Het is er steeds niet van gekomen om dat Grebbeliniepad te gaan lopen, maar dan is het zover: we lopen de eerste twee stukken van de route. Het eerste leidt langs en over de Grebbeberg. Het eindigt bij het Hoornwerk, een verdedigingswerk dat aan de voet van de Grebbeberg staat.
Ik ga met de trein naar Rhenen, bij Veenendaal Centrum stapt mijn moeder op. Vanaf het station gaat de route direct naar de Rijn, waarna een groot stuk langs het water loopt. Het mooie zomerweer is heerlijk, maar het pad was erg druk met allemaal fietsers die langsreden. Het was zo bijna onmogelijk naast elkaar te lopen. De zon schijnt warm op de rug en verbrandt de nek. Goed insmeren.
De trappen op naar de Koningstafel. Dat is een plateau bovenop de Grebbeberg waar de ringwalburcht ligt. De burcht is een aarden wal, die gemarkeerd wordt door een prachtige toren. Hier woonde vroeger de boswachter. Het toeval wil dat een kleindochter van de voormalig boswachter hier met haar kinderen is. Ze zoekt naar allerlei herinneringen uit haar jeugd. Volgens haar is veel verdwenen van het authentieke boswachtershuis in de vorm van een heuse burcht. De kelders beneden met fraaie gewelven zijn uitgeleefd. Het lijkt of er regelmatig brandjes gesticht worden.
De route door het bos is wel lastig te vinden. De diepe gleuven lijken op de oude loopgraven, maar het kunnen ook natuurlijke afzettingen zijn. De militaire begraafplaats met de klok aan de andere kant van de weg. De weg over de berg die bij het herdenken van de gevallenen op 4 mei is afgezet.
Langs Ouwehands dierenpark, de Heimersteinselaan in. Een echte boslaan met hoge beukenbomen aan weerszijden. Midden in het bos, in de nabijheid van een grote uitsparing, is een heuse loopgraaf nagebouwd zoals deze aan het begin van de Tweede Wereldoorlog waren gegraven. Deze valleistelling brengt de geschiedenis wel dichterbij.
Zo’n loopgraaf helpt mee je voor stellen hoe het als soldaat hier gevoeld moet hebben. We denken aan een buurman – ome Koos – van mijn opa en oma, die aan het begin van de oorlog gestationeerd was bij de Grebbeberg. Hij zou in één nacht grijs zijn geworden van angst. De verhalen van weleer worden gelijk concreet door zo’n reconstructie van een loopgraaf.
Iets verderop een heuse kazemat, geschikt voor 3 militairen. Ook hier is een stukje loopgraaf bijgebouwd. Het maakt zo’n verdedigingswerk ook concreter. De hoge bomen eromheen suggereren dat ze er altijd gestaan hebben, maar ik betwijfel dat omdat het het zicht weghaalt. Het verhaal gaat dat vrijwel elke (oude) boom op de Grebbeberg nog de resten van kogels en granaatscherven heeft van de slag die hier in de meidagen van 1940 is gevoerd. Het enorme gat in de boom achter de kazemat suggereert dat ook hier de kogels, bommen en granaten in het rond vlogen.
Dan kom je uit bij het Hoornwerk, een imposant verdedigingswerk uit de 18e eeuw. Het bestaat uit voornamelijk aarden wallen die moeilijk zichtbaar zijn in dit jaargetijde. De bastions die we al eerder zagen langs de Rijn hebben wel duidelijke vormen, maar het verdedigingswerk moet in de hoogtijdagen er heel indrukwekkend uit hebben gezien.
Ik denk aan de eenzame hoofdpersoon van het verhaal ‘Dood weermiddel’ van Hotz. Hij dient een dergelijk verdedigingswerk te onderhouden en de aarden wallen op de juiste hoogte te houden. Het is een bijna onmogelijke taak. Hij wordt dan ook aardig dwarsgezeten door zijn vrouw.
Dan komt een saai gedeelte van de wandeling, het tweede gedeelte van de route voert langs de oude grift, later uitgegraven tot het Valleikanaal. We hebben hier vaak langs gefietst, zeker later toen er zo’n mooi fietspad langs kwam te liggen. Hier rijden de fietsers in de vorm van senioren en elektrische fietsen af en aan.
Het mooie weer verleidt de bewoners van de Gelderse Vallei tot het pakken van de fiets. Zodoende lopen we regelmatig achter elkaar. Van de verdedingslinie is niet veel te zien, wel een vistrap en een eendenkooi.
We zijn vervuld van ons gesprek. Moeder en zoon bespreken de laatste stand van zaken. Verderop houdt het fietspad op. Bij de boer halen we vers water, een appel en een waterijsje. Dan komt de Blauwe hel, een stukje moeras zoals het allemaal rond Veenendaal is geweest voor het turf werd afgegraven. Hier ben ik vaak geweest en komt mijn moeder nog vaak. We zijn er bijna. Met meer dan 16 kilometer in de benen is het genieten van de Tjap Tjoi die mijn vader heeft gemaakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten