Een paar jaar terug gaf Bart de Graaff een boeiend boekje uit met plaatsnamen in Zuid-Afrika. Hij bezocht het politiebureau in Gouda-Noord en fotografeerde het stationsgebouw in Middelburg aan. Allemaal vertrouwde namen die iets exotisch kregen door hun bijzondere locaties.
De plaatsnamen die André Brink in De bidsprinkhaan geeft, laten een heel andere functie zien. Zoals in de opsomming van de plaatsen die Kupido aandoet bij zijn omzwervingen rond zijn standplaats Dithakong. Hij trekt met zijn ossenkar door een wereld van zand en gesteente, vertelt de verteller. Elke plaats staat voor een herinnering:
| Vlermuislaagte en Makukukwe Gemsbok, Bloubospan en verder naar Heuningkrans en Pramberg en Denkbeeld en Grootgewaag oftwel Veelgewaagd naar Vuilnek en Omvrede, oftewel Vrede Alom naar Dammetjie en Titiespoort en Jakkusrus en Miershoopholte en daarvandaan naar Diepdruppels en Vrijboom en Suidsande en Geduld |
Refereren de namen in Bart de Graaffs boekje naar het moederland. Hier krijgen de namen vooral een referentie naar de herinnering die Kupido met de plekken heeft. Het zijn de plaatsen die hij een naam geeft.
Plaatsen van herinnering, dat is de functie die de namen die André Brink in zijn roman geeft. De kracht van de plaatsnamen die Bart de Graaff in zijn boek geeft, is de verwijzing naar de Nederlandse tegenhanger. Ook hier zijn het plaatsen van herinnering, maar dan van de blanken die hun nieuwe plaatsen vernoemen naar de plaatsen waar ze vandaan komen.
Daarnaast besteedt Bart de Graaff ook aandacht aan de verhalen zoals André Brink die in De bidsprinkhaan vertelt. Daarmee krijgt het landschap met zijn Nederlands aandoende namen een geheel eigen plek in de herinnering.
Bart de Graaff: 1599 km tussen Amsterdam en Gouda, Een ontdekkingstocht langs Nederlandse plaatsnamen in Zuid-Afrika. Schiedam: Scriptum, 2012. 136 pagina’s. ISBN: 978 90 5594 892 5.
André Brink: De bidsprinkhaan. Oorspronkelijke titel: Praying Mantis. Vertaald door Rob van der Veer. Amsterdam: Meulenhoff, 2004. ISBN: 90 290 7760 3. 288 pagina’s.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten