28 mei 2010

Presentatie van de laatste delen orgelencyclopedie

Een orgelliefhebber die komt voor de presentatie van de laatste 2 delen van de orgelencyclopedie in de Nieuwe kerk te Amsterdam komt voor 4 dingen: de 2 orgels en de 2 laatste delen. Dat de koningin het laatste deel in ontvangst neemt, 3 knapen en een dame wat zingen en na afloop een glaasje wijn is, dat zijn bijzaken die hem alleen maar van zijn doel afleiden.

Heel wat presentaties

Ik heb er ondertussen aardig wat presentaties opzitten. Vanaf 1997 werd elk nieuwe deel van deze 15-delige serie ergens in Nederland gepresenteerd: Nijmegen, Leeuwarden, Groningen, Steenwijk, Oudenbosch en Amsterdam (Mozes en Aaronkerk). Vele moest ik ook missen: Haarlem, Delft, Middelburg, Maastricht en de eerste in Utrecht!

Erom spannen

Vandaag ging het erom spannen of het zou lukken de Amsterdamse Nieuwe kerk binnen te komen. Toen ik mijn vader (een andere intekenaar) vanmorgen belde, vertelde hij over een toegangsbewijs. Ik had een heel andere uitnodiging in mijn hoofd, maar hij sprak over een bewijs met je naam erop. Alleen met dat bewijs kon je binnenkomen. De koningin zou de eregast zijn en daar werden natuurlijk hoge veiligheidseisen aan gesteld. Je kunt daar ziet zomaar binnenkomen.

Brievenbus overgeslagen

De post had mijn brievenbus blijkbaar overgeslagen omdat ik deze keer mij eens keurig op tijd had opgegeven voor het evenement. Het leek me geweldig om na deze jarenlange inspanning de kroon op het werk te zien. Bovendien was ik nog nooit in de Nieuwe kerk geweest. Ik weet het, ik moet me er absoluut voor schamen, maar het is er nooit van gekomen. Nu deed zich de gelegenheid de kerk te zien en de 2 orgels te horen.

Regelen bij organisatie

Mijn vader was er al eerder en probeerde bij de organisatie al te regelen dat hij mijn boeken mocht meenemen. Zijn poging was vergeefs. Ik had eerder op de dag al meerdere keren de organisatie proberen te bereiken, maar ik kreeg geen gehoor. Ook het kantoor van de Nieuwe kerk wist niets voor mij te regelen. En terwijl ik naar de Nieuwe kerk liep, kreeg ik van hem een sms'je dat ik het wel kon vergeten binnen te komen.

Ongegrond

Alle vrees was ongegrond. Zeker, het was niet makkelijk binnen te komen. Ze waren streng en de organisatie vond het onverantwoord dat ik 'deze gok durfde te nemen'. Maar ik vertelde het verhaal. Dat ik alles keurig op tijd had opgestuurd, maar dat ik niks had gekregen. Met veel verontschuldigingen dat ik niet eerder aan de bel had getrokken. De man keek me boos aan, maar hij had het hart op de juiste plek. Ik mocht naar binnen.

Orgelmuziek en vocale muziek

Het programma zelf bevatte naast orgelmuziek ook de uitvoering van vocale muziek door het Gesualdo Consort. Het laatste overheerste best in het programma. Best vreemd dat zoveel puur vocale muziek was geprogrammeerd. Je zou verwachten bij de presentatie van een orgelencyclopedie dat de woorden van Psalm 150 wat beter luister werden bijgezet: 'Laat het orgel overal'. Het orgeloptreden bleef beperkt tot een fantasie van Sweelinck en een preludium van Bruhns op het hoofdorgel en op het transeptorgel muziek van De Macque.

Echte liefhebber

Voor de echte liefhebber van orgels had dat zingen dus niet gehoeven. Hij zou echt blij zijn geweest met wat meer orgel. Niet alleen Sweelinck klinkt hier prachtig, ook wat van Bach. Een grote preludium en fuga en een paar koraalvoorspelen, waren meer dan welkom.

Gehoor

Helaas bleef dat mijn oor bespaard en moest ik doen met de psalmen van Sweelink door het Gesualdo Consort. Ook mooi, maar jammer, want bij een orgelencyclopedie hoort orgelmuziek. Maar misschien moest de organisatie meer gehoor geven aan de smaak van de vorstin dan aan de smaak van het gehoor.

Netwerken

Na afloop mochten we kennismaken met weer een ander fenomeen dat sinds de presentaties van de orgelencyclopedie is opgerukt: de netwerkende organist. Het gaat gepaard met een glaasje wijn, die ergens bij de latere presentaties is ingevoerd. Ze lopen druk heen en weer om collega's van over het hele land, met prachtige standplaatsen, te spreken en gelijk een concertje te ruilen of bespeling in de wacht te slepen op een droominstrument.

Aangename verrassing

Bij thuiskomst wachtte een aangename verrassing: de postbode had mijn toegangsbewijs vandaag in de brievenbus gepropt. De enveloppe was helemaal verkreukeld, het bewijs ook. De datum op het poststempel 19 mei. Ik dacht dat alleen brieven uit verre oorden er zo lang over deden.

4 opmerkingen:

Inge zei

TNT Post heeft tegenwoordig op hun brievenbussen een sticker met de tekst: Vandaag gepost, morgen bezorgd. Daarnaast een plaatje van ik geloof een postduif met een tekstballonnetje. Daarin de woorden: Wij wel.....
Nou, dat hebben we gemerkt.

Erik zei

Het stukje op het transeptorgel was niet van een Spanjaard, zie http://en.wikipedia.org/wiki/Giovanni_de_Macque
Het Gesualdoconsort zong m.i. uitermate fraai en Winsemius zorgde voor een fantastisch slot met Bruhns. Het is goed dat organisten/orgelliefhebber ook eens met andere muziek worden geconfronteerd. Sweelinck/Nieuwe Kerk is een prima combi!

Hendrik-Jan zei

Inderdaad Erik, ik had het programma niet bij de hand en fantaseerde iets te hard. Daarom is de Spanjaard in de tekst vervangen door Jan de Macque. Dank voor je waardevolle correctie.

Toch wil ik een korte aanvulling geven op mijn bewering. Ik ben het eens dat zang en orgel een goede combi is, maar ik vond dat het vocale aspect teveel overheerste en daarnaast ook dat de programma's beter op elkaar afgestemd hadden kunnen worden. Dat wil zeggen een mooie psalmbewerking van Sweelinck nadat het Gesualdo Consort Amsterdam deze gezongen heeft. Of een combinatie van orgel en zang. Het draait immers om het orgel bij zo'n presentatie.

Erik zei

Ik kan me goed vinden in je opmerkingen over het vocale aandeel. Daarbij vond ik de Fantasie van Sweelinck, waarmee Winsemius opende, niet zo'n gelukkige keuze: een contrapuntisch doorwrocht werk, uitgekiend van opbouw, maar ook vrij lang - echt iets voor fijnproevers. Ik had op het kleine orgel graag een variatiereeks van Sweelinck gehoord (bijv. Ps 23 of 140) en op het grote orgel meer dan twee stukken. Gelukkig heeft Winsemius prachtige cd's gemaakt van beide orgels.
Maar wat is het toch altijd weer indrukwekkend wanneer die luiken opengaan en zich dat prachtige front en die zilverachtige klank openbaart...