Bill Clinton

De Amerikaanse oud-president Bill Clinton komt uit het Zuiden, merkt Paul Theroux op in zijn nieuwste reisboek Het diepe Zuiden. De president werd geboren in het plaatsje Hope, in het zuidwesten van Arkansas.

Hot Springs

Bill Clinton zat nog in de buik van zijn moeder toen zijn vader William Blythe verongelukte. Later trouwde zijn moeder met de ‘luie zuipschuit’ Roger Clinton en verhuisden ze naar het 150 kilometer verderop gelegen Hot Springs.

Paul Theroux haalt de schrijver uit Arkansas, Jay Jennings aan als hij het over de rassenscheiding heeft die Bill Clinton zich zou menen te herinneren in zijn autobiografie My life. Het zou vooral om sepiakleurige en nostalgisch gekleurde herinneringen gaan.

Zwijgen

Zo schrijft de Amerikaanse president over roomijsjes, pittige kaasburgers, appeltaart, films en bioscopen. Over het ‘echte’ onderwerp, de rassenscheiding, zwijgt Clinton in alle talen:

[H]ij zegt er niet bij dat de balkons en de achteringang van die bioscopen voor zwarten waren; dat motels en restaurants gesegregeerd waren; dat die zwarte buurt van Hot Springs ellendig arm en vervallen was. (398)

Paul Theroux rijdt met zijn auto door de andere kant van de stad waar Bill Clinton woonde. Hier ziet hij dat het 50 jaar later nog steeds arm en overduidelijk verwaarloosd is. Langston lijkt op een zwarte ‘lokasie’ in een buitenwijk van Johannesburg.

Grote projecten

Het is de kritiek die Paul Theroux heeft op de oud-president van de Verenigde Staten. Waarom zet het ‘Clinton Global Initiative’ zich in voor grote projecten in India en Afrika, maar verwaarloost het de arme mensen in eigen land? Het is een vraag die regelmatig terugkeert in Paul Theroux’ Het diepe Zuiden: waarom zoveel aandacht voor armoede in de wereld, terwijl de bevolking in eigen land bittere armoede lijdt?

Liever geen Bill Clinton

Het antwoord vindt hij niet. Al merkt Paul Theroux dat ze in het Zuiden Clinton liever niet zien komen:

‘Als CLinton hier kwam,’ zei Andre, ‘zouden die ouw jongens zeggen: “Waarom kom je hier? Waarom wil je dingen veranderen?”‘ Hij keek de kamer rond voor bevestiging en kreeg de knikjes die hij had verwacht. ‘Daarom doet hij dat niet.’ (463)

Zou Bill Clinton nu speciaal voor zijn vrouw gaan afreizen naar het Zuiden? Ik vraag het mij af. In het Zuiden hebben ze Bill Clinton namelijk door.

Paul Theroux: Het diepe Zuiden, Vier seizoenen op tweebaanswegen. Met foto’s van Steve McCurry. Oorspronkelijke titel: Deep South. Nederlandse vertaling: Miebeth van Horn. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2016. ISBN: 978 90 450 3051 7. Prijs: € 34,99. 508 pagina’s. Bestel