14 maart 2014

Dubbele cruise

image

In De zuilen van Hercules schrijft Paul Theroux over zijn tocht door het Middellandse Zeegebied. Zo doorkruist hij de zee op een cruiseboot. Aan boord van het luxeschip de MS Seabourne Spirit doet hij Italië en Griekenland aan. Uieindelijk belandt hij in Istanbul.

De reizigers aan boord van het schip zijn of heel rijk of ze hebben lang gespaard voor de cruise. De kosten zijn dan ook aanzienlijk. Voor bijna 2000 dollar per dag laten de passagiers zich in de watten leggen. Na een paar dagen varen, meert het schip weer ergens aan waar de passagiers van boord kunnen om de stad te bezichtigen. Het zijn vrijwel allemaal bejaarden of zieken met wie Paul Theroux vaart:

De meerderheid bestond uit ‘senioren’, zoals ze zichzelf noemden, mensen die het geld of de tijd hadden om aan zo’n cruise te beginnen. De meeste passagiers schreeuwden, want ze waren doof. Hun gezichtsvermogen was zwak. Afluisteren was dus een makkie voor me, evenals het maken van aantekeningen. (297)

Paul Theroux vaart gratis mee. Hij krijgt de reis aangeboden van de cruisemaatschappij. Hij ziet dat niet als een probleem. Zijn manier van schrijven wekt voortdurend de indruk alsof hij hapt naar de hand die hem te eten geeft, schrijft hij.

Het leven aan boord van het schip, weet Paul Theroux perfect te vangen. De gasten morren over het eten in de steden die ze aandoen. Soms blijven ze zelfs aan boord omdat ze geen afscheid kunnen leven van de luxe. Voor 2000 dollar per dag krijgen ze ook een vorstelijke behandeling.

Ook de schrijvende Paul Theroux wordt in de watten gelegd. Hij begint er zelfs positief over te schrijven. Hij neigt er even naar om een saai reisverslag te schrijven. Vanaf de MS Seabourne Spirit wordt de zee blauwer en de kust schoner. Een reisverslag waarvoor hij zelf waarschuwt:

Het saaiste reisboek is volgens mij een boek waarin de schrijver vagelijk beweert dat hij het zo heerlijk heeft. (289/299)

Hij houdt niet van dit soort pochers. Ze verbergen voor de lezer de opeenstapeling van ergernissen waaruit een reis doorgaans bestaat. Gelukkig nadert het schip Pompeii. Paul Theroux kan de verleiding niet weerstaan hier te kijken.

Hij knoopt in de antieke stad een gesprek aan met de Italiaanse gids over geslachtsdelen. Iets waarvan Italianen bezeten zijn, zou James Joyces hebben gevonden. Volgens Paul Theroux is Pompeii niet meer dan ‘één grote pik’. De reactie van de gids laat zich raden.

Paul Theroux zou Paul Theroux niet zijn als hij in Istanbul overstapt op een ander cruiseschip. Hij verruild het paradijs voor een roestig en oud schip dat hij in de haven ziet liggen. Het is de MS Ak Deniz wat zoveel betekent als ‘witte zee’, ze oude Turkse naam voor de Middellandse Zee.

Het contrast met de luxecruise op de MS Seabourne Spirit is enorm. Hij is de enige Westerling op het schip en geniet van de gesprekken met de voornamelijk Turkse passagiers aan boord van het schip. Hier spreekt de Paul Theroux die net zo goed observeert als op het andere schip, maar het levert een heel ander verhaal op.

Het mooie van De zuilen van Hercules is dat Paul Theroux beide verhalen geeft en daarmee binnen één reis op meerdere manieren reist. Het geeft een mooie inkijk in de verschillende culturen die hij aandoet, waarbij de luxe cruise het belachelijkste is.

Bespreking van Paul Theroux: De Zuilen van Hercules, Een reis rond de Middellandse Zee. Vertaling van The Pillars of Hercules, A grand Tour of the Mediterranean. Vertaald door Tinke Davids. Amsterdam: Uitgeverij Atlas, 1996. 512 pagina’s.

Geen opmerkingen: