11 maart 2016

Hedendaagse orgelmuziek

image

Het is in de nazomer geweest dat ik voor het laatst een orgelconcert bezocht. De treinkaartjes van de Blokker zijn tot zondag geldig, daarom ga ik naar het orgelconcert van Jan Hage in de Domkerk van Utrecht. Het is een concert in de serie vanuit de Nicolaikerk, waarbij allerlei nieuwe muziek wordt gepresenteerd van onder andere Cor Kee, Joep Straesser, Jan Welmers, Zeno van den Broek en Gagi Petrovic. De Domkerk doet mee met een eigen concert door domorganist Jan Hage.

image

Buiten de kerk, onder het gewelf van de doorgang van de Domtoren, speelt een accordeonist Bachs beroemde Toccata. In de Domkerk barst het hedendaagse orgelgeweld los. Dat is nog eens andere koek die Domorganist Jan Hage aan zijn gehoor serveert.

Er is best wat hedendaagse orgelmuziek, in Nederland is een aardige productie van nieuwe orgelmuziek. Dat bewijst Jan Hage wel met zijn orgelconcert. Hij speelt werken van Hans Koolmees, Leo Samama en Jan Welmers. De laatste is zijn leermeester en met Sequens sluit Jan Hage zijn concert af.

image

Te beginnen met Hans Koolmees. De werken die Jan Hage van hem speelt zijn niet altijd even toegankelijk. Het openingswerk ‘Estampie’ heeft mooie referenties naar Middeleeuwse muziek. Het manualiter muziekstuk bevat een boeiende wisselwerking tussen bovenwerk en rugwerk. De motieven komen soms uit in een bijzondere akkoorden. Ze versterken daarmee de werking van de Middeleeuwse inspiratiebronnen.

Dat gebeurt ook in met ‘Van Straten’ de lange akkoorden en ritmische motiefjes maken tot een intrigerend werk. Koolmees krijgt je pas echt te pakken met het muziekstuk ‘Ten Oorlog!’ een verwijzing naar de gelijknamige roman van Tom Lanoye. De donkere akkoorden, het heldere middendeel waarbij je het kapotgeschoten slagveld voor je ziet om te eindigen in de totale destructie.

Hier brult en huilt het orgel zoals een orgel dat alleen kan. Gecombineerd met de overweldigende ruimte van de Domkerk, komt het muziekstuk als een complete vernietiging over. Het stuk sluit ook nog eens af met een zware boodschap, gezongen door de mezzo-sporaan Natasja van der Hout. Het behoort zeker tot het meest intense muziekstuk vanmiddag in de Utrechtse Domkerk.

image

De 5 Bagatellen opus 83, van Leo Samama zoeken de vele mogelijkheden van het orgel en het muzikale thema B-A-C-H. De grappige verwijzing naar de dreigende diepe tonen van het populair The Phantom of the Opera. Het plaatst het orgel weer midden in de wereld, zoals het hoort. De bagatelle met de fluiten is veruit het boeiendste. Het spel met de mooie akkoordwisselingen en dissonanten, geeft het muziekstuk een mystiek karakter.

Natuurlijk biedt de ‘klassieker’ van Jan Welmers het hoogtepunt. De ‘Sequens’ geeft een interessante inleiding in de wereld van de minimal muziek. De wisselingen maken dat het muziekstuk geen moment verveelt. Juist de grote hoeveelheid aan motieven en wisselingen geven het muziekstuk niet de spanningsopbouw zoals de andere grote minimalwerken van Jan Welmers dat wel doen. In ‘Sequens’ zorgen Gregoriaans aandoende motieven en een prachtige opbouw voor een onvergetelijke ervaring. Zeker ook in combinatie met de mooie klank van het Domorgel. Geen betere afsluiting van een concert met hedendaagse orgelmuziek.

Geen opmerkingen: