12 september 2014

Stijl in warm bad

20140911_202210Er zijn veel dichters die niet zo goed kunnen schrijven, zij verliezen zich in mooischrijverij en vergeten het verhaal. Ik heb dat gevoel heel sterk bij de romans van Gerrit Komrij. Hij schrijft prachtig en weet ook een verhaallijn te creëren. Alles klopt tot in detail, maar het verhaal komt niet tot leven.

De stijl in La Superba is overweldigend. Ilja Leonard Pfeijffer heeft een heerlijke, poëtische stijl. Hij kan zich ook ontzettend mooi verstoppen in een vergelijking. Bijna elk hoofdstuk komt een dergelijke vergelijking voor. Dat is genieten geblazen. Zeker ook omdat de vergelijkingen bijna altijd het verhaal dienen.

Ik kan bijvoorbeeld echt genieten van de vergelijking van Genua met een bad dat dreigt te overstromen. Zo opent Ilja Leonard Pfeijffer het tweede deel van zijn roman La Superba:

Het is zoals een bad. De stop zit erin en de kraan staat open. Er is niemand thuis. Degene die de kraan heeft opengezet, is dat vergeten. Zij is naar buiten gegaan. Langzaam maar zeker wordt het bad voller en voller. En met een ijzeren zekerheid zal het op een precies moment, dat mathematisch valt te berekenen, overstromen, waarna er onmiddellijk een totaal nieuwe situatie ontstaat, omdat het appartement blank komt te staan evenals dat van de onderburen. Zo is augustus. (153)

Zo is het ook met de stad, vergelijkt de verteller:

In augustus staat de stad opeens blank van de hitte. (153)

Je wordt volgens de verteller in hete waterdamp gesmoord. De mist boven de stad is waterdamp die niet weg wil. De dagen worden klam en de nachten verlammen zelfs de gedachten.

De hitte van augustus is vloeibaar. Je strekt je erin uit als in een dampend ligbad en dompelt je erin onder. Je zwemt door de stegen van de stad. (154)

De verteller voelt zich heerlijk in dit warme water van de vloeibare stad. Hier vermengen de vergelijkingen zich met het verhaal. En uiteindelijk zwemt de verteller:

met minieme gebaartjes kleine rondjes door de stegen.

Dat deze vergelijking nog een extra laag heeft, ontdek je pas later, als je al ondergedompeld bent in het warme bad en merkt dat het geleidelijk overstroomt. Dan is het te laat.

Lees ook mijn bespreking op Litnet

Ilja Leonard Pfeijffer La Superba. Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2013. Prijs: € 19,95. 352 pagina’s. ISBN: 978 90 295 8727 3.

Geen opmerkingen: