08 oktober 2017

Je weet de afloop

Dat maakt een boek als 1917, Op de rand van oorlog en revolutie zo interessant. Je weet de afloop, maar Will Englund benadert het verhaal heel sterk vanuit het moment. Met hulp van dagboeken, brieven en vooral krantenberichten benadert hij dit deel van de geschiedenis.

Vooral de verslagen van buitenlandcorrespondenten uit deze tijd, geven een indringend beeld van hoe het in deze periode eraan toe ging. Wat lazen de krantenlezers uit die tijd over de revolutie en de oorlog? Het is frappant hoe goed enkele geciteerde correspondenten de situatie doorzagen.

Het hele boek bekijkt het conflict vooral vanuit Amerikaans oogpunt. Zeker nemen ze hierbij ook enkele aspecten die internationaal speelden. Niet alleen de Russische revolutie, maar ook iets als het vrouwenkiesrecht dat in enkele Europese landen – waaronder Nederland – in 1917 is ingevoerd. Veel hangt samen met die Eerste Wereldoorlog. Vergeet bijvoorbeeld niet de invoering van de 8-urige werkdag. Allemaal dingen de oorlog hebben beïnvloed.

Net als dat de oorlogsverklaring van Amerika ook door enkele binnenlandse problemen werd geleid. Er komen gedurende de oorlog geen immigranten meer in Amerika. Daardoor ontstaat er in de Noord-Oostelijke staten een arbeidstekort.

Veel Afro-Amerikanen verhuizen naar het Noorden, wat in het Zuiden weer niet wordt gewaardeerd. Het heeft allemaal consequenties. Net als dat de Eerste Wereldoorlog de jazzmuziek naar Europa brengt. Mede dankzij de komst van Afro-Amerikanen in steden als New York.

Verbanden die je als onschuldige Nederlandse lezer niet zo snel ziet, maar die op een indringende manier laten zien hoe anders de geschiedenis had kunnen lopen. Want wat als Duitsland de Eerste Wereldoorlog had gewonnen? Hoe zou het hedendaagse Europa er dan uitgezien?

Heel anders, dat zeker. Al blijft het lastig om te denken vanuit situaties die niet zijn gebeurd. Het is moeilijk te voorspellen hoe de loop van de geschiedenis zou zijn gelopen. Daarvoor zijn we te afhankelijk van de latere uitkomst van dit alles.

Will Englund: Maart 1917, Op de rand van oorlog en revolutie. Oorspronkelijke titel: March 1917: On the Brink of War en Revolution. Vertaling uit het Engels: Jan van den Berg, Piet Dal, Willem van Paassen en Jan Verschoor. Amsterdam: Hollands Diep, 2017. ISBN: 978 90 488 2954 5. 448 pagina’s. Prijs: € 29,99. Bestel

Geen opmerkingen: