Hoofdpersoon en verteller Benjamin Constable leidt aan Prosopagnosie. Hij herkent gezichten niet. Daarvoor heeft hij een context nodig. Als hij een bekende tegenkomt buiten de gebruikelijke context, dan herkent hij hem of haar niet.
Spelen met gebrek
In het boek De drie levens van Tomomi Ishikawa wordt met dit gebrek gespeeld. De verteller citeert dit verhaal uit zijn opschrijfboekje. Als hij gedachteloos bladert door de fotomappen op de laptop van zijn vriendin, komt hij op een idee. Ze heeft zelfmoord gepleegd en hij krijgt haar laptop. Hij wil het idee opschrijven het boekje en zoekt een pen. Hij kan alleen een blauwe balpen van Tomomi Ishikawa vinden:
| Ik krabbelde op het papier om te kijken of de pen het deed en het was vreemd om blauwe inkt onder mijn hand tevoorschijn te zien komen; ik schreef altijd met zwart. (31) |
Vervolgens komt het verhaal over de prosopagnosie. Hij loopt zijn eigen moeder voorbij zonder dat hij haar herkent. Net als familie, vrienden, beroemdheden en meisjes met wie hij een date had. Hij herkent ze allemaal niet.
Spannend gebrek
Tomomi vindt dat best een spannend idee. Zo is het elke keer weer spannend om met je vriendinnetje naar bed te gaan:
| [A]lsof ze een vreemde is, maar dan zonder de bijbehorende nadelen en mét alle voordelen van een vaste relatie.’ Of andersom. ‘Je kunt dje proso-dingetje ook als smoes gebruiken om met een heleboel vrouwen seks te hebben, omdat je denkt dat ze je vriendinnetje zijn.’ (32) |
Als hij het verhaal heeft geciteerd uit zijn opschrijfboekje bladert hij het nog eens door. In een onbewaakt ogenblik heeft Vlinder het volgekliederd met het woord ‘prosopagnosie’:
| De woorden liepen over de regels, het papier rond, tussen de regel en ondersteboven. (33) |
Tomomi Ishakawa of Vlinder misbruikt de handicap van Ben uitvoerig. Als lezer ben je op de hoogte van de handicap. Zo weet je dat hij haar onmogelijk kan herkennen als hij door onbekende steden loopt. Net als dat hij de vriendin van Tomomi Ishakawa niet herkent in New York, terwijl hij eerder op een verjaardagsfeestje met haar heeft staan praten.
Ontmaskering
De ontmaskering is in het hoofdstuk ‘Waarin bepaalde onuitgesproken zaken uitgesproken worden’. Beatrice vertelt dat ze Ben al eens eerder had ontmoet op een feestje van Vlinder in Parijs.
| ‘Ik dacht dat je me zou herkennen als je me hier weer zou zien, maar Vlinder verzekerde me dat dat niet zou gebeuren omdat de context anders was en dat je een of andere aandoening had waardoor je mensen niet herkent.’ (245-246) |
Het is een mooi spel met de lezer. Het hele boek is de prosopagnosie niet aan de orde gekomen, maar op die plek wel weer. Het voelt alsof je als lezer – meegenomen door het verhaal – er even aan herinnerd wordt. Je weet zeker dat je in het eerdere verhaal flink op het verkeerde been gezet bent. Alsof de context weer wordt aangereikt en je het gezicht herkent.
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn vierde bijdrage over De drie levens van Tomomi Ishikawa van Benjamin Constable (vert. Tjadine Stheeman) bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Lees ook de andere vier blogs over dit boeiende boek:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten