Het is extra leuk om te lezen hoe schrijvers zelf tekeningen maken van personages van andere schrijvers. Nabokov maakte bijvoorbeeld schetsjes bij Kafka’s ‘Die Verwandlung’. De kever die Gregor Samsa is geworden, staat geschetst bovenin Nabokovs exemplaar van ‘The Metamorphosis’.
Een bijzonder idee dat schrijvers zelf ook de verbeelding proberen te schetsen van andermans verhalen. Het is daarmee nog interessanter als Peter Mendelsund in zijn boek opmerkt over Kafka die figuurtjes tekent. Als de Tjechische dichter Gustav Janouch vervolgens aan Kafka vraagt wat hij tekent, dan zegt Kafka dat het gewoon maar wat figuurtjes zijn, ‘persoonlijke, niet te ontcijferen hiërogliefen’. Mendelsund citeert de Tjechische dichter die op zijn beurt weer Kafka citeert:
| ‘Mijn figuurtjes hebben geen goede, ruimtelijke proporties. Ze hebben geen eigen horizon. Het perspectief van de figuren, wier omtrek ik tracht vast te leggen, ligt vóór het papier, aan de andere, botte, kant van het potlood – in mijzelf.’ (179) |
Die typering van zijn eigen schetjes geldt ook voor de personages van Kafka in zijn boeken, stelt Peter Mendelsund. Zou Kafka het ook gevonden hebben voor zijn eigen literaire werk en daarom zijn vriend Max Brod opdracht hebben het werk te vernietigen na zijn dood?
Buiten het feit dat ik vind dat als een schrijver wil dat zijn werk vernietigd wordt, hij het zelf moet doen, is het een interessante gedachte. De nietszeggende figuurtjes op het papier, zijn daarmee de afspiegeling van de figuurtjes in Kafka’s hoofd. Het potlood is de brug tussen hoofd en papier.
Wat Nabokov bij het verhaal ‘The Metamorphosis’ van Kafka doet, is precies het omgekeerde. Hij neemt het verhaal in zich op, een kever doemt in zijn gedachten op, waarna hij de kever probeert toe te vertrouwen aan hetzelfde papier waarop het verhaal staat.
Peter Mendelsund: Wat we zien als we lezen. Oorspronkelijke titel What We See When We Read. Nederlandse vertaling Roos van de Wardt. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2015. ISBN: 978 90 254 4567 6. 432 pagina’s. Prijs: € 21,99. Bestel
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn vijfde bijdrage over Wat we zien als we lezen van Peter Mendelsund. We lazen dit boek bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten