Waar begint de verbeelding van een boek of een verhaal? Volgens Peter Mendelsund is het verbonden met een indrukwekkende ervaring of belevenis tijdens de jeugd. Zo schrijft hij in Wat we zien als we lezen.
Hij merkt het bij het lezen van Dickens roman Onze wederzijdse vriend. Hij gaat op zoek naar de rivier die hij zich inbeeldt. Waar komt hij vandaan? Hij kan het niet vinden de vergelijkbare plek die in zijn hoofd opkomt:
| Maar dan schiet me een reisje te binnen met mijn familie toen ik klein was. Er was een rivier, en een aanlegplaats – het is dezelfde aanlegplaats als de aanplaats die ik net voor me zag. (300) |
Het is dezelfde aanlegplaats die altijd in hem opkomt als het in een boek gaat over een rivier, boten, werven, pakhuizen…
Iets soortgelijks gebeurt er in mijn hoofd als het gaat om het paradijs, de zondeval en later vermoordt Kaïn zijn broer Abel in die buurt. Het speelt zich allemaal in de nabijheid af waar ik de verhalen voor het eerst hoorde: op en rond het speelplein van de kleuterschool.
Een aspect waar Peter Mendelsund jammergenoeg geen aandacht aan schenkt, maar de plek waar je de verhalen hoort spelen minstens zo’n belangrijke rol als de associaties die verhalen oproepen. Het luisteren als kind naar de bijbelverhalen van de juf uit een bijbel met een geel-groen kaft. Het boek dat ze omhoog houdt tijdens het voorlezen.
Vanzelfsprekend liepen Adam en Eva naakt rond op het grasveld achter de kleuterschool. En vermoordde Kaïn in de buurt van de zandbak zijn broer Abel.
Ik heb ze nooit meer uit mijn verbeelding weten te krijgen. Deze verhalen blijven in mijn hoofd spelen op deze plekken. Ze willen niet verdrongen worden, al weet ik beter. Het zijn de plekken waar ik deze verhalen voor het eerst hoorde, waar ze nog altijd spelen in mijn verbeelding.
Peter Mendelsund: Wat we zien als we lezen. Oorspronkelijke titel What We See When We Read. Nederlandse vertaling Roos van de Wardt. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2015. ISBN: 978 90 254 4567 6. 432 pagina’s. Prijs: € 21,99. Bestel
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn zesde bijdrage over Wat we zien als we lezen van Peter Mendelsund. We lazen dit boek bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten