A.F. Th. van der Heijden en een historische roman, het leek mij een onmogelijke samensmelting. Ik las jaren terug over het voornemen een historische roman over Nijmegen te schrijven. Een nutteloze opgave, vond ik.
Tandeloze tijd
Waarom legt hij zich niet toe op zijn beste cyclus: De tandeloze tijd? Alle boeken die in deze cyclus zijn verschenen, liggen prachtig in elkaars verlengde en spelen met de werkelijkheid zoals alleen Van der Heijden dat kan.
Dat boek in die cyclus verschijnt binnenkort. Het zal niet lang meer duren of een nieuwe vuistdikke roman met de titel Kwaadschiks zal uitkomen. Van der Heijden verraste afgelopen najaar met de lang geleden toegezegde historische roman over Nijmegen: De ochtendgave.
Vrede van Nijmegen
De roman speelt in het Nijmegen rond de Vrede van Nijmegen in 1678. Deze vrede vormde ook aanleiding voor de opdracht die Van der Heijden kreeg van de gemeente Nijmegen. Dat de opdracht voor de novelle uitdijde tot deze roman, lijkt vanzelfsprekend bij Van der Heijden te horen. Hij stort zich op een onderwerp en zo ontstaat een roman.
En wat voor een roman. Het is een prachtig verhaal geworden van liefde, passie en erotiek. Wat een boek. Ik heb het soms met rode oortjes gelezen, andere keren voelde ik het verlangen en het verdriet van de ik-verteller en hoofdpersoon Caspar Sonmans.
Laatste kwart 17e eeuw
Hij neemt ons helemaal mee naar het Nijmegen in het laatste kwart van de 17e eeuw. De stad wordt overmeesterd door de Fransen op 10 juli 1672. De Fransen blijven maar liefst 6 jaar in de stad en zullen pas in 1678 verdwijnen met de vrede van Nijmegen.
In de roman De ochtendgave vertelt Caspar Sonmans het verhaal van hem en zijn vrouw Sara aan zijn zoon Etienne. Het is 1705 en de oud-burgemeester van de stad is net onthoofd door de beul. Etienne wil van zijn vader het verhaal van zijn moeder horen. Het verhaal van iemand van 54 jaar oud:
| Oud maar nog niet der dagen zat, daar kwam het ongeveer op neer. Ofschoon, dat laatste verdiende enige nuancering. Precies zevenentwintig jaar geleden hield mijn leven op – niet mijn bestaan. Sindsdien leefde ik voort. Ik kon nooit meer der dagen zat geraken, omdat die zatheid al op 10 augustus 1678 bereikt werd. (19) |
Meer dan 6 jaar eerder, op 9 juli 1672 trouwt Caspar met Sara. Het is de dag voordat Nijmegen onder de voet wordt gelopen door de Fransen. De kogels vliegen over en weer tussen de Franse troepen en de verdedigers van de stad. De Catherinaklok van de Stevenskerk luidt. Het gevaar is overal.
A.F.Th. van der Heijden: De ochtendgave. Roman. Amsterdam: De bezige bij, 2015. ISBN: 978 90 234 5776 3. 304 pagina’s. Prijs: € 23.90. Bestel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten