17 maart 2014

Arles, bloesem en licht

image

Als Paul Theroux op reis is rond de Middellandse Zee in De Zuilen van Hercules wil hij overdag in Arles aankomen. Hij belandt rond dezelfde tijd van het jaar als dat Vincent van Gogh daar aankwam op 20 februari 1888. Hij werd getroffen door het licht. Vincent schreef zijn broer Theo dat het leek of hij in Japan aankwam. Paul Theroux heeft er een verklaring voor:

Dat kwam door het licht, die kristalheldere kleuren. En bovenal kwam het door die bloeiende bomen. En het toeval wilde dat die februarimaand koud was geweest, met sneeuw. Van Gogh had tot zijn opwinding tsakken gezien die overdekt waren met sneeuwvlokken en witte bloesems – en dat in een laag, op Holland lijkend landschap van vlakke velden en rijen bomen langs de Rhone. (94/95)

Het is niet alleen het licht, de bloesem heeft ook iets magisch. Zo wegdromend bij de amandelbomen op het stationnetje van Arles, heeft Paul Theroux de voorbijrazende TGV helemaal niet in de gaten:

De trein gierde als een neerstortende straaljager, met een snelheid van ongeveer tweehonderveertig kilometer per uur, en met zo’n enorme luchtverplaatsing dat de bloemblaadjes van de amandelbomen werden weggeblazen. (99)

De rest van de dag heeft Paul Theroux het voorbijsuizen van de TGV nog in zijn hoofd, alsof zijn hersenen uit zijn oren werden gezogen. Later refereert hij nog naar dit moment als hij door de oude ommuurde stad op Rhodos loopt. Hij luistert naar de verhalen van de x-benige Spillman en denkt aan zijn Arles, Van Gogh en de amandelbloesem:

Ik herinnerde het Arles van Van Gogh omdat ik bijna overreden was door een TGV op het station van Arles terwijl ik verrukt naar de amandelbloesem stond te staren. (461)

Het is de kracht van Paul Theroux. Je voelt je als lezer precies hetzelfde. Je loopt met Spillman mee en zweeft in gedachten mee naar de plekken waar je honderden bladzijden eerder was. Het is de ultieme reiservaring…

Bespreking van Paul Theroux: De Zuilen van Hercules, Een reis rond de Middellandse Zee. Vertaling van The Pillars of Hercules, A grand Tour of the Mediterranean. Vertaald door Tinke Davids. Amsterdam: Uitgeverij Atlas, 1996. 512 pagina’s.

Geen opmerkingen: