Bij het orgelconcert in Haarlem, 3 weken terug, speelde Anton Pauw een alternatief Kyrie, Gloria en Credo. Het Kyrie was de beroemde bewerking ‘Erbarm dich mein’, BWV 721 van Johann Sebastian Bach. De begeleidende akkoorden onder de uitkomende melodie, worden in een ritme van achtste noten gespeeld. Dit benadrukt het vragen om erbarmen.
Het muziekstuk bezit een grote overeenkomst met het beven van de Israëlieten in de bijbelse sonate van Kuhnau. De voorganger van Bach in Leipzig, gebruikt hier de melodie van ‘Aus tiefer Not’. In de literatuur over het koraalvoorspel ‘Erbarm dich mein’, wordt vaak gewezen op deze overeenkomst.
Geliefd koraalvoorspel
Het koraalvoorspel is een geliefd muziekstuk bij organisten. Een rondje in mijn cd-verzameling laat dit al zien. Ik bezit zo een stuk of 10 uitvoeringen van dit muziekstuk. Een rondgang op youtube, geeft een ander interessant inkijkje over dit muziekstuk. Elke organist heeft zijn eigen voorkeur, tempo en registratiekeuze.
De uitvoering is wel in te delen in 2 kampen: met tremulant en zonder tremulant. In mijn bespreking van het concert in Haarlem, spreek ik ook mijn voorkeur uit. De achtste noten in het muziekstuk zorgen al voor genoeg beven. Daar hoeft echt niet nog een tremulant als
tranentrekker overheen.
Leo van Doeselaar
Een van de mooiste uitvoeringen vind ik van Leo van Doeselaar op het Hagerbeer/Schnitger-orgel in de Grote of Laurenskerk van Alkmaar. Het is een uitvoering waarin veel erbarmen spreekt. Hij speelt het muziekstuk op 16-voetbasis, met de Sesqualter van het rugwerk als uitkomende stem. Door de lage samenstelling van de Sesqualter krijgt het iets heel vrooms. Er is geen tremulant nodig om de roep om erbarmen uit te drukken.
Speurend in mijn cd-verzameling stuit ik op veel tremulant-uitvoeringen. Niet allemaal even elegant, soms ronduit irritant. Ook op youtube blijkt er heel wat te vinden te zijn over dit orgelkoraal. Niet alleen in uitvoeringen op orgel, maar ook in orkestuitvoeringen en op piano klinkt dit orgelstuk van Bach niet onaardig.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten