Ter Braak, Wilders en Biskop

Het verse CDA-kamerlid Jack Biskop haalt in een openingsspeech voor zijn fractie Menno ter Braak aan. De vergelijking met de PVV komt hier angstwekkend sterk naar voren. Jammergenoeg vermeldt Biskop niet waar het vandaan komt. Het verzameld werk van Ter Braak beslaat al ruim 4850 pagina's in 7 delen. Dan is er nog de 4-delige briefwisseling tussen Ter Braak en Du Perron en zijn er nog ontzettend veel artikelen in tijdschriften die niet in het Verzameld werk zijn opgenomen.

De zoekfunctie van de nieuwe website www.mennoterbraak.nl werkt nog niet zo goed om het fragment snel te vinden. Daarnaast gebruikt Biskop een uitgave met de huidige spelling. Helaas, want ik had graag gelezen wat er om het fragment zelf heen staat. Schrijft Ter Braak dit naar aanleiding van een boekrecensie of komt het uit zijn eigen gedachtenkoker. Zeker in formulering doet het zeer Ter Braaks aan, maar context en de bijbehorende duiding is bij dergelijke citaten onontbeerlijk.


Vergelijkingen met het nazisme zijn niet van gisteren. Elke gruweldaad roept een vergelijking met de gruweldaad der gruweldaden op. Het vraagt wel om veel nuancering die in het stuk van Biskop ontbreekt. Ook mist hij de boot door vervolgens geheel volgens christen democratisch gebruik een fragment uit de bergrede aan te halen.

Hitlers doelen

De vergelijking door een fragment van Ter Braak aan te halen over het nationaal-socialisme van Hitler, lijkt erop dat Biskop bijvoorbeeld het boek Kanttekeningen bij Hitler van Sebastian Haffner niet gelezen heeft. Dat boek toont namelijk de dubbele doelen die Hitler nastreefde. Het eerste doel is Duitsland als overheerser in Europa. Het tweede doel is de vernietiging van alle joden in Europa, de holocaust.

De vergelijking van de joden naar de moslims is snel gemaakt. Het idee van een moslim-holocaust hangt in de lucht. Maar dat heeft Wilders nooit gezegd. De stap van het isoleren van een groep mensen - bij Wilders vanwege hun geloof - naar de totale vernietiging van een volk is lang. Het moment dat Menno ter Braak hierover schrijft in 1937 is een moment waarop het eerste doel van Hitler erg dichtbij ligt. Het tweede doel ligt nog mijlenver weg en heeft zich ook veel meer in het geniep afgespeeld.

Misplaatst

Het is misplaatst om alles met de holocaust te vergelijken. Dat geldt evenzeer voor de vergelijkingen van Wilders van de islam met de holocaust. Naar mijn oordeel is de intellectuele benadering van Biskop, vermengd met een christelijk sausje, net zozeer angst met angst bestrijden.

Het oproepen van een vergelijking van Wilders met Hitler veroorzaakt namelijk net zo'n paniekreactie. Mijn voorkeur zou uitgaan naar het zoeken van de dialoog, die misschien juist met Wilders begonnen is en die hij niet durft aan te gaan. Een dialoog waarin het probleem wordt besproken en de toenadering.