Het Afrikaans sijpelt overal in de vertaling van Klimtol door. In prachtige bewoordingen weet Etienne van Heerden zijn lezer te pakken. Het Nederlands in de vertaling van Karina van Santen en Martine Vosmaer buitelt over zichzelf en laat het Afrikaans duidelijk doorklinken.
Zoals in de beschrijving van de Australische boemeranggooier die Ludo Loeloeraai in het hotel tegenkomt vlak voordat hij zijn act geeft. De boemerang verdringt meer en meer de jojo van Ludo.
Ludo had op zijn beurt de hoelahoep vervangen. De hoelahoepspeelster zit achter de lobby en geeft de hoepel aan Ludo. Hij geeft hem op zijn beurt door aan de Australische boemerangartiest. De verteller bedient zich nu van de volgende beeldspraak:
| De stem van de boemerangkoning vult de lobby. Zijn stem is een wild ding, een hoppende kangoeroe die de ruimte vult mt wilde, buitenlandse energie. De Australiër draait met zijn heupen en laat ze binnen de hoepel wervelen tot vermaak van iedereen. Het lukt hem de plastic ring te laten draaien en Ludo heeft zijn jojo in zijn kontzak gestopt, waar hij nu wacht als een opgerold egeltje. (87) |
Uit dit fragment spreekt een taal die vervuld is van het Afrikaans en zich van beelden en vergelijkingen dient die in het Nederlands niet kunnen of te ver gaan. Etienne van Heerden weet beelden op te roepen die geheimzinnig en mooi tegelijk zijn. De hoepel die rond de heupen van de Australiër cirkelt en de jojo als opgerold egeltje in de kontzak. Het zijn beelden die het verhaal versterken en richting geven.
Daar is Klimtol van vervuld. Overal spreekt de tekst in een taal die dicht bij het Afrikaans blijft. Het lijkt daarmee te spreken wat Etienne van Heerden bij zijn interview in Amsterdam naar verwees. ‘Het moeizame proces van de vertaling.’ Misschien omdat de talen dicht bij elkaar liggen. Misschien omdat ze in de details zo sterk van elkaar verschillen.
Het maakt Klimtol daarmee ook een verhaal van Zuid-Afrika dat zich niet makkelijk laat invullen voor een algemeen verhaal. Uit elke bladzijde spreken de taal en het verhaal van Zuid-Afrika.
Daarmee onderscheidt Klimtol zich van verhalen die veel algemener en universeler zijn. Die spelen in steden die inwisselbaar zijn of waarin personages lopen die overal kunnen rondlopen. Dat is bij Etienne van Heerden geenszins het geval. Hij weet een prachtig Zuid-Afrika op te roepen in taal en verhaal.
Etienne van Heerden: Klimtol. Oorspronkelijke titel: Klimtol. Nederlandse vertaling Karina van Santen en Martine Vosmaer. Amsterdam: Uitgeverij Podium, 2014. ISBN 987 90 5759 693 3. Prijs: € 22,50. 400 pagina’s.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten