25 januari 2014

Vervuild paradijs

image

De eilanden in de Pacific die Paul Theroux in De gelukkige eilanden aandoet, komen paradijselijk op hem over. Bij de ontdekking van de eilanden in dit enorme gebied, vergeleken de ontdekkers hun vondst ook vaak met het paradijs. Een eigenaardige vergelijking. De natuurvolkeren, de ongerepte natuur en het voedselrijke eiland roept dat blijkbaar op bij mensen.

Het lezen van De gelukkige eilanden roept tegelijk wel de vraag op hoe met deze kwetsbare paradijzen wordt omgegaan. Overal loert het gevaar van vervuiling. Met name de Amerikanen weten goed hoe ze de eilanden van Hawaii moeten vervuilen. Ze gaan roekeloos met de natuur om. De stranden lijken vooral bedoeld voor het massatoerisme dat een aanslag is op de kwetsbare natuur.

Meteoroloog

Bij een peddeltocht rondom Nananu-i-Ra komt Paul Theroux de meteoroloog Michael tegen.

Michael was een van de eersten die de verandering van het weerpatroon over de hele wereld en de mogelijkheid van een broeikaseffect had bestudeerd. (320)

Michael zegt iets heel interessants in het boek van Paul Theroux over de invloed van drie gebieden in de wereld op het hele klimaat. Hij demonstreert hoe kwetsbaar de wereld eigenlijk is.

‘De mensen denken voornamelijk aan Brazilië – het regenwoud – als ze zich zorgen maken over de ozonlaag. Maar het zijn de drie hot spots die het weer in de wereld bepalen. Brazilië, Borneo en Kongo-Zaïre, het midden van Afrika. Die produceren de hitte en de kracht’- hij duwde omhoog met zijn vuist – die El Niño voortdrijft.’ (320)

De meteoroloog doet vervolgens Michael de voorspelling dat de jaren negentig ‘een heet decennium’ zullen worden. Deze uitspraak slaat vooral op het decennium erna, waarbij de ‘drie hotspots’ eraan moeten geloven door de ontbossing van dit energierijke gebied.

3 energieke gebieden

De reisverhalenschrijver Redmond O’Hanlon alledrie de gebieden bezocht en bereist heeft. En over alledrie de gebieden prachtige boeken schreef (het laatste over Kongo moet ik nog lezen). De kracht en energie die van de natuur in deze gebieden uitgaat, laat wel zien dat de meteoroloog die Paul Theroux tegenkomt, gelijk heeft. Het zijn heel kwetsbare gebieden die het weer over de hele wereld beïnvloeden. De grote veranderingen daar (bomenkap), zorgt voor grote veranderingen over de hele wereld.

Het doet pijn en verdriet verderop in De gelukkige eilanden te lezen hoe kwetsbaar de eilanden – aardse paradijzen – zijn in de Pacific. Overal bespeurt Paul Theroux de negatieve invloeden van de moderne mens. Dat geldt niet alleen voor de Fransen die kernproeven doen in het gebied, maar zeker ook voor de Amerikanen en Japanners.

Massatoerisme

Het massatoerisme krijgt de eilanden in hun greep. Zo sterk zelfs dat de toeristen het paradijs bedreigen. De gelukkige stranden worden bevolkt door toeristen die de oorspronkelijke culturen van zeker duizend jaar totaal verwoesten. De eilanden worden nu volgestouwd met hotels en landingsbanen voor vliegtuigen. De stranden worden in bezit genomen door waterskiërs en surfers.

Van de speciale diersoorten die oorspronkelijk op de eilanden van Hawaii leefden, zijn nog enkele overgebleven.

Hawaii heeft meer inheemse vogel- en plantensoorten veroren, heeft meer dieren tot uitsterven gedreven dan enige andere plek op aarde. (614)

Misschien dat de bestempeling ‘paradijs’ voor dit verval heeft gezorgd. Het demonstreert hoe kwetsbaar mooie gebieden zijn. Hoe snel ze er niet meer zijn. Verdwenen, terwijl ze onvervangbaar zijn en de begeerte naar het paradijs – hoe het eens was – alleen maar zullen versterken.

Geen opmerkingen: