Naast de verhalen van de vele mensen die hij onderweg ontmoet, schrijft Paul Theroux in De oude Patagonië-expres ook vaak over de boeken die hij onderweg leest. In de trein kun je heerlijk een boek lezen. Je droomt dan lekker weg in een andere wereld. Af en toe kijk je dan uit het raampje om te zien waar je bent. Niet voor niks, heeft NS zich een aantal jaren geleden opgeworpen als promotor van het lezen. Niets is lekkerder dan het lezen van een goed boek in de trein.
Paul Theroux verwerkt een flinke stapel boeken onderweg van Boston naar Esquel. De boeken vergezellen hem net zo goed als de mensen die hij onderweg tegenkomt. Zo verwerkt hij op een indrukwekkende manier The narrative of Arthur Gordon Pym van Edgar Allan Poe in zijn verhaal. Hij is onderweg in Costa Rica van San José naar Puntarenas. Niet omdat het zo’n spectaculaire reis is, maar om het boek te gaan lezen:
Het deed er niet toe waar die trein heen reed; wat er voor mij toe deed was dat ik het boek zou lezen onder ideale omstandigheden, in een trein, met mijn voeten op de bank, en met een pijp die lekker trok. (206)
In het hoofdstuk waarin Paul Theroux van San José naar Puntarenas reist, hoofdstuk 11, heeft hij het enge verhaal van Poe prachtig in de reis verweven. De scenes uit Poe’s reisverhaal zijn cursief weergegeven en sluiten soms naadloos aan op de beleving in de trein.
Af en toe vraagt iemand wat hij leest, knijpt een vrouw met twee gouden tanden in zijn knieën en zit een Costaricaans gezin rond zijn zitplaats.
De trein nadert de Stille Oceaan, over een smal schiereiland rijdt de trein naar Punterenas:
‘ Om onduidelijke redenen stopte de trein halverwege het schiereiland, en daar bleven we wel twintig minuten staan. Een warme, stevige bries woei door de open ramen en rammelde aan de rolgordijnen; trage bruine golven duwden tegen de rotsige pieren beneden de trein. De zon stond laag: hij scheen de wagon in en het werd warm. De passagiers waren moe en heel stil. De enige geluiden kwamen van de wind en de zee. Links van de trein was geen land, maar alleen de eindeloze oceaan. De trein had niet stiller, niet lichter kunnen zijn.
…wij dreven naar de omhelzing van de stroomversnelling, waar een afgrond zich opende om ons te ontvangen. Maar daar verscheen op onze weg een verhulde menselijke gedaante, veel groter van proporties dan enig aardbewoner. En de huidskleur van de gedaante was de volmaakte witheid van sneeuw.
Ik deed mijn boek dicht. Eindelijk reed de trein verderm voor de laatste halve kilometer naar Punterenas. Punterenas was heel warm, en zelfs in de bries van zee vochtig en benauwd.’ (213-4)
Paul Theroux verwerkt het boek van Edgar Allan Poe heel treffend in zijn reisverslag. Het lijkt of je zelf in die trein zit en dat boek leest. Dezelfde dromerigheid van er wel zijn, maar in gedachten heel ergens anders zijn. De ultieme vorm van reizen én lezen.
Meer lezen
Lees mijn andere blogs over De Oude Patagonië-expres van Paul Theroux:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten