Wat ruist er door het struikgewas?

Altijd als ik bijgekomen was van de lach bij de beroemde act met de onderwijzer Frits Verkade, vroeg ik mij af wat er dan eigenlijk door het struikgewas ruisde. De antwoord op die vraag is even eenvoudig als verrassend.

De oplossing, zo vertellen Rogier en Michaël Steehouder deze week in Onze taal, ligt in het boek Kara Ben Nemsi, de held van de woestijn van Karl May (orgineel uit 1892, vertaling van Het spectrum uit 1962). De vertaler citeert de eerste twee regels van een soldatenliedje, zonder de clou te verklappen. Dat antwoord ligt in het Duitse orgineel: Durch Wüste und Harem ontdekken de onderzoekers.


Het roept bij mij de vraag op hoe iemand deze oplossing vindt? Het is bijna zoeken naar een addertje in het gras. Op zo'n oplossing kun je alleen maar bij toeval stuiten, want Toon Hermans heeft het antwoord nooit gegeven. Ik probeer het me zo voor te stellen: je leest een boek over de geheimzinnige wereld van de Oriënt en je leest deze passage. Onmiddellijk leg je het verband met de sketch van Toon Hermans. 'Wat ruist er door het struikgewas, het is een...'

Ik zeg niks

Overigens bevat het nummer van Onze taal dat gisteren in mijn brievenbus viel, meer interessante artikelen. Zo schrijven Jaap de Jong en Annemarie van Velsen over de retorische truc: de preateritio. Deze truc gebruiken politici veelvuldig, maar krijgt verder niet veel navolging. Een opmerking als 'ik zeg niks' om daarmee alles te zeggen is een heel duidelijk voorbeeld van de praeteritio. Politici zeggen dat ze iets niet zullen noemen en noemen het daarmee toch.

Makelaarstaal

Daarnaast gaat Jacco Snoeijer in op makelaarstaal in huizenadvertenties. Hoe makelaars een huis aantrekkelijker proberen te maken met zinnen als 'uitzicht op loopafstand' en 'bruisende buurt in opkomst'. Ik heb een keertje een collega geholpen met het schrijven van een aantrekkelijke verkooptekst voor haar huis. Ze was ontevreden over de holle frasen die haar makelaar had opgeschreven. Toen ik er even een halfuurtje mee aan de gang ging, kwam er een heel aardige tekst los. Ze verkocht het huis binnen een week.