In Victor Hugo’s roman De klokkenluider van de Notre-Dame bespreekt de verteller de schoonheid van de kathedraal. Hij merkt op dat dit soort bouwwerken voor de eeuwigheid niet meer opgeworpen kunnen worden. Is de architectuur in onze tijd nog te redden, vraagt de verteller zich af in het 2e hoofdstuk van het 5e boek. Wie gaat het overleven: de architectuur of de boekdrukkunst? In een essay-achtig hoofdstuk vergelijkt de verteller de bouwkunst met de boekdrukkunst.
| De boekdrukkunst. Vergis u niet, de architectuur is dood, onherroepelijk, gedood door het gedrukte boek, gedood omdat zij minder lang standhoudt, gedood omdat zij meer kost. Elke kathedraal is een miljard. Bedenk dan maar wat voor schatten nodig zouden zijn om het boek van de architectuur te herschrijven; om de aarde opnieuw te overdekken met duizenden bouwwerken; (214) |
De verteller geeft hier een toelichting op de opvatting van de aartsdiaken die voorspelt dat het boek het bouwwerk zou doden. De kathedraal is een onovertroffen bouwwerk. De hedendaagse architectuur verkeert in crisis, stelt de verteller. Hier kan alleen nog het boek tegenop. Het verhaal van De klokkenluider van de Notre-Dame vormt zelf een monument zoals de kathedraal zelf.
De verteller verfoeit de hedendaagse bouw. Het bouwen lukt niet meer. Er kan alleen maar teruggevallen worden op de klassieken, waarbij Griekse frontons worden ingevoegd in Romeinse en omgekeerd. Hij kan alleen maar verzuchten:
| De bouwkunst is alleen nog vel over been. Zij verkeert in doodstrijd. (213) |
De verteller heeft ergens wel gelijk. Al is het respect voor de middeleeuwse kathedralen sinds de verschijning van Victor Hugo’s roman De klokkenluider van de Notre-Daem enorm toegenomen. Dankzij de roman, dit boek hebben mensen weer veel aandacht gekregen voor dit bijzondere gebouw.
En die werking gaat door tot in onze tijd. Ondanks alle latere bewerkingen die niet altijd een verbetering van het origineel vormen, hebben ze ook een bijzondere uitwerking.
Voor de noodzakelijke restauratie van de kathedraal wordt gekeken naar Amerikanen. Ze zijn zo onder de indruk van de kerk in de tekenfilm van Disney, dat ze maar al te graag hun geld neertellen om het gebedshuis te redden voor het nageslacht. Beyoncé en haar man rapper Jay Z schijnen door de film ware fans van de kathedraal te zijn.
Victor Hugo: De klokkenluider van de Notre-Dame. Oorspronkelijke titel: Notre-Dame de Paris [1832]. Vertaald door Willem Oorthuizen met een nawoord van Jan van Aken. Amsterdam: Atheneum – Polak & Van Gennep, 2011. ISBN 978 90 253 6872 2. 576 pagina’s. Prijs: € 35.Bestel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten