Bij de organisatie van de wereldtentoonstelling die Jannetje Post in Het Boschuis van Pauline Broekema bezoekt, heeft de Leidse hoogleraar Pieter Johannes Veth een grote rol gehad. In zijn biografie Een Indische liefde, P.J. Veth (1814-1895) en de inburgering van Nederlands-Indië vertelt biograaf Paul van der Velde over de wereldtentoonstelling. De naam van het hoofdstuk draagt de veelzeggende titel ‘Indië aan de oevers van het IJ’.
Het moet een enorme happening zijn geweest, geïnitieerd door de KNAG. ‘Het hoofdgebouw mat 120 bij 340 meter en bevatte meer dan twintig nationale inzendingen, inclusief een Transvaalse. De Veths (vader Pieter Johannes en zoon Daniël) leverden een actieve bijdrage aan het opzetten van de tentoonstelling en de tent waarin Nederlands-Indië. Volgens biograaf Van der Velde maakte het publiek voor het eerst kennis met de klanken van de gamalan.
Van der Velde vermoedt dat de confrontatie met het ‘echte’ Indië wel een bijzondere lading moet hebben gehad voor de oude Veth. Hij heeft zich nergens hierover expliciet uitgelaten. Behalve over de twee ronggengs. Het gegil van de twee danseressen kon hij niet bepaald waarderen blijkt uit het citaat uit De leer der signatuur (1894) dat Paul van der Velde opvoert als bewijs:
| Al wie ooit het gegil der ronggengs, al was het slechts op de koloniale wereldtentoonstelling van 1883 te Amsterdam, zal nagaan wat dat beteekent. |
De catalogus die onder regie van Veth uiteindelijk verschijnt, komt veel te laat uit. Het eerste deel is al klaar bij de opening, maar de tentoonstelling is al in volle gang als het derde deel verschijnt. De indeling op de plattegrond en in de catalogus schijnt niet overeen te komen met de werkelijkheid, schrijft de biograaf.
In Het Boschhuis van Pauline Broekema schijnt het nagebouwde dorp ook weinig met Indië van doen te hebben volgens tabaksplanter Frans Jan ter Beek. Hij stelt dat het daar weergegeven tafereel weinig met Indië van doen had. Hij vormde een uitzondering op de vele andere bezoekers van de tentoonstelling. Zij maakten op de wereldtentoonstelling voor het eerst kennis met de koloniën.
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn vierde bijdrage over Pauline Broekema’s familiekroniek Het Boschhuis, Kroniek van een familie. We lezen dit boek vandaag bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Lees ook mijn recensie op Litnet
Pauline Broekema: Het Boschhuis, Kroniek van een familie. De Arbeiderspers, 2014. 471 pagina’s. ISBN: 9789029588973 Prijs: € 19,95
Geen opmerkingen:
Een reactie posten