Volgens organist Ton Eck behoren de Sept Chorals-Poemes d’Orgue pour les sept paroles du Xrist (op. 76) van Charles Tournemire tot het meest toegankelijke uit zijn orgelwerk. Hij schrijft:
‘Deze imposante cyclus werd, zoals zoveel andere composities van zijn hand in de Ste. Clothilde door de componist ten doop gehouden. De belangstelling van het publiek schijnt minimaal geweest te zijn, maar het werk – dat tot het toegankelijkste van Tournemire’s composities behoort – zou deze onfortuinlijke premiere ruimschoots overleven. Ook hier geeft de componist, zoals bij veel van zijn andere werken, een uitgebreid commentaar bij elk van de delen.’ (de Orgelvriend, maart 1995, p. 14)
De premiere schijnt 37 toehoorders te hebben gehad op 6 juni 1935. Ondertussen is mijn speurtocht naar Tournemire uitgebreid. Ik vindt bij de bibliotheek de uitvoering van Tjeerd van der Ploeg op het Mutin-orgel in de l’Eglise St. Pierre de Douai. Het instrument van de leerling van Cavaille Coll doet niet onder voor het werk van zijn meester. Wat een prachtklank. Vooral prestanten en strijkers klinken heel inspirerend.
Met zo’n betere en vooral transparantere opname – geen gekraak en gesuis van een 20 jaar oud cassettebandje met radioruis – op een instrument dat nog geschikter is voor dergelijke muziek, kun je beter naar de muziek zelf luisteren. De koralen roepen associaties op met onder andere Louis Vierne. Het eerste en derde koraal hebben heel veel overeenkomst met de orgelsymfonien van de tijdgenoot van Tournemire.
Charles Tournemire gaat echter verder. Zijn werk is veel mystieker van aard. De enorme verbondenheid met het geloof maakt de koralen bij de 7 kruiswoorden tot prachtige muziek. De muziek spreekt zo intens en diep dat je zelfs als ongelovige hier niet buiten kunt staan. Ik vind deze muziek zeker vergelijkbaar met Bachs passionen. Hier spreekt dezelfde intensie en energie.
Het hoogtepunt vormt het tweede deel op de tekst: Hodi mecum eris in Paradiso. Het zijn de woorden die Jezus sprak tegen de moordenaar aan het kruis, die hem om vergeving vraagt. ‘Heden zult gij met mij in het paradijs zijn’ (Lucas 23:43).
De muzikale verwerking van Tournemire doet met de hoge fluiten en diepe, zachte onderliggende subbas denken aan het paradijs. De uitkomende stem voert je helemaal mee. Het stuk wordt niet voor niets vaak uitgevoerd door organisten. Echt een hoogtepunt van de Franse koraalkunst.
Woensdagavond speelt Tjeerd van de Ploeg de Sept Chorals-Poemes d’Orgue pour les sept paroles du Xrist (op. 76) op het Verschueren-orgel in het orgelpark.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten