22 januari 2018

Onuitstaanbaar

Het lezen van Moederland van Paul Theroux is heerlijk. Het verhaal gaat over een onuitstaanbare moeder. Ze bezit alle kenmerken van onuitstaanbare moeders bij elkaar is daarmee wel een zeer extreme, onuitstaanbare moeder geworden. Ieder kind herkent trekjes van je eigen moeder in de moeder die de verteller schetst.

De onuitstaanbare trekjes van alle moeder ballen zich samen in de moeder van Jay. Ze kent haar kinderen stuk voor stuk van haver tot gort, manipuleert en weet haar kinderen op het meest zwakke moment te treffen.

De verteller meet telkens de slachtofferrol aan. Hij laat het hem gebeuren. Zo heeft hij een vrouw ontmoet waarmee hij verder wil. Niemand mag het weten, maar zijn moeder is aan het gissen. Het lijkt wel of ze de rest van zijn lichaam afleest om het geheim te ontrafelen. Hij wil zijn nieuwe liefde een beloftering geven. Daarvoor gaat hij bij zijn moeder langs.

Onverstandig.

Ze vraagt of hij nog ergens naartoe moet. Jay ontkent, maar in zijn ontkenning zit juist de bevestiging. Terwijl hij ontkent, moet hij lachen.

Moeder zei: ‘Ik hoop dat ze leuk is.’
Ze had alles door, wist het al voordat ik ook maar iets zei. Op achtduizend kilometer afstand kon ik best een geheim voor haar bewaren, maar als ze tegenover me zeat en me geconcentreerd aankeek met haar strakke, serieuze gezicht, was ik hulpeloos. Bovendien was ik in de greep van de liefde. Ik wenste de wereld niets dan goeds; ik wilde dat de werled mij ook niets dan goeds wenste. (137)

Allemaal vormen van excuses om te verklaren waarom hij zijn geheim juist aan zijn moeder verklapt heeft. De belofte van zijn moeder dat ze het aan niemand verder zal vertellen, ligt er zo dik op dat je als lezer onmiddellijk weet, dat de hele wereld het al weet voor Jay de kamer verlaten heeft.

Het hele verhaal dat het geen verlovingsring is, maar een beloftering, doet er geen afbreuk aan. Ze weet heus wel wat voor een ring het is. Een verlovingsring. Waarom zou je anders aan een vrouw die je leuk vindt, een ring geven.

Zijn geliefde Madison vindt de ring helemaal niet leuk. Ze interpreteert het hetzelfde als Jay’s moeder. Ze vindt dat hij te ver gaat. Al zegt ze het niet meteen. Als iedereen van haar ring weet, wordt ze woest en is de relatie voorbij.

Bovendien haalt Jay er de vijandschap van zijn broer Floyd mee op de hals. Hij voelt zich bedrogen omdat hij via moeder hoort dat zijn broer verloofd is. Dan verschuift het perspectief even. Jay heeft een extra dimensie om over te klagen. Zijn moeder heeft de relatie tussen hem en zijn broer Floyd verknalt. En dat allemaal om een geliefde die een ring kreeg en waarmee hij nu ook in onmin leeft.

Moeders.

Paul Theroux: Moederland. Roman. Oorspronkelijke titel: Mother Land. Nederlandse vertaling Linda Broeder, Betty Klaasse en Anne Roetman. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2017. ISBN: 978 90 254 5101 1. 622 pagina’s. Prijs: € 27,99. Bestel

Lees morgen verder: Klagende Jay »

Geen opmerkingen: