05 november 2014

Schildpadei

20141019_102815Gegrepen door de onrusten in Hongkong pak ik Paul Theroux’ roman De laatste dagen van Hongkong erbij. De paraplu’s van nu hebben een oorsprong. Ik denk dat deze ligt bij de overdracht van de Engelse kroonkolonie aan China in 1997.

Ik herinner mij het item op het journaal. De stad werd feestelijk overgedragen aan de Chinezen. Er waren allerlei afspraken gemaakt met de communistische Chinezen. Zo kreeg de stad een andere bestuursvorm dan de rest van het land.

Of de stad onder het bewind van de Engelsen zo democratisch was, kun je je afvragen. De zorgen om de democratie waren niet echt gegrond.

Opiumhandel

De stad Hongkong dankt haar bestaan aan de opiumhandel. Het vormde een legitieme vrijhaven om de rest van Azië onder controle te krijgen door middel van de opium. De stad is altijd de brug tussen China en het westen gebleven. Ook na de overdracht van de Engelsen aan de Chinezen.

De roman van Paul Theroux gaat op een mooie manier in op de onrust bij de overdracht van de stad. Hoofdpersoon Bunt noemt het steevast ‘de Chinese afhaalmanoeuvre’. De persoon Hung staat voor het nieuwe Chinese bewind. Nog voor de overdracht willen zij de stad van alle Engelse invloed hebben ontdaan.

Alles speelruimte

Bunt vertrouwt de man niet, maar hij geeft hem alle speelruimte. Het blijft beperkt tot waarschuwingen in de richting van de andere betrokkenen, zoals zijn moeder Betty en zijn advocaat Monty. Hung gaat ver om Bunt tot verkoop van zijn bedrijf te dwingen.

Een aantal Chinezen zijn op de hand van de Engelsen, zoals de huisbediende Wang, zijn medewerkster Meiping en de conciërge meneer Wu.

Sinds 1984 had Wu de vlag juist angstvallig punctueel opgehesen, alsof hij daarmee stelling nam tegen de Overname. Wu was degene die weigerde de naam van de dictator van China uit te spreken – Bunt wist niet eens hoe die heette, dus dat maakte weinig uit. Wu had een bijnaam voor de man, en iedereen die hoorde dat Wu het over ‘het schildpadei’ had, moest erom giechelen. (119)

Het verwondert niet dat hij opeens is verdwenen. Net als anderen die zich kritisch uitlaten over ‘het schildpadei’. In zekere zin geldt dat ook voor de overleden meneer Chuck, de compagnon van Bunt. Van Chuck heeft Wu de bijnaam van Mao overgenomen. Daarom is het niet zo vreemd dat hij er niet meer is.

Paul Theroux: De laatste dagen van Hongkong Oorspronkelijke titel: Kowloon Tong, The Last Days of Hongkong. Amsterdam, Antwerpen: Uitgeverij Atlas, 1997. ISBN 90 254 2102 4. 238 pagina’s.

Geen opmerkingen: