Regelmatig ga ik naar de Kringloopwinkel om wat rond te neuzen. Meestal liggen er heel aardige boekjes voor malse prijzen. Uit nieuwsgierigheid nam ik drie weken terug het boekje Nooit meer slank mee van Marjan Berk. Deze recensie is de eerste in een reeks waarin ik boekjes onder het stof vandaan haal voor een korte bespreking.
Het boekje Nooit meer slank trok mijn aandacht. Ik vond het begin leuk van een vrouw die een jurk wil passen die twee maten te klein is, met alle gevolgen van dien. De belangrijkste reden om dit boekje mee naar huis te nemen, was de specifieke geur van het boekje. Bij het openen en bladeren snoof ik een parfumlucht op van vergane rozen. Niks mufheid, maar de kruidige geur van opsmuk uit het verleden.
De boeken van Marjan Berk behoren tot het genre van de chicklit, maar dan voor de oudere dame. Het zijn niet al te zware boeken van, voor en door vrouwen. Nooit meer slank vormt inhoudelijk pure informatie voor vrouwen. Mannen ontfermen zich niet zo vaak over een vetkwab of een onderkin. Voor vrouwen is dit vaak een bron van ergernis. De acceptatie van het lichaam voor omgeving en het personage zelf, geeft voer voor 125 pagina's verhaal. Veel wordt erbij gehaald en weinig zelfkritiek blijft het personage bespaard.
De behandeling van het onderwerp komt sterk overeen met de boeken zoals Hanneke Groenteman ze de laatste jaren publiceerde, het egodocument Doorzakken bij Jamin (2003) en het meer journalistieke Dikke dame (2006). Ook deze boeken leggen een verband tussen de honger in de hongerwinter van 1944/1945 en de aanleg tot dikte op middelbare leeftijd. Of het effect van de zwangerschap op het vrouwenlichaam.
Het einde van de boeken komt eveneens overeen: tevreden zijn met het lichaam dat je hebt. Eten is niet eten, maar een emotie. Vaders die sterven, zonen die geboren worden en scholletjes die net gebakken worden als de geliefde een hartaanval krijgt. Gewichtiger kun je over overgewicht niet doen.
Het verschil tussen Doorzakken bij Jamin en Nooit meer slank is ruim twintig jaar. Beide boeken vormen een klacht tegen het slanke schoonheidsideaal en zoeken naar een acceptatie van de molligheid. Wel is de omgeving veranderd. In het 1981 van Marjan Berk is overgewicht een uitzondering, in de 21e eeuw van Hanneke Groenteman is overgewicht een algemeen maatschappelijk verschijnsel. Marjan Berk hoeft zich nog niet te verweren tegen televisieprogramma's als de Afvallers XXL of een vettax op kroketten. Verschijnselen waar Hanneke Groenteman wel op reageert.
Toch bedient Marjan Berk zich van zwaardere literaire registers dan Hanneke Groenteman doet. Zo past het scheuren van de te kleine jurk in het eerste hoofdstuk, goed bij de sluike avondjurk van het laatste hoofdstuk. Ook vind ik Nooit meer slank een stuk vrolijker, olijker en gezelliger dan de boeken van Hanneke Groenteman. De laatste houdt altijd iets klagerigs, terwijl Marjan Berk gewoon aan het einde van haar boek opmerkt: 'Ik houd zoveel van eten, het stoffeert en klerut mijn leven. Er zijn mensen die andere hartstochten hebben en eten onbelangrijk vinden.' (124)
Marjan Berk: Nooit meer slank. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas, 1992 [1981]. Vierde druk. ISBN: 90 254 0163 5. Prijs: € 1,20 (bij De Kringloper, Almere). 125 pagina's.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten