De titel van haar biografie over het leven van Henk van Woerden ontleent biografe Toef Jaeger uit een aantekening van de schrijver en kunstenaar. Van Woerden zoekt in 1988 met een camera zoals zijn vader had naar de plekken van zijn jeugd. Het project mislukt jammerlijk. Hetzelfde toestel gebruiken zorgt niet voor dezelfde blik:
| Hij wijt de mislukking aan zijn glazen oog: hij mist diepte en perspectief en zet dat letterlijk om in het idee dat hij door dat gebrek een andere blik heeft dan zijn vader. Het accent moet verlegd worden en Henk besluit de rol die eenogigheid in de fotografie speelt te onderzoeken. ALs eenoog kijkt hij naar de wereld. ‘De mens als lens’ noemt hij deze aantekeningen waarin steekzinnen staan als: ‘het zien willen inrichten. Het eenduidige perspectief als door God gegeven (de duivel is wanorde) instrument voor zien.’ (180) |
De zoektocht loopt dood, schrijft Toef Jaeger. Het schrijven geeft hem de diepte die hem zo ontbreekt bij het schilderen en fotograferen. Hij is bezig zichzelf uit te vinden en op basis van zijn dagboek de roman Moenie kyk nie.
Het dagboek is de weerslag van zijn reis door Zuid-Afrika in 1989. Hij komt aan twee maanden voor de vrijlating van Mandela en uiteindelijk de afschaffing van de apartheid. Bij het verwerken gebruikt Henk van Woerden weldegelijk foto’s. In de aantekeningen komt het oog naar voren om symbolisch in te zetten als:
| het gebrek aan perspectief van de blanke gemeenschap in Zuid-Afrika. (208) |
Ik betwijfel of het schrijven meer perspectief kan aanbrengen in het werk van Henk van Woerden. Het zoeken naar nieuwe uitingsvormen omdat oude vormen niet meer voldoen, hoeft niet verbonden te zijn met perspectief en diepte. Het is een andere kunstvorm en biedt daarmee de mogelijkheid zich op een andere manier te uiten.
Juist het eenogig perspectief biedt een andere vorm van presentatie die het werk van Henk van Woerden onderscheid van andere kunstenaars. Daarom kiest Toef Jaeger hier juist een eenzijdig beeld van de eenogige kunstenaar die het aan perspectief ontbreekt en daarom uitwijkt naar de literatuur.
Toef Jaeger: Koning Eenoog, Een migrantenverhaal, Leven en werk van Henk van Woerden. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas Contact, 2015. ISBN: 978 90 450 2801 9. 318 pagina’s. Prijs: € 24,95.
Lees ook mijn bespreking van Toef Jaegers biografie op Litnet
Geen opmerkingen:
Een reactie posten