05 januari 2012

Goede voornemens en de vrije wil

De dagen van het nieuwjaar zijn nog vers. Toch zal een gros van de goede voornemens al gesneuveld zijn. Dat gros wordt steeds kleiner. Zo klein zelfs dat in november en december het aantal goede voornemens flink geslonken is.

Daar moest ik aan denken bij de reflectie die StevenGort aanzwengelt in zijn blog Mopperen over mijn zelfverloochening. De reactie van Loes Wouterson Dit ben ik niet of dit ben ik ook staat in het teken van de verschillende ikken die je bezit.

Ik heb het boekje Het laboratorium in je hoofd, Of hoe filosofen te werk moeten gaan van Sebastien Valkenberg erbij gehaald. Deze prangende kwestie is namelijk voer voor filosofen. En de filosoof Sebastien Valkenberg behandelt enkele onderwerpen waarmee de filosofie zich de afgelopen eeuwen heeft beziggehouden.

Ook de filosofie onderscheidt 2 ikken: de vrije wil en de wil die in de mens zit. De vrije wil kan bepalen wie we zouden moeten zijn. De wil in ons heeft een eigen wil. Sommige mensen willen haar ook aanduiden als oerdrift of iets dat we eigenlijk niet willen, maar dat ons beheerst.

We willen ons onttrekken aan de wil in ons. Dat kan door het opleggen van strenge regels van dingen die we niet zouden mogen. Met behulp van religie kunnen we dat doen. De moderne mens doet het door zich heel veel dwangmatigheden op te leggen: 3 keer in de week hardlopen, elke dag bloggen en elke dag een appel eten. Zo krijg je grip op die wil in ons.

Gelukkig zo stelt Sebastien Valkenberg is er ook een andere oplossing, namelijk vermoeidheid. Een hevig verschil van mening met iemand zal leiden tot een woordenwisseling. Je wordt al moe bij het idee. Daarom besluit je hiervan af te zien.

De mens beschikt over een vrije wil en de wil in hem. Ze staan in strijd met elkaar als het gaat om stoppen met roken. Je vrije wil zegt dat het niet moet, want het is ongezond. Je binnenste zegt dat het lekker is en dat je er zin in hebt. Op een onbewaakt ogenblik dan geef je toch toe aan die onhebbelijkheid en steek je die sigaret op.

Waar Sebastien Valkenberg echter niet over spreekt is dat de maatschappij ook allerlei dingen kan opleggen. Je moet stoppen met roken, want het is ongezond. Koffie drinken is ook uit den boze, omdat het ongezond zou zijn. Ook is het schandalig te mopperen. Kappen ermee. Het is negatief en daar zit niemand op te wachten.

Dan leg je jezelf dus iets op. Niet omdat je het zelf vindt, maar omdat anderen het vinden. Waarom zou je jezelf dergelijke beperkingen opleggen? Ik vind dat je ook naar je binnenste moet luisteren. Zolang je jezelf en je omgeving niet in de weg staat, moet je die vrijheid nemen. We knotten dat binnenste al meer dan genoeg af. En het levert teveel eenheidsworst op.

Dus Steven: lekker mopperen. En je niet anders voordoen dan je bent. En je helemaal niets laten opleggen van wat andere twitteraars je opleggen. Dat binnenste wordt al meer dan genoeg beperkt door je eigen vrije wil. Er blijven meer dan genoeg goede voornemens over.

Geen opmerkingen: