De roman van Eva Posthuma de Boer lokt mij naar de boekenkast. Bij de P van Connie Palmen staar ik naar het rijtje titels dat ik van haar in mijn bezit heb. Het is aardig wat, bijna haar hele oeuvre, op het laatst verschenen boek na en wat publicaties die Eva Posthuma de Boer achterin haar roman wel vermeld.
Eigenlijk wil ik de roman Lucifer lezen omdat dit boek sterk overeenkomt met de roman Ica Eva Posthuma de Boer. In allebei de boeken draait het om het leven van iemand die echt leeft of geleefd heeft. Ik ben erg benieuwd naar het spel met de werkelijkheid zoals Connie Palmen dat uitvoert en in hoeverre Eva daarbij haar voorbeeld volgt.
Maar ik heb het nog even laten liggen. het geeft volgens de schrijver Buwalda heel veel genoegen om een boek heel lang ongelezen in je boekenkast te laten liggen. Daarom neem ik een andere ongelezen boek uit de kast van Connie Palmen: Dagboek van een onbarmhartig jaar. Het is het verslag van het jaar na het overlijden van haar echtgenoot Hans van Mierlo.
Het dagboek is een verzameling van notities die Connie maakt in het jaar het overlijden van haar echtgenoot Hans van Mierlo. Het begint met de eerste aantekeningen op 28 april 2008, 48 dagen na zijn dood. Verderop lopen aantekeningen van de jaren door elkaar.
Wel volgt het dagboek de maanden en dagen in chronologische volgorde. Dat geeft het verhaal een bijzondere lading, omdat de verteller aan de hand van de dag soms terugblikt door een jaar eerder aan te halen. Het geeft daarmee niet alleen een beeld rond de rouw om haar overleden echtgenoot, maar ook de laatste maanden voor zijn dood.
Daarmee is Logboek van een onbarmhartig jaar een boek waarin de dood overal is. Er gaan erg veel mensen dood of ze zijn al dood. Het sterven is daarmee een sterk overheersend thema. Of het nu Harry Mulisch is, Hugo Claus, Hans Warren of Daniel Keel. Ze sterven allemaal. Connie Palmen laat zich omringen door de dood en lijkt zich in het boek helemaal in een doodskleed te wikkelen.
Logboek van een onbarmhartig jaar is een zwaar boek, waarin Connie Palmen troost zoekt, maar het heel moeizaam kan vinden. Het boek staat in groot contrast met een reqieum als bijvoorbeeld A.F.Th. van der Heijden schreef rond de dood van zijn zoon Tonio. In dat boek probeert de verteller de dode tot leven te wekken in zijn herinneringen.
Die functie heeft het oproepen van herinneringen veel minder in Logboek. Rouwen en het verwerken van verlies verschilt daarmee van mens tot mens. Er zit geen goed of fout in, maar het drukt veel meer uit hoe ieder mens anders rouwt.
Connie Palmen: Logboek van een onbarmhartig jaar. Amsterdam: Prometheus, 2011. ISBN: 978 90 446 1767 2. 240 pagina’s.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten