01 september 2017

Umami

Een Japans aandoende naam: Umami. Het is een smaak. De naam is ontleend aan het Japans. Daarom roept het zien van deze boektitel een Japanse associatie bij mij op. Umami is de 5e smaak die je kunt proeven naast zoet, zuur, zout en bitter.

Umami roept een hartige associatie op. Het ligt wel in de lijn van het zout, maar is een heel eigen smaak. Ook pas later ontdekt en als zodanig onderscheiden van de andere 4 smaken.

De roman Umami van de Mexicaanse schrijfster Laia Jufresa doet zeker zijn naam eer aan. Haar boek beschrijft de levens van de families die wonen in een hofje waarvan de 5 huizen allemaal de naam van een smaak dragen.

Op het dak van het huis van de eigenaar zijn de appartementen gegroepeerd rond een smal gangetje met een klok in het midden. Het gangetje ademt een heel eigen sfeer door het poortje bij de ingang. De bewoners leven met elkaar en delen allemaal een stuk verlies. Zo is een gezin een kind verloren, de eigenaar van het complex is zijn vrouw verloren en een gezin mist hun moeder.

De verhalen kringelen om elkaar heen als de smaken bij een goede maaltijd. Het boek bestaat uit 4 delen, verdeeld over de jaren 2004, 2003, 2002, 2001 en 2000 vertellen de verschillende personages hun verhalen en de verhalen van de ander. Zo ontdek je als lezer langzaam de hiaten.

Het lezen van het boek lijkt daarmee ook op een reconstructie. Je probeert te achterhalen wat de verschillende bewoners hebben meegemaakt. Maar je ontdekt ook hoe ze over elkaar denken. Het werkt soms best verwarrend en geeft je soms ook een onbestemd gevoel. Is moeder nu weg of is ze toch ineens teruggekomen?

De roman is daarmee niet alleen een smaakmaker, maar ook een raadselachtig boek. Elke jaar zijn eigen verteller. Je ziet alle gebeurtenissen in het hofje door alle ogen. Zo hoor je ergens het verhaal door het meisje Ana. Lees je verderop een opmerking van buurvrouw Marina over haar dikke, verwende buurmeisje.

Marina gaat toch, om te roken op de zeldzame ogenblikken dat de kinderen alles drie voor de tv zitten. Ze moet het stiekem doen, want de oudste – een dikkertje van een jaar of twaalf dat praat alsof ze een woordenboek heeft ingeslikt – voert een permanente antirookcampagne. (30)

Verderop vertelt Ana over haar buurvrouw die snoepjes gaf, omdat ze bang was dat ze dik zou worden:

Zelf ben ik daar tegenwoordig ook bang voor, een beetje dan, maar ik kan haar niks vragen want ze stierf drie maanden na mijn zusje. Als ik aan mama vraag of ik dik ben zegt ze van niet, dat het baby fat is, dat ik het vanzelf wel outgrow. (83)

Zo slinger je heen en weer tussen de personages.

Voor mij gaat dat ten koste van het verhaal. Ik raak daarmee veel van mijn nieuwsgierigheid kwijt. Jammer, want het is zeker een roman met veel aspecten en verschillende spanningsbogen. Voor mij verdwijnen deze doordat ik alle kanten slinger tussen de personages.

Laia Jufresa: Umami. Roman. Vertaald door Heleen Oomen. Oorspronkelijke titel: Umami. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2017. ISBN: 978 90 254 4842 4. Prijs: € 21,99. 256 pagina’s. Bestel

Geen opmerkingen: