Actief de Tweede Wereldoorlog opzoeken in een boek doe ik zelden. Zeker niet rond de periode van 4 en 5 mei om de vraag van Petepel te beantwoorden. Als ik de oorlog tegenkom, kom ik hem toevallig tegen. Zoals in de roadnovel Remington van Bert Natter die ik gisteren uitlas.
Deze roman haalt hier een boeiend onderwerp aan: het bombardement van de geallieerden op Hamburg op 24 juli 1943. Operation Gomorrha. Het regent die nacht bijna 100.000 brandbommen op de stad. Het offensief duurt tot 3 augustus.
Vuurstorm
Het moet een verschrikkelijk bombardement zijn geweest. De weersomstandigheden die nacht veroorzaakten een ware vuurstorm. De vader van de hoofdpersoon en ik-verteller heeft het ternauwernood overleeft. Hij heeft zijn leven te danken aan de buurvrouw die hem meenam een schuilkelder in. Zijn ouders bleven achter in de groentewinkel om deze te blussen als het in brand vloog.
Waarschijnlijk heeft dit bombardement het grootste aantal Duitse burgerslachtoffers tot gevolg gehad, meer dan de 25.000 mensen die in Dresden stierven. Naar schatting kwamen er 40.000 mensen om het leven. Daarmee staat Hamburg op de eerste plaats in de top 10 van ‘doden bij luchtaanvallen’.
Verstandige buurvrouw
Volgens de verteller in Bert Natters Remington is de buurvrouw:
| zo verstandig om aan het bevel gehoor te geven en naar beneden te gaan. (197) |
In het boek De brand, De geallieerde bombardementen op Duitsland, 1940-1945 merkt de schrijver Jörg Friedrich op dat het grootste gedeelte van de circa 40.000 slachtoffers niet op straat vielen maar in de hel van de kelders:
| Daar heersten deels dezelfde, deels andere wetten van de brandchemie. De kelder nam de hitte van buiten op en werkte na enige tijd als een crematorium of hij vulde zich ongemerkt met dodelijke brandgassen. Met 70 tot 80 procent noemen de Hamburgse autoriteiten vergiftiging door gas als meest gangbare oorzaak. (201) |
Ook de verteller van Bert Natters roman merkt op dat er in de kelder mensen stikten. De vader van de hoofdpersoon weet te ontsnappen aan al dit leed en is een van de weinige overlevenden van dit verschrikkelijke bombardement. De buurvrouw brengt de kleine jongen naar het nabijgelegen Buxtehude. Daar zet ze hem op de trein naar Nederland. Een zus van zijn moeder moest daar wonen.
Gruwelen bombardement blootleggen
In Remington weet Bert Natter heel treffend de gruwelen van een bombardement bloot te leggen. Het haalt het erge verhaal van de oorlog gelijk dichterbij. Zeker ook het leed dat onschuldige Duitsers treft. Dan is het verhaal over goed of fout helemaal niet zo simpel als het lijkt. Ook de Duitsers zijn het slachtoffer van de nazipraktijken.
De roman die ik nog ga lezen over een ander bombardement, het bombardement op Dresden, is de Franse roman L’Adieu à la femme sauvage van Henry Coulonges. Het boek is onlangs vertaald door Geertrui Marks en Lia Tuijtelaars onder de titel Vertrokken. Ook deze roman behandelt de vraag wie eigenlijk schuldig is in een gruwelijke oorlog. Ik ben daar best benieuwd naar.
Bert Natter: Remington. Amsterdam: Uitgeverij Thomas Rap, 2015. ISBN: 978 94 004 0270 6. 224 pagina’s. Prijs: € 18,90
#50books
Dit is het antwoord op vraag 18 van het blogproject #50books. #50books is een initiatief van Peter Pellenaars. Na Martha Pelkman in 2014 heeft Peter het in 2015 weer overgenomen. Bekijk mijn andere bijdrages voor dit bijzondere boekenblogproject.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten