In zijn boek Wat we zien als we lezen heeft Peter Mendelsund het over het visuele effect van mist in fictie. Op de pagina waarin hij hierover spreekt kiest hij het begin van Charles Dickens roman Het grauwe huis. Over de pagina trekt een mist, net als over de afbeelding van de London Bridge.
De opening van de roman begint heel poëtisch over de mist:
| Mist overal. Mist op de rivier, waar hij drijft tussen groene eilandjes en weilanden; mist lager op de rivier, waar hij verontreinigd voortrolt tussen de rijen schepen en de smerigheden van een grote (en vuile) stad. Mist over de moerassen van Essex, mist over de heuvels van Kent. Mist, die in de kombuizen van kolenbrikken kruipt; mist, die op dr eas ligt uitgespreid en rondhangt tussen het tuig van grote schepen; mist, die neerhangt op het dolboord van lichters en bootjes. Mist in de ogen en kelen van stokoude gepensionneerden van Greenwich Hospital, die daar zitten te hijgen bij de haard op hun zalen mist in het roer en de kop van het middagpijpje van de woedende schipper, di eonder in zijn benauwde kajuit zit; mist, welke op wrede wijze de tenen en nagels prikt van de huivenerende kleine leerjongen op het dek. Mensen die zomaar eens op de brug staan en die over de leuningen gluren naar het lager hangend wolkendek van mist, met mist rondom hen heen, als waren zij in een ballon opgestegen en hingen zij in mistige wolken. (Dickens: Het grauwe huis vertaald door Karel Luberti, pag. 5) |
Een prachtige, poëtische beschrijving die laat zien dat romanschrijvers zich weldegelijk in de bewoordingen kunnen uitdrukken die we vaak dichters toedichten.
De mist staat volgens Peter Mendelsund metafoor voor het systeem van het Engelse gerechtshof. De roman van Dickens is een aanklacht tegen het hele sociale systeem van zijn tijd. Hij weet dit heel treffend te verwoorden in de opening van zijn roman. Het klinkt als de opening van een overtuigende symfonie. Waarbij de beelden – of juist het gebrek eraan door de mist – heel mooi de juiste sfeer oproepen in de roman. Peter Mendelsund speelt hier mooi op in:
| Ik heb deze mist net gebruikt als een visuele metafoor voor de manier waarop boeken doorgaans beginnen. (65) |
Zo roept hij treffend de vraag op wat het visuele effect van deze mist voor het verhaal zelf betekent.
Jaren later bedient de Engelse schrijfster zich ook van de mist-metafoor in haar 7-delige reeks over Harry Potter. De mist in het land staat symbool voor de duistere macht van Voldemort. De duistere tovenaar spreidt bewust een dikke mistlaag over het land om aan macht te winnen.
Het zou mij niet verbazen als de schrijfster J.K. Rowling haar inspiratie voor deze mist uit het Het grauwe huis van Charles Dickens heeft gehaald.
Peter Mendelsund: Wat we zien als we lezen. Oorspronkelijke titel What We See When We Read. Nederlandse vertaling Roos van de Wardt. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2015. ISBN: 978 90 254 4567 6. 432 pagina’s. Prijs: € 21,99. Bestel
Een perfecte dag voor literatuur
Dit is mijn tweede bijdrage over Wat we zien als we lezen van Peter Mendelsund. We lazen dit boek bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten