spuwen (overg.; spuwde, h. gespuwd) [~ Lat. spuere, Gr. ptuein, 1 (formeler dan spugen) speeksel enz. uit de mond uitwerpen: hij spuwt op de grond; verboden te spuwen; (uitdr.) iem. in ’t gezicht spuwen, hem diep beledigen; (uitdr.) op iem. of iets spuwen, hem of het diep verachten; (uitdr., litot.) in iets niet spuwen, het graag lusten; in de handen spuwen, als symbool van hard werken; 2 (formeler dan spugen) braken: bloed, gal spuwen; (uitdr.) vuur en vlam spuwen, zie bij vuur (1); (bij verg.) (van een vulkaan) de Vesuvius spuwt soms vuur.
In de gerestaureerde tramrijtuigen waarin ik afgelopen zomer zat, viel mij de vele betuttelende bordjes op. Ze hingen overal en bevatten allerlei geboden en verboden. ‘Niet spreken met de bestuurder’, was er eentje. Maar de meest opvallende was ‘niet spuwen’.
In Jan Cremers boek Ik Jan Cremer komt de uitleg van dit verbod aan de orde. Hij reist in de vroege ochtend naar de fabriek waar hij een baantje heeft om voor zijn lief te kunnen zorgen. Hij stapt nog midden in de nacht op de bus vol met fabrieksarbeiders.
| We schommelden door het landschap. Af en toe stopte de bus en kwamen er een paar frisse arbeiders binnen. Ze hadden allemaal tassen bij zich en petten op. Ze kauwden op sjekkies, bruingeworden aan het eind. Ofschoon er NIET SPUWEN op een bordje stond, rochelden ze een voor een op het middenpad. En wreven het dan uit met hun beslagen werkschoenen tot een drillerige vlek. (142) |
Dat was in de jaren 1950. Ik reis regelmatig voor mijn werk in het openbaar vervoer, maar heb de rochelende lui niet meegemaakt. Het verhaal van Jan Cremer laat hiermee een historische werkelijkheid zien die niet zo ver achter ons ligt.
Jan Cremer moet heel smerig werk doen bij een varkensslachterij. Hij verzet zich tegen de autoritaire houding van de leidinggevende en schopt stennis. Dit heeft hij niet afgesproken en hij verlaat het pand pas nadat hij zijn loon heeft gekregen. Zo hoeft hij ’s morgens niet meer met de rochelaars te reizen. Hij laat zijn liefje ook spoedig in de steek omdat het avontuur lonkt.
Jan Cremer: Ik, Jan Cremer Amsterdam: De Bezige Bij, 1964. ISBN 90 234 2444 1. 365 pagina’s.
#WoT
Bij de #WoT schrijven bloggers over een woord of een foto. Elke donderdag verschijnt een nieuw woord waarover je kunt bloggen. Deelname is geheel vrijblijvend. Plaats een reactie onder dit bericht waarin je het linkje plaatst naar je blog.
De #WoT is opgezet door @metkcom en daarna door @pixelprinces overgenomen. Vanaf september 2014 hou ik het stokje in mijn hand. Schrijf vandaag mee over het woord ‘Spuwen’.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten