19 oktober 2015

Weemoed bij de Waal

image

De roman Als de winter voorbij is van Thomas Verbogt is een verzameling herinneringen. De ik-verteller is op zoek naar de liefde, de warmte en de vriendschappen van weleer. Hij vindt ze soms, maar ze ontglippen hem net zozeer. Het is een boek dat op sommige momenten heel scherp het verleden tekent.

De verteller tekent dit in de opening heel treffend als hij de etage waar hij 15 jaar gewoond heeft opruimt. Samen met Aimee ontdoet hij zich aan de overtollige ballast uit het verleden.

Behalve de vage weemoed die ik voel, is er nog iets, onrust, iets wat mijn aandacht trekt maar niet krijgt. Dan kijk ik naar de schouw, ik moet ernaar kijken, naar de foto’s die daar staan, uit het begin van mijn leven, en nu weet ik ook weer waarvan Aimee dacht dat ik schrok, en ik schrok waarschijnlijk ook, ik zei: ‘Waarschijnlijk is dit mijn laatste verhuizing.’ (11)

De verteller en hoofdpersoon is gekweld door een schuldgevoel, waarbij hij zich omringt door de vrouwen van wie hij hield. Zijn moeder is ergens de grote afwezige, wel lopen in de rij Becky, een Joods meisje dat na de oorlog bij hem thuis komt wonen. Zij is 10 als de hoofdpersoon wordt geboren.

Als hij net zo oud is als zij toen hij geboren werd, vertrekt ze. Ze wil naar Amerika. Ze vertrekt vroeg. Te vroeg, zo blijkt. De hoofdpersoon kwelt zich daarna met het schuldgevoel dat hij haar langer had moeten ophouden, misschien zou ze er dan nog zijn.

Het is een situatie die aan het begin van de roman speelt, maar door het hele boek heentrekt. Het schuldgevoel van de hoofdpersoon. Hij voert een gevecht met de tijd en met de dood. De liefdes in zijn leven lijken hem steeds te ontglippen. Een gevoel van mislukking treft hem.

Daarmee is Als de winter voorbij is een heel melancholisch boek. De verteller drenkt zich in weemoed en verlangen. Het lijkt of alles in het verleden speelt en het heden drijft op het verleden. De ik-verteller en hoofdpersoon zoekt het evenwicht en dat is bijna een onmogelijke opgave. Hij denkt het jaren later weer als hij bij de Waal staat in Nijmegen:

De Waalkade. Ik denk meteen aan mijn vader. Aan je geweten kun je werken, het werkt ook aan jou. Woorden die bij deze rivier horen, vooral wanneer de zon erin schijnt en de lucht zo katholiek hemelsblauw is. (177)

De roman is een verzameling van mensen waarvan hij afscheid heeft moeten nemen. Wat overblijft, is de herinnering. Daarmee lijkt het soms een gezwijmel in dingen die er niet zijn, maar wel toe lijken te doen. Er blijft niet veel meer over van het leven dan die paar momenten die er toe doen.

Thomas Verbogt: Als de winter voorbij is. Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2015. ISBN: 978 90 468 1932 6. Prijs: € 19,95. 224 pagina’s. Bestel

Een perfecte dag voor literatuur

Dit is mijn derde bijdrage over Als de winter voorbij is van Thomas Verbogt. We lazen dit boek bij Een perfecte dag voor literatuur van notjustanybook.nl. Lees de bijdragen van anderen in de reacties.

Geen opmerkingen: