De directe aanleiding voor de omzwervingen door de Pacific is het gestande huwelijk van Paul Theroux. Anderhalf jaar zwerft de schrijver van eiland naar eiland in de immense Grote of Stille Oceaan. Australië en Nieuw-Zeeland wekken voornamelijk zijn afschuw. Voor de rest peddelt hij genoeglijk rond de eilanden en slaapt op een onbewoond eiland of ergens waar weinig mensen zijn.
Het boek De gelukkige eilanden begint ook prachtig, bij het mislukken van zijn huwelijk. Ze zijn elkaar kwijtgeraakt en zijn er allebei verdrietig over.
| Er was in de Engelse taal geen goed woord voor dit hopeloze afscheid. Mijn vrouw en ik waren op een winterse dag in Londen uit elkaar gegaan, en we waren allebei ongelukkig omdat ons huwelijk voorbij leek te zijn. (11) |
Een reis in volstrekte eenzaamheid begint, een walkabout. Een vlucht uit het dagelijks leven, op zoek naar mystieke ervaringen. Onderweg wordt hij vaak geconfronteerd door medereizigers met zijn mislukte huwelijk. Ze vragen dan of hij alleen reist en of hij niet getrouwd is. Precies dezelfde opmerking die mijn vrouw Inge maakte toen ik vertelde over de reis van Paul Theroux. ‘Hij is zeker niet getrouwd.’
De eilandbewoners van Oceanië zijn nooit alleen, ze kunnen ook geen begrip opbrengen voor zijn eenzaamheid. Voortdurend vragen ze hem waarom hij alleen is en waar zijn vrouw is.
| Ik voelde me soms de enige persoon in Oceanië die zijn huwelijk op de klippen had laten lopen, en ik moest denken aan dat overweldigende gevoel van spijt dat ik die donkere avond in Nieuw-Zeeland had gevoeld toen ik door het raam van het California Fried Chicken Restaurant aan Papenui Road in Merivale had gekeken, en daar een gelukkig gezin had zien zitten, en in tranen was uitgebarsten. (538) |
Ik heb de betreffende plek opgezocht, maar in het boek spreekt hij alleen over de treurnis die hem daar treft.
| die dag werd ik bekropen door een gevoel van treurnis dat mensen in sjofele hotelkamers ertoe brengt te controleren of het dopje op de tandpastatube zit en of de kraan niet lekt, om vervolgens zelfmoord te plegen, waarbij ze proberen niet teveel rommel te maken. (20) |
De oplossing om hieruit te komen: peddelen. Zo peddelt hij in al zijn verdriet een heel boek bij elkaar.
Als Paul Theroux op het onbewoonde eiland Pau zit, moet hij denken aan Robinson Crusoe. Hij belandt er in de regen die als een ‘zware massa loodrecht water’ naar beneden stort. Hij zet zijn tent op in de gietende regen. Twee, drie dagen regent het en ziet hij weinig zon. Hij voelt zich eenzaam, heeft spijt dat zijn huwelijk voorbij is. Daar schrijft hij:
| Reizen in je eentje is heel zwaar, maar het zwaarst van alles wanneer niemand wacht op je terugkomst. |
Als de zon doorbreekt, lost de sombere stemming op. En hij hervindt zichzelf. Hij geniet van de eenzaamheid en komt in een aangename stemming. Elke indringer moet zo snel mogelijk worden verjaagd. Het brengt hem een ervaring die Robinson Crusoe ook had.
Op een middag ziet hij allemaal voetafdrukken over het strand lopen. Ze lopen over het strand naar beneden, omhoog naar het bos, rond het kamp. Overal. De honderden voetafdrukken wekken hem angst op. Hij wil hier weg, naar een eiland waar echt niemand is. Tot hij ontdekt dat het spoor van hem zelf is. Hij vertrekt.
Met een typische Pacific-zwerver praat hij wat verderop in een haven over de ‘dag des oordeels’. Het is de dag waarop veel zeilers besluiten dat ze genoeg hebben van hun saaie leven. Dan kopen ze een boot en varen ze weg. Ze varen bijna letterlijk naar het einde van de wereld, naar het paradijs. Een eiland in de Pacific.
Maar volgens Paul Theroux mist hij iets in het dromerige leven op het onbewoonde eiland:
| Ik had echter vreselijk verlangd naar de aanwezigheid van iemand anders in dat miniparadijs, een vrouw. (402) |
Net als Adam in het paradijs. Hij verlangt in het bijbelverhaal ook naar een vrouw. Zij zorgt, in het bijbelverhaal al snel voor de narigheid en verdrijving uit het paradijs. Voor Paul Theroux is het ontbreken van een vrouw juist een reden voor zijn omzwervingen langs al die eilanden in de Stille Oceaan. Met de vondst van een vrouw is het verhaal juist ten einde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten