Een minderwaardigheidscomplex drukt zich niet uit in kilo's

De roman 160 kilo van Bart Van de Lierde ligt in de ramsj bij De Slegte

Ze heeft een enorm minderwaardigheidscomplex en onderhoudt een bijzondere relatie met mannen. En Nadia Krols weegt 160 kilo. Want haar gewicht is misschien wel het grootste probleem van de roman van de Vlaamse schrijver Bart van Lierde. Dik zijn en dik worden, het heeft allemaal verband met de psychische problemen van de hoofdpersoon Nadia. Maar heeft overgewicht daarmee per definitie psychische oorzaken? Het vooroordeel loert op elke bladzijde. Bovendien komt een boek waarin een vrouw met obesitas de hoofdpersoon is, niet vaak voor in de Nederlandse literatuur.

Dat alleen al maakt 160 kilo een bijzonder boek. Het boek valt gelijk met de deur in huis. De bibliothecaresse Nadia Krols komt net thuis van haar werk. Daar heeft ze net gehoord over de reorganisatieplannen van de bibliotheekvestiging van de Antwerpse Openbare Bibliotheek war zij werkt. Zij mag blijven. 2 collega's moeten weg en zij mag het werk van 1 collega overnemen. Ze is net thuis of haar vestigingsmanager Guido belt haar op om nog even na te praten. Ze hangt snel op want ze moet naar dansles. Met veel bravoure wordt verteld hoe ze zich staand bij de koelkast snel voedt. Ook haar vriendin Annette die belt, kapt ze snel af. Daarna spoedt ze zich naar de dansles. Ze doet mee op een stoel omdat haar knieën haar gewicht niet aan kunnen. Dan gebeurt het drama: ze scheurt uit haar broek.

Gelukkig heeft ze aan het begin van de dansles het telefoonnummer van een hele goede hypnotiseur gekregen van Veerle Vandenbil. Het kan haar misschien wel van haar overgewicht af helpen. Ze maakt gelijk de volgende dag een afspraak met Ron Daniels. Hij heeft geen papieren, maar dat maakt hem juist zo'n goeie. Langzaam komen de herinneringen weer terug bij Nadia. Iedere sessie zoekt ze verder naar de oorzaak van haar overgewicht: het misbruik van allerlei mannen in het leven.

De mannen zijn niet de enige dominante types die haar leven willen beheersen. Ze heeft een ronduit verschrikkelijke vriendin, die alleen aan zichzelf denkt en alleen geinteresseerd is in haar eigen verhaal. Annette wil dolgraag met Nadia op vakantie. Nadia heeft daar volstrekt geen zin in en ook geen geld voor. Ze moet de huur van haar flatje betalen en de immense hoeveelheid voedsel die ze maandelijks verstouwt. Een vakantie is vrijwel onmogelijk. Annettes minstens zo verschrikkelijke zoontje Sammy moet mee en hij wil graag naar New York. Dus Annette regelt op eigen houtje een reis naar Amerika. Nadia kan dat helemaal niet betalen en wil veel liever naar de Vlaamse kust. Dat is veel goedkoper. Maar uit angst voor haar vriendin en uit onnozelheid lukt het haar niet de reis te organiseren. Sterker nog: ze belandt van de ene ellende in de andere. Om het huisje in Knokke te regelen, belt ze haar familie voor het adres. Ze heeft al 30 jaar geen contact meer met ze gehad. Die hebben een familiefeest en ze wordt uitgenodigd. Natuurlijk gaat ze. En als haar ex ineens aan de deur staat, is het meest 'worst' scenario geboren.

Of dit die enorme 'boost' aan ellende te wijten is aan haar dikte, betwijfel ik. Nadia is iemand die erg geholpen zou zijn met een assertiviteitscursus. Daarnaast moet ze hard werken aan haar verleden dat doordrenkt is van incest, seksueel misbruik en mannen die haar misbruiken.

Dat ze lichamelijk zwaar lijdt onder haar gewicht staat buiten kijf. Ze zou last hebben van 'dood vlees' rond haar dijen en moet daarvoor geopereerd worden. Of al die medischetoestanden kloppen of kunnen, is een van mijn sterkste twijfels bij het lezen van dit boek. Ook vind ik het makkelijk om het allemaal bij haar overgewicht te leggen. Medici hebben net als niet-medici trouwens de makke om bij alle gezondheidsproblemen het overgewicht de schuld te geven. Bart van Lierde doet dat ook. Maar het menselijk lichaam is te complex om alles bij overgewicht als veroorzaker te leggen. Zo vind ik de problematiek van het dode vlees erg vermakelijk om te lezen, maar het waarheidsgehalte op medisch terrein geloof ik niet zo. Volgens mij komt dit probleem juist voor bij dikke mensen die extreem zijn afgevallen in korte tijd. Zij krijgen vaak last van de grote lappen vel die er los bij komen te hangen omdat het vet eruit is gelijnd. Bij deze mensen sterft het vel vaak af en rot op moeilijk bereikbare plekken.

Gelukkig lijkt de verteller aan het einde van de roman ook wel te twijfelen of alles op het overgewicht van het personage af te schuiven is. Nadia Krols worstelt ook in slankere vorm met haar incestverleden. De oplossing waarmee Nadia uit deze impasse komt, is dan ook niet origineel maar wel vermakelijk. Een slagroomsoes die uit elkaar spat is ook grappig om te zien. Of je eten en voleten altijd moet zien als iets waar een dieper onderliggend psychisch probleem aan ten grondslag ligt, vind ik niet. Dat je van eten dik wordt, daar ben je niet altijd mee bezig als je eet.


Het boek 160 kilo van Bart van Lierde is momenteel te koop bij De Slegte voor 6,99 euro.