De 75e sterfdag van Jan Voerman (1857 – 1941) is de reden van de tentoonstelling Oneindig Laagland in het Stedelijk Museum Kampen. De gratis treinkaart in de vorm van het boekenweekgeschenk bracht mij op het idee de tentoonstelling nog te bezoeken. Ik zag een interview met achterkleinzoon Jacob Jan Voerman bij de schilderijen en wist het: daar moeten we heen.
De wolkenluchten bij de IJssel. De hemel die uitdrukt hoe hij zich van binnen voelt. De wolken als zielenroerselen. Het past goed bij hoe ik elke dag naar de hemel kijk op zoek naar hoe ik mij van binnen voel. Ik probeer het te vangen in een kort gedicht, een haiku. Het is slechts een gedachtekronkel, niet veel meer.
De rust die uitgaat van de schilderijen van Jan Voerman, valt meteen weer op als ik de zalen betreedt waar de wisselexpositie Oneindig laagland staat. De titel verwijst naar het beroemde gedicht van Hendrik Marsman. Dit gedicht verwijst juist naar de rivier. De IJssel die de wolkenluchten oproept in het werk van Jan Voerman.
Op de grond, het weiland waar de koeien grazen of de paarden noppen. Of het vergezicht, de stad Hattem ligt vaak aan de horizon. De stad aan de einder, waar de wereld ophoudt of begint. Ze liggen onder die wolkenhemel, waar kleuren, licht en donker, elkaar afwisselen. Soms op een regenachtige dag is de hemel een grote vlek waarin nauwelijks is te bespeuren valt. Bijna surrealisme.
Voor mij het feest der herkenning. Sommige schilderijen bijna vlekkerig in een bedrevenheid die ik herken van ander werk van Jan Voerman. Andere keren is daar weer die IJssel met het vergezicht. Net als de stillevens, het potje, die op zichzelf staan en waar opnieuw rust uit spreekt.
De balans spreekt uit deze schilderijen. Het opgaan in het landschap, het beeld van de bloemen in de kleurrijke blauwe mosterdpot. En zo meander ik door de tentoonstelling. Als een brede rivier die traag door het oneindige landschap stroomt. Terwijl het buiten miezert openbaart de rivier zich in alle vormen aan mij. Het is de innerlijke ziel waarin ik meega en voel hoe een schilder als Jan Voerman je meetrekt in zijn wereld.
Zelfs op weg naar het treinstation, op de brug over de IJssel zie je even die lucht. Hoe grijs ook, in alle tinten tussen wit en grijs spelen. Een hemel die je probeert te laten zien hoe je je van binnen voelt.
De expositie Oneindig Laagland in het Stedelijk Museum Kampen is tot en met zondag 3 april 2016 te zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten