Moppen

Pluk van de Slettenflat past goed in de ‘mannenboeken’ zoals ik ze de laatste tijd lees. Succesvolle mannen die langzaam afglijden. Aan het begin van de roman kan het succes niet op. Ze lijken overal in te slagen. Alles wat ze aanraken verandert in goud.

Het lijkt wel of er niets mis kan gaan. Dan blijkt er een klein gaatje in het succes te komen, een lichte tegenslag. Eigenlijk niet noemenswaardig. Kan gebeuren, gewoon weer door. Maar het gaatje wordt groter en verandert uiteindelijk in een draaikolk waarin de held naar beneden wordt getrokken.

Ik las het in het boekenweekgeschenk van Tommy Wieringa, in de roman Euforie van Christiaan Weijts en later ook in De val van Jacok Duikelman van Anne-Marieke Samson over de succesvolle ambtenaar. In deze romans treedt het verval razendsnel op, vele malen sneller dan het succes gekomen is. De onfeilbare held, blijkt feilbaarder te zijn dan gedacht.

Hetzelfde zie je terug in Pluk van de Slettenflat van Silvester Zwaneveld. Maar hier ligt de satire er veel dikker bovenop. Het begint al in het eerste hoofdstuk dat regelrecht een sterk verhaal is, zoals alleen maar een brandweerman kan vertellen. Dat dit verhaal zelf een vervolg krijgt in de kroeg en hij er een vrouw mee in bed lokt, sluit hier mooi op aan.

De neergang blijkt als de hoofdpersoon een meisje in de buurt vindt, waarmee hij het bed in duikt. Hij overtreedt zijn eigen strenge regel: het meisje woont vlak bij hem en dan gaat het ook genadeloos mis. Ze ziet hem met een ander en zint op wraak.

Dat hij zich hieruit redt door de held uit te hangen, slaat nu juist negatief op hem. Hij verovert haar hart, maar voelt dan de benauwenis van de vaste relatie. Als hij zich hieruit probeert te ontsnappen, gaat het daar weer genadeloos mis: hij wordt verliefd.

Hij weet het zeker, tenminste, hij denkt dat hij het zeker weet. Elke vezel in zijn lijf zegt het. Sanne kroop naast hem in bed. Hij legde zijn arm om haar neer en zij kroop tegen hem aan. Als een puppy in een mand. Tot zijn verrassing viel ze als een blok in slaap, maar hij bleef wakker. En rook haar. En streelde haar. Hij viel als een blok. Hij viel voor haar. Voor het eerst van zijn leven is hij verliefd. The real deal! (147-148)

Ook hier treedt het domino-effect op: er is geen houden meer aan, alles loopt fout. De balans waarin de held bij de opening van de roman in leefde, is omgeslagen. Het heldendom is betrekkelijk.

Waar de andere romans een zware en serieuze toon aanslaan, weet Silvester Zwaneveld het in het humoristische te trekken. Hij is niet voor niets een cabaretier. Hij maakt het absurde tot een grap. Een held is niet voor niets een held. En als het een held op sokken is, trekt Zwaneveld wel zijn sokken uit.

Dat gebeurt ook met Pluk van de Slettenflat, want zelfs zonder clou beleef je veel plezier aan het boek. Het is als een goeie grap: de weg naar de clou is net zo leuk als de clou zelf.

Silvester Zwaneveld: Pluk van de Slettenflat. Uitgeverij Nanda, 2015. ISBN: 978 94 90983 34 5. Prijs: € 17,50. 208 pagina’s. Bestel