Het verhaal waar Het diepe Zuiden van Paul Theroux vooral over gaat is het verhaal van de zwarte bevolking. Elke benaming die je deze bevolkingsgroep geeft is teveel. In het indrukwekkende essay waarmee Paul Theroux het eerste deel van zijn reisverslag afsluit, is tekenend: ‘Intermezzo: Het taboewoord’. Het sluit naadloos aan bij onze discussie over Zwarte Piet.
Taboewoord
Het draait om het n-woord, het woord ‘neger’ of ‘nigger’. Het betekent niet veel meer dan ‘zwart’ maar is heel zwaar beladen. Een blanke mag het woord niet over zijn lippen laten gaan:
| Mijn ouders verafschuwden het woord, ook dat soort conventioneel gebruik ervan. Ze beschouwden het terecht als racistisch en als blijk van benepenheid en onwetendheid van de gebruiker. Ik kan geen enkel ander woord in het Engels bedenken dat zo’n kracht heeft: dat woord uitspreken is zoiets als vuurspuwen. Het woord zelf is historisch gezien een neerbuigend synoniem voor slaaf en impliceert een inferieur, zelfs minder dan menselijk wezen. (153) |
Het is vooral de historie die op het woord drukt en die blanke mensen in verlegenheid brengt. Terecht. Het is ook verschrikkelijk wat er in het verleden is gebeurt. De hele slavenhandel. Het misbruiken van mensen om er rijk van te worden. Het letterlijk over lijken gaan om er nog meer winst uit te halen.
Rappers
De enige die het woord ongegeneerd mogen gebruiken, zijn de zwarten zelf. De donkere rappers bedienen zich in hun raps gretig van dit woord waarbij blanken hun maag voelen draaien van schaamte. Het woord geeft deze rappers macht. Macht om als enige te spreken over ‘nigger’ of ‘nigga’. Op het moment dat een blanke dit woord gebruikt, kun je hem beschuldigen van racisme. Op het moment dat een zwarte rapper erover zingt, is hij een held die het taboe durft aan te snijden.
| [R]appers hebben op basis van dit woord een exclusief zwart outlaw-priesterschap gecreëerd, terwijl ze wel de goedkeuring van blank publiek willen voor hun muziek. Maar er is niet één blanke in Amerika die de woorden van deze met slang beladen songs in het openbaar zou kunnen herhalen zonder baan en reputatie op het spel te zetten en mogelijkerwijs zelfs het risico te lopen te worden beschuldigd van poging tot racistische ophitserij. (159) |
Het brengt de blanken op een achterstand. De kritische opmerking die Paul Theroux er meteen bij maakt is dat het taboe vooral geld oplevert voor de rappers. Toch laat de reis van Paul Theroux zien dat in Het diepe Zuiden racisme nog iets alledaags is. De samenleving is een gescheiden samenleving waarbij blanke en donkere mensen elkaar vermijden en ook een sterke afkeer van elkaar hebben.
Rellen in Dallas
Paul Theroux slaat de spijker op zijn kop. Dat is ook terug te zien in de recente rellen in Dallas, waarbij de rassenstrijd weer volledig lijkt te zijn opgelaaid.
Paul Theroux: Het diepe Zuiden, Vier seizoenen op tweebaanswegen. Met foto’s van Steve McCurry. Oorspronkelijke titel: Deep South. Nederlandse vertaling: Miebeth van Horn. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2016. ISBN: 978 90 450 3051 7. Prijs: € 34,99. 508 pagina’s. Bestel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten