25 april 2015

Actus tragicus

image

Terwijl iedereen naar de Matthaüs of de Johannes luisterde, hoorde ik een paar weken terug de prachtige Actus tragicus van Johann Sebastian Bach aan. De uitvoering staat op de nieuwste cd uit de serie Bach in Context. De cantate vormt de opening van het drieluik werken van Bach rond de dood.

Naast de Actus tragicus dat na een sonatine opent met Gottes Zeit ist die allerbest Zeit, klinken op de cd van Musica Amphion en Gesualdo Consort Amsterdam de motetta Komm, Jesu komm (BWV 229) en cantate Mit Fried und Freud ich fahr dahin (BWV 125). Het zijn stuk voor stuk mooie, troostrijke werken van Bach rond de dood.

Tussen de cantates door speelt Reitze Smits de delen uit de eerste Orgelsonate en het orgelkoraal ‘Schmücke Dich, o liebe Seele’. Hij doeet op het orgel van de Martinikerk in Groningen. Dat maakt de cd tot een mooie representatie hoe in Bachs tijd muziek vorm kreeg in de kerkdiensten.

image

De sonatine van de Actus tragicus is heel mooi, mede door het bijzondere gebruik van de 2 altblokfluiten. Ze klinken heel mooi samen, versterken elkaar, maar lopen soms ook van elkaar weg om weer samen terug te komen. Het brengt de boodschap heel scherp over. Het ingetogene dat zich vermengt met de 2 viola da gamba’s en basso continuo. Een bijzondere combinatie. Niet alleen in het oeuvre van Bach.

De uitvoering vormt een mooie eenheid met de andere cantate en sterke uitvoering van de motetta. Ik ben er erg van onder de indruk. Vooral ook in de volgorde waarin alles gepresenteerd wordt. Het vormt samen een sterk geheel, waarbij de orgelwerken juist aan kracht winnen.

Het opsplitsen van de orgelsonate is een goede keuze. Ze verbindt alle onderdelen. Het orgelkoraal ‘Schmücke dich, o liebe Seele’ is misschien wel 1 van de mooiste orgelkoralen van Bach. De intentie waarmee Reitze Smits het speelt maakt het bijna tot een sleutel op de cd.

Daarmee ben ik heel nieuwsgierig geworden naar de andere cd’s uit deze serie. Ik trof deze cd samen met het dikke boek dat uitleg geeft over alle werken, bij de bibliotheek. Het was een aangename verrassing waarmee ik hernieuwd kennismaakte met die enorme schat aan muziek die Bach schreef: zijn cantates. Ze vormen kleine Passionen op zich en evenaren de Matthaüs en Johannes regelmatig.

Bach in context Actus tragicus. Cantates, motetten en orgelwerken van Johann Sebastian Bach, uitgevoerd in liturgisch-muzikale context. Uitvoerenden: Musica Amphion, Gesualdo Consort Amsterdam, Reitze Smits (orgel), Pieter-Jan Belder (algehele muzikale leiding). Et’cetera Records. ISBN: 9789462285491. EAN: 8711801014890. Prijs: € 25.

Geen opmerkingen: