die hoge gil die als de fietser trapt van het extra zetje in de rug. Ook maakt niemand foto's. Op het bankje bij het water onder de hoge bomen ga ik zitten. Zouden ik het laatste kunstwerk vinden. Voor het bankje laten de bomen hun kunstige levensvormen zien. De bast in alle schakeringen. De takken krom, buigend en dan weer verheffend. Overal heerst de variatie. Overleven door variëren. Omstandigheden maken kunst.

Krentenbol

De boom waarbij ik mijn krentenbolletje opeet, roept veel verwondering op. Je kunt met een kunstzinnige blik naar de boom kijken. De vertakkingen, vergroeiingen. Een feest van de verwondering. De wilgenboom groeit half in het water. De takken gaan naar voren, omhoog, omlaag, kronkelen en buitelen om en over elkaar heen. Menig kunstenaar haalt dit niveau niet bij het maken van een kunstwerk. Het is groeiwerk van jaren. 

vlak over water

schiet de boomstam kunstig hoog

ruimte voor leven

Dan loop je verder en denkt na. Wat is nu het mooiste geweest. De vlaggetjes wapperen in je gedachten nog na. De zwarte vrouw uit de boomstam. Het lichaam bestreken met koeienpoep, op het hoofd een stinkzwammende smurrie in de schaal. Botjes, brekebeentjes en blauwtjes steken uit het goedje. Leven schuilt er in de smerigheid. Iets waar we liever niet aan denken, maar wat overal is.

Je loopt verder. Kijk daar bij de splitsing. Iets verderop. Is dat niet een kunstwerk?

aandachtig ogen

naar de kunstige paal

een richtingwijzer

Zwangere buiken

De vorige keer kon ik het kunstwerk met de witte buiken in het gras niet vinden. Ze staan op een ansichtkaart. Twee zwangere buiken bollen op uit het gras. Niet gezien, de vorige keer. Ik liep, fietste de route nog een keer. Niet gezien. 

ik heb gezocht

maar kan jullie niet vinden

zwangere buiken

Het liet mij achter met het gevoel het belangrijkste te hebben gemist. Dat wil ik niet nog een keer laten gebeuren, bedenk ik. Ik sluit het hek van het hertenkamp. De groep hertendames steekt achter mij het schelpenpad over. Het mannetjeshert met het grote gewei sluit de groep af. Hij kijkt streng en tochtig naar de dames.

Ik kijk omhoog, zie de afgebroken tak van een boom. En dan in de boom ernaast, een deel van een witte vrouwenbuik en een volle vrouwenborst.

hoog in de boom hangt

een verwrongen vrouwenbuik

vrucht verkleide stam

Verrek, het is het. Op ooghoogte hangt aan dezelfde boom een kistje. Het zou zo een AED kunnen zijn, maar het herbergt allemaal gebroken stukken gips. Zijn de buiken in het gras, verslagen tot een meute gruzelementen puin=

porseleinen buik

gebarsten eierschalen

doosje aan de boom

(Naar 'Mamma Aarde' van Linde Gadellaa)

Bij de uitgang zie ik het eerbetoon aan de in 2020 overleden kunstenaar Willem Hoogeveen. Het zijn allemaal kleine kunstwerkjes, gegroepeerd op smalle, dunne stokjes rond de boom bij de ingang. Klauterende dieren, een voetbal in perspectief, voeten, een schop in de grond en een trappetje dat zwaait naar de hemel. 

rond de boom drapeert

een kunstige beestenboel

het circus van eer

(Naar 'Kunst op een stukje', installatie gemaakt tijdens workshops als ode aan in 2020 overleden kunstenaar Willem Hoogeveen)

Verder lezen

• In 2022 heb ik een serie haiku's met tekeningen gemaakt over de expositie van Kunstenaars Flevoland onder de titel Bloom.
• Alle haibuns (tekeningen met haiku) zijn opgenomen in een overzicht Vruchtbaar natuurkunstpark 2024.