14 februari 2015

Leugentje om bestwil

image

Allie Fox in Muskietenkust van Paul Theroux is krankzinnig. Het verhaal van de Amerikaanse avonturier wordt verteld door zijn zoon Charlie Fox. Ze wonen bij de boerderij van Tiny Polski in Hatfield, Massachusetts. Vader Allie Fox is heel handig, maar heeft de kriebels van het Amerikaanse systeem. Daarom houdt hij zijn kinderen van school en verzet zich tegen alles wat Amerikaans is.

Hij wil eigenlijk het liefste weg van al deze ellende. Als hij ruzie krijgt met zijn baas, pakt hij ook werkelijk zijn biezen. Voordat het te laat is en Amerika vergaan is. Want dat de huidige leefwijze van de Amerikanen gedoemd is te mislukken, staat voor Allie Fox als een paal boven water. Het gaat niet om het geld, maar om de verspilling.

Als Charlie kort voor vertrek nog even bij de Tiny Polski is vertelt de boer hem een verhaal. Een misdadiger wordt berecht tot de doodstraf. Hij ziet vlak voor het vonnis zijn vader en mag een wens doen. Hij wil nog iets tegen zijn vader zeggen en vraagt of zijn vader dichterbij wil komen. Als het oor van zijn vader binnen bereik is, bijt hij het eraf.

Hij spuwde het uit en zei toen: “Als dank dat je me hebt gemaakt zoals ik ben.” (69)

De boer zegt tegen Charlie dat zijn vader de meest onaangename man is die hij kent. Een dwarsliggen en betweter die maar heel af en toe gelijk heeft.

‘Ik ben tot het inzicht gekomen dat hij gevaarlijk is. Vertel hem dat maar, Charlie. Vertel hem maar dat hij gevaarlijk is en op een goeie dag jullie dood op zijn geweten zal hebben. Zeg maar dat ik dat heb gezegd.’ (70)

Charlie komt weer thuis en zijn vader vraagt of Polski nog wat gezegd heeft. Niks, antwoordt Charlie. Zijn vader gelooft het niet.

‘Je liegt,’ zei hij zacht. ‘Dat is best. Maar wie neem je in bescherming – hem of mij?’ (70)

Ik was vooral getroffen door de vraag die zijn vader hem stelt. Want wie neemt Charlie in bescherming? Wil hij zijn vader de waarheid onthouden of is hij bang voor zijn vaders reactie op de boer Polski. Het vat het verhaal eigenlijk samen.

Muskietenkust is een roman over vaders en zonen, onschuld, bedrog, vertrouwen en geloof. De leugen dient soms om iets of iemand te beschermen, maar hou je niet eigenlijk jezelf het meeste voor de gek?

Paul Theroux: Muskietenkust. Oorspronkelijke titel: The Mosquito Coast. Vertaald door Joop van Helmond. 4e druk. Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers, 1989 [1984]. ISBN: 90 295 4867 3. 436 pagina’s.

Geen opmerkingen: