De bibliotheek van Veenendaal is ondergebracht in een imposant pand met de naam De Cultuurfabriek. Architectonisch sluit het nieuwe gebouw bij de gevel van de wolspinnerij Hollandia dat zich aan de achterzijde bevindt.
De voorgevel ziet uit op het Kees Stipplein, is minder spannend en bestaat uit een hoge glaswand aan weerzijden afgeschot met gele kolommen. Het gebouw herbergt naast de bibliotheek, ook het plaatselijk museum en de kunstuitleen.
Verleden Veenendaal
De naam cultuurfabriek verwijst naar het verleden van Veenendaal. Een flink aantal grote fabrieken bevond zich in het dorp, geconcentreerd rond wol en tabak. Zo waren er naast Hollandia, Frisia, de VSW, Scheepjeswol, Ritmeester en Panter. Deze hele industrie is verdwenen. Ik groeide in Veenendaal op en zag de laatste restanten van deze ooit zo bloeiende industrie ten onder gaan.
In eerste instantie sprongen gemeentebestuurders zeer respectloos om met de grote fabrieken die midden in het dorp stonden. Zo stonden de slopers al klaar op het moment dat de Scheepjeswol failliet ging in 1986. Binnen enkele jaren verrees er een winkelcentrum. Hetzelfde gold voor de hallen aan de Zandstraat van de VSW. Een klein deel bleef gespaard maar moest uiteindelijk ook het veld ruimen.
Rommelmarkt
De fabriekshallen van Hollandia zijn nog heel lang benut voor ondermeer een wekelijkse rommelmarkt. Er klonk de Zangeres zonder naam en het rook er naar een mixtuur van sigarettenrook en frituurwalm. Dat alles heeft nu een mooie plek gekregen in het nieuwe complex. Veenendaal durft het verleden weer in de ogen aan te kijken.
De naam Cultuurfabriek verbindt de fabriek met cultuur. Het laatste was in Veenendaal ook bijzonder schraal vertegenwoordigd. Uiteindelijk verrees er een theater op het terrein van de Frisia-fabrieken. Maar de bibliotheek is erg lang het stiefkindje gebleven. Ze heeft nu een plek gekregen in Veenendaal die ze verdient.
Jeugdbibliotheek
De bibliotheek van mijn jeugd stond tegenover het gemeentehuis aan het Raadhuisplein. Ik heb er leren fietsen. Mijn moeder maakte er schoon en nam voor mij mijn driewieler mee. Vraag me niet hoe ze mij en de driewieler op de fiets meenam. Maar het lukte. Terwijl zij stofzuigde, reed ik rondjes door de lege gangen. Omringd door boeken stopte ik geregeld om ergens wat boeken te bekijken.
Geen betere voedingsbodem voor een boekenliefde. Geen grotere vreugde dan in zo’n gangetje op de grond te gaan zitten voor een boekenkast, een boek te pakken en dan gewoon te lezen. Heerlijk. Het gevoel van toen komt dan even terug. Ik alleen met het boek. De stofzuigers zoemen op de achtergrond. Heel ver weg klinken stemmen. En verder ben ik alleen met het boek.
Eenvoudig pand
Nog voordat ik uit Veenendaal vertrok, verhuisde de bibliotheek van het eenvoudige pand naar een nog eenvoudiger pand. Het kwam een flink eind buiten het centrum te liggen in een mistroostig kantoorpand. Het zou tijdelijk zijn, maar volgens mij is de huidige huisvesting de opvolger van die plaats. De stapels boeken die ik leende vanaf dat tijdelijke pand is enkele rijen boekenkasten vol.
Na 15 jaar tijdelijke huisvesting heeft Veenendaal een waardige opvolger gekregen met de nieuwe bibliotheek in de Cultuurfabriek. De lange roltrappen omhoog geven het wel iets van een groot warenhuis. De lage plafonds geven het gebouw minder monumentale alures mee. Het blijft wat bescheidener en geeft de bibliotheeks iets knus. Zeker ook met de sfeervolle hoekjes. Het contrast tussen lichte en donkere plekken geven de ruimtes vanzelf iets mee.
Kinderhoekje
Het kinderhoekje is heel erg leuk. De boeken staan opgesteld in een groen bouwsel waarin kinderen heerlijk kunnen spelen. De boeken vormen zo decor en avontuur tegelijk. Een plek om echt verliefd op te worden. Doris begon er meteen te spelen. Het zou voor mij als kind werkelijk een avontuur geweest zijn terwijl mijn moeder aan het stofzuigen was.
De boeken staan niet zo ruim opgesteld. De kasten staan enigszins dicht op elkaar. Daarmee heeft de bibliotheek veel meer de uitstraling van een ouderwetse bibliotheek gekregen. De vormgeving is sober en functioneel gebleven. Geen spannende dingen of uitdagingen. Het is niet erg want in Veenendaal is de bibliotheek vooral een plek geworden waar je boeken leent.
Kunstuitleen en museum
De integratie met het museum en de kunstuitleen had verder mogen gaan. Nu kun je niet ergens tijdens het zoeken naar een boek lekker een kopje koffie drinken. Daarnaast biedt juist de mix van de verschillende culturele elementen een aantrekkelijk uitje. Het is een reden om naar de bibliotheek te gaan. De ontdekking moet verder gaan dan een boek of schilderij.
Juist die combinatie van cultuur zou kunnen verleiden tot een extra bezoek aan de bibliotheek Ook hebben computers en andere media dan het boek wat minder aandacht gekregen. Voor een middag vermaken of zaken doen is de bibliotheek van Veenendaal minder geschikt. Theater, film en games geven namelijk een extra dimensie aan de bibliotheek en vergroten het bereik. Dat bieden groter opgezette bibliotheken als in Almere wel. Gelukkig bieden de kunstuitleen en het museum een goed alternatief voor langer vermaak.
Mooie bibliotheek
Dat neemt allemaal niet weg dat het een mooie bibliotheek is. In al zijn eenvoud een bibliotheek om trots op te zijn. Met veel potentie voor de toekomst. Stiekem hoop ik ook dat ze verder gaan met het ontwikkelen van het museum en de bibliotheek. Een integratie van geschiedenis, kunst en literatuur zouden de Cultuurfabriek tot een uniek concept maken.
Juist op dat vlak liggen veel mogelijkheden. Het kan de cultuur een stapje verder helpen. Zo komt de productie van cultuur goed los. Ook sluit het aan bij de oorspronkelijke bedoeling van een bibliotheek: ter lering en vermaak!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten