Het lezen van Moederland roept soms ook associaties op met een film van Woody Allen. Ik kijk al heel lang geen films meer van Woody Allen. Werd ik vroeger nog weleens geraakt door de mooie beelden en de interessante dialogen.
Ik was het ook heel snel beu: het zijn zeurfilms waarbij een onderwerp komt binnendrijven en wordt opgeblazen tot een reuzenprobleem. Terwijl het alleen maar een opblaasbare, paarse krokodil is, vol met lucht.
Dat gevoel krijg ik ook bij Moederland. Het idee dat ik naar een film van Woody Alan zit te kijken. Moeder wordt tot een groot probleem opgeblazen. De kinderen voelen zich kinderen in haar nabijheid. Ze willen zich vrijmaken, maar dat lukt niet. Allemaal kleven ze zich vast om de gunst van moeder. Daar maakt de oude vrouw dankbaar gebruik van.
Zeker, het systeem van verdeel en heers, weet moeder goed te benutten. In het verhaal dobber je van het ene probleem in het andere. Maakt Jay zich nog heel druk over zijn te spraakzame moeder, als moeder spullen gaat weggeven aan haar kinderen, dringt een ander probleem op. Waarom krijgen de andere huizen, stukken land, auto’s en meubels, en ik niks?
Moeder kent Jay goed, zo ontdek je regelmatig tussen de regels door. Zo stuit Jay bij het sorteren van zijn moeders papieren op een dik boek waarop Dagboek staat. Hij leest er naast de gebruikelijke informatie over het weer van die dag, ook een opmerkelijke zinssnede over zichzelf:
| Ik keek of er bij vorige week woensdag stond dat ik had schoongemaakt. Jay kwam langs, begon het. Daarna: Het gebruikelijke geklaag. Wat heb ik het zwaar, geen cent te makken. Arme ik, arme ik. Ik zag het niet als belediging of bespotting, maar eerder als extra bevestiging dat moeder weer de oude was. (532) |
Terug te lezen dat Jay zichtbaar over weinig zelfkennis beschikt. Hij vervalt regelmatig in een zelfbeklag zoals zijn moeder in haar dagboek schrijft. Het beeld van moeder is dus heel wat minder eenzijdig dan de ik-verteller Jay in de roman schetst.
Heel soms, zoals in het hier geciteerde gedeelte, komt de aard van Jay zelf naar voren. Dan snap je moeder ook een beetje. Jay vindt zich heel snel zielig en in het gesmeek om aandacht, wil hij zichzelf dikwijls als zielepiet neerzetten.
Niet altijd terecht, zoals je in het dagboek van moeder kunt lezen.
Paul Theroux: Moederland. Roman. Oorspronkelijke titel: Mother Land. Nederlandse vertaling Linda Broeder, Betty Klaasse en Anne Roetman. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2017. ISBN: 978 90 254 5101 1. 622 pagina’s. Prijs: € 27,99. Bestel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten